26 งานวิจัย ยืนยัน Smartwatch แม่นยำสูงในการตรวจจับ หัวใจเต้นผิดจังหวะ หัวใจสั่นพลิ้ว เผย Samsung และ Amazfit ทำได้ดีสุด แต่เตือนผลบวกลวงยังเป็นข้อควรระวัง
ภาวะหัวใจห้องบนสั่นพลิ้ว (Atrial Fibrillation หรือ AF) เป็นภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะที่พบได้บ่อยที่สุด ภาวะนี้เป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญของโรคหลอดเลือดสมองกับโรคหัวใจ การตรวจคัดกรองเพื่อวินิจฉัยแต่เนิ่นๆ จึงสำคัญมาก
ปัจจุบัน Smartwatch หรือนาฬิกาอัจฉริยะ กลายเป็นเครื่องมือที่คนทั่วไปเข้าถึงได้ง่าย หลายแบรนด์ได้รับอนุมัติจากหน่วยงานอย่าง FDA (สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาของสหรัฐฯ) สำหรับการใช้ฟีเจอร์ตรวจจับ AF แต่ผู้บริโภคจำนวนมากยังมีข้อสงสัยว่า เทคโนโลยีบนข้อมือนี้มีความแม่นยำเพียงใด
เพื่อตอบคำถามนี้ นักวิจัยได้ทำการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบและวิเคราะห์อภิมาน รวบรวมข้อมูลจาก 26 งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ซึ่งครอบคลุมผู้ป่วยจำนวน 17,349 คน เพื่อวิเคราะห์ความแม่นยำโดยรวมของ Smartwatch ในการตรวจจับ AF งานวิจัยนี้ตีพิมพ์ในวารสาร JACC: Advances
ผลวิจัยพบว่า ผลการตรวจจับหลัก แม่นยำยอดเยี่ยมในภาพรวม
ผลการวิเคราะห์สรุปชี้ว่า Smartwatch มีความแม่นยำในการวินิจฉัยที่ยอดเยี่ยม
ตัวเลขที่สำคัญที่สุดสองค่า คือ Sensitivity (ความไว) อยู่ที่ 95% (ค่าเฉลี่ยรวม 94.81%) หมายความว่าหากคุณ เป็นหัวใจสั่นพลิ้วจริง อุปกรณ์มีโอกาส 95% ที่จะตรวจจับความผิดปกติ Specificity (ความจำเพาะ) อยู่ที่ 97% (ค่าเฉลี่ยรวม 96.12%) หมายความว่า หากคุณ ไม่ได้เป็น AF อุปกรณ์มีโอกาส 97% ที่จะบอกผลว่าปกติ (ไม่พบ AF) ค่า Area Under the Curve (AUC) ซึ่งเป็นค่าวัดประสิทธิภาพโดยรวม อยู่ที่ 0.97 (ยิ่งใกล้ 1.0 ยิ่งดี)
เทคโนโลยีไหนดีกว่ากัน? (ECG vs PPG)
Smartwatch ในปัจจุบันใช้เทคโนโลยีหลัก 2 แบบในการตรวจจับ AF คือ ECG (Electrocardiogram) ใช้วิธีการวัดคลื่นไฟฟ้าหัวใจโดยตรง (เช่น Apple Watch, Samsung, Withings) อีกแบบ PPG (Photoplethysmography) การใช้เซ็นเซอร์แสงสีเขียววัดการไหลเวียนของเลือดที่ข้อมือ (ใช้ในหลายแบรนด์)
สิ่งที่น่าสนใจคือ ผลการวิเคราะห์พบว่า ความแม่นยำในการวินิจฉัยของทั้งสองเทคโนโลยีนั้นใกล้เคียงกันมาก
- PPG-based (วัดแสง): AUC 0.98
- ECG-based (วัดไฟฟ้า): AUC 0.97
สมาร์ทวอชแบรนด์ไหนแม่นยำที่สุด?
เมื่อเปรียบเทียบระหว่างแบรนด์ที่มีข้อมูลการศึกษาเพียงพอ นักวิจัยพบว่า
- Samsung มีความแม่นยำในการวินิจฉัยสูงสุด (AUC 0.98)
- Amazfit ตามมาในระดับใกล้เคียงกัน (AUC 0.98)
- Apple Watch (AUC 0.97)
- Withings:(AUC 0.97)
อย่างไรก็ตาม นักวิจัยตั้งข้อสังเกตที่สำคัญมากในส่วนการวิเคราะห์ Meta-regression (การวิเคราะห์เพื่อหาปัจจัยที่มีผลต่อความแม่นยำ) ซึ่งพบในภายหลังว่าขนาดกลุ่มตัวอย่างของแต่ละงานวิจัย เป็นปัจจัยสำคัญที่มีผลต่อตัวเลขความแม่นยำ
เมื่อนักวิจัยปรับผลลัพธ์โดยคำนึงถึงผลกระทบจากขนาดกลุ่มตัวอย่างแล้ว ความแตกต่างด้านความแม่นยำระหว่างแบรนด์ต่างๆ “ไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ”
ข้อควรระวังที่ผู้ใช้ต้องรู้
แม้ผลลัพธ์โดยรวมจะออกมาดีมาก แต่งานวิจัยนี้ชี้ให้เห็นข้อจำกัดหลายอย่าง ที่ต้องทำความเข้าใจก่อนจะเชื่อการแจ้งเตือนจากนาฬิกาทั้งหมด
1. ความเสี่ยง ผลบวกลวง ในโลกความจริง
ใน 26 งานวิจัยนี้ มีอัตราความชุกของผู้ป่วย AF เฉลี่ยอยู่ที่ 11% ซึ่งสูงกว่าประชากรทั่วไปมาก ปัญหาก็คือ เมื่อนำอุปกรณ์ที่แม่นยำสูงเหล่านี้ไปใช้ใน “ประชากรความเสี่ยงต่ำ” (เช่น คนอายุน้อย สุขภาพดี ซึ่งเป็นผู้ใช้ Smartwatch กลุ่มใหญ่ ) โอกาสที่จะเกิดผลบวกลวง (False Positives) จะสูงขึ้นมาก
2. ผลกระทบจากผลบวกลวง การแจ้งเตือนที่ผิดพลาด อาจนำไปสู่ปัญหาหลายอย่าง
เช่น สร้างความวิตกกังวลทางจิตใจแก่ผู้ใช้งาน, นำไปสู่การตรวจวินิจฉัยทางการแพทย์ที่ไม่จำเป็น หรือ เพิ่มภาระงานให้บุคลากรทางการแพทย์โดยไม่จำเป็น
3. ขนาดของงานวิจัยมีผลต่อความแม่นยำ
ดังที่กล่าวไปแล้ว นักวิจัยพบว่าขนาดกลุ่มตัวอย่าง มีความสัมพันธ์กับความแม่นยำที่รายงาน งานวิจัยที่มีขนาดใหญ่กว่า มักรายงานประสิทธิภาพการวินิจฉัยที่ดีกว่า นี่อาจหมายความว่า ความแตกต่างของตัวเลข ไม่ได้มาจากตัวอุปกรณ์เสมอไป แต่มาจากวิธีการศึกษา
4. ภาวะ AF ชั่วขณะ
Smartwatch อาจตรวจพบ AF ที่เกิดขึ้นเพียงสั้นๆ (Subclinical AF) แต่ปัจจุบัน วงการแพทย์ยังไม่ชัดเจนว่า AF ที่เกิดขึ้นสั้นๆ เหล่านี้ เพิ่มความเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมองมากเพียงใด หรือจำเป็นต้องเริ่มการรักษาด้วยยาต้านการแข็งตัวของเลือดหรือไม่
5. คุณภาพการบันทึก
ในหลายงานวิจัย ได้ตัดผู้เข้าร่วมบางส่วนออกจากการวิเคราะห์ เนื่องจากคุณภาพการบันทึกข้อมูลไม่ดีพอ นี่หมายความว่าในชีวิตจริง อุปกรณ์อาจยังคงมีข้อผิดพลาดในการวัด หากผู้ใช้ขยับ หรือใส่ไม่ถูกต้อง
6. อคติในการตีพิมพ์
การวิเคราะห์ทางสถิติพบสัญญาณของอคติในการตีพิมพ์ ซึ่งอาจหมายความว่า งานวิจัยที่ได้ผลลัพธ์ไม่ดี (เช่น พบว่าไม่แม่นยำ) อาจไม่ได้รับการตีพิมพ์ ทำให้ผลสรุปโดยรวมดูดีกว่าความเป็นจริงเล็กน้อย
สรุปผลงานวิจัยเกี่ยวกับสมาร์ทวอชตรวจจับโรคหัวใจ
- งานวิจัยยืนยันว่าเทคโนโลยี Smartwatch (ทั้ง ECG และ PPG) มีความแม่นยำสูงมากในการตรวจจับ AF
- เหมาะสำหรับการคัดกรองที่ยอดเยี่ยม ไม่ใช่เครื่องมือ “วินิจฉัย” ขั้นสุดท้าย ต้องให้แพทย์เป็นผู้ตรวจยืนยันอย่างละเอียดอีกครั้ง
- อย่าตื่นตระหนกกับการแจ้งเตือน หากคุณมีความเสี่ยงต่ำ อายุน้อย ไม่มีโรคประจำตัว เพราะมีโอกาสเกิดผลบวกลวงได้
- หาก Smartwatch แจ้งเตือนว่าคุณอาจมี AF สิ่งที่ควรทำคือการไปพบแพทย์ เพื่อทำการตรวจยืนยันด้วยเครื่องมือทางการแพทย์ (เช่น ECG 12-lead)
- นักวิจัยสรุปว่า ยังจำเป็นต้องมีการศึกษาเพิ่มเติมใน “โลกแห่งความจริง” ที่มีความชุกของโรคต่ำ (low-prevalence settings) เพื่อประเมินประสิทธิภาพที่แท้จริง
อ้างอิงและเรียบเรียงจาก : jacc
อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง
- ผลวิจัย 15 ปี กินน้ำตาลเยอะ เสี่ยงตายโรคหัวใจ 3 เท่า ผอมก็ตายได้ ไม่เกี่ยวกับน้ำหนักตัว
- เปิดด่านฉุกเฉิน! ส่งหนุ่มกัมพูชาโรคหัวใจกำเริบ ข้ามแดนเข้ารักษาในไทย
- สุดเศร้า ดีเจสาวตุรกีวัย 30 ปี หัวใจวายตาย หลังประกาศหมั้นกับแฟนหนุ่มแค่ 2 วัน
ติดตาม The Thaiger บน Google News:
ข่าวล่าสุด
