วิธีโหวตนายกในสภา มีขั้นตอนอะไรบ้าง ? ก่อนแก้สูตรจัดตั้งรัฐบาลในฝัน 2566
วิธีโหวตนายกในสภา มีขั้นตอนอะไรบ้าง สว. 250 เสียง ทำไมถึงสำคัญ ขั้นตอนการออกเสียงทั้งหมดรัฐสภา 750 คน มาจากไหนบ้าง แล้ว เสียง ส.ส.ที่ประชานชนเทคะถแนนเลือกตั้ง จะได้โวตเลือกนายกตอนไหน พาเปิดตัวเลขที่แน่นอนของผู้ที่มีสิทธิลงความเห็นชอบในการเลือกนายกรัฐมนตรี คนที่ 30 ของประเทศไทย
วันที่ 16 พฤษภาคม 2566 เกาะติดกระแสสูตรจัดตั้งรัฐบาล 2566 ที่กำลังเป็นประเด็นข้อถกเถียงกันอย่างดุเดือด โดยเฉพาะกับกระบวนการขั้นตอนวิธีโหวตเลือกนายกในสภา ที่ความร้อนอรงทะลุองศเดือดของแวดวงการเมืองนาที้ดูจะหนีไม่พ้น ประเด็นต่อมาภายหลังการจัดตั้งรัฐบาลที่แม้ตอนนี้ภาพร่างยังไม่ชัดเท่าไหร่ ว่าจะมีพรรคใดจับมือกันบ้าง
อย่างไรก็ตาม ตามกฏของการสรรหาผู้แทนมาดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีของไทยนั้น ต้องยึดตาม รัฐธรรมนูญปี 2560 ซึ่งบัญญัติถึงการลงมติเลือกนายกฯ ไว้ ดังนี้
ประชาชนไม่ได้มีสิทธิในการเลือก “นายกรัฐมนตรี” โดยตรง แต่เป็นอำนาจหน้าที่ของ “สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร” หรือ “ส.ส.” จะเป็นผู้เลือกนายกฯ
ทั้งนี้ ตามรัฐธรรมนูญปี 2560 กำหนดให้การเลือกนายกรัฐมนตรีของไทยจะต้องใช้ระบบรัฐสภาซึ่งประกอบด้วยโครงสร้างทั้งหหมด ดังนี้
- ส.ส. จำนวน 500 คน (ส.ส. เขต 400 เสียง – ส.ส. บัญชีรายชื่อ 100 เสียง)
- สมาชิกวุฒิสภา หรือ “ส.ว. 250 เสียง”
สำหรับการออกเสียงทั้งหมด จะมีรัฐสภา 750 คน ที่มีสิทธิในการลงความเห็นชอบในการเลือกนายกฯ
จากนั้นจุดที่สำคัญ คือ เสียงของ 2 ตัวแทนสภาทั้ง ส.ส. และ ส.ว. จะเป็นผู้ลงคะแนนให้ความเห็นชอบผู้ที่จะมาเป็นนายกฯ ตามรายชื่อแคนดิเดตของแต่ละพรรคการเมืองที่เสนอชื่อเข้ามา
การลงคะแนนเสียง โหวเลือกนายกฯ จะเป็นแบบเปิดเผย สภาจะขานชื่อ ส.ส.ทีละคน ตามลำดับตัวอักษร โดยจะให้สมาชิกแต่ละคนออกเสียงเป็นรายบุคคล ระบุได้เลยว่า “เห็นชอบ” หรือ “ไม่เห็นชอบ”
ทั้งนี้ แคนดิเดตที่ได้รับการเห็นชอบ จะต้องมีคะแนนเสียงมากกว่ากึ่งหนึ่งของสมาชิกเท่าที่มีอยู่ หรือมากกว่า 376 เสียงขึ้นไปของสมาชิกทั้งหมด 750 คน จึงจะสามารถจัดตั้งรัฐบาลได้
เงื่อนไขที่เป็นไปได้กับกรณีการโหวตของ ส.ส. ที่น่าเป็นกังวลคือ
- ส.ว. ไม่โหวตให้พิธา อีกฝั่งจะกลายเป็นรัฐบาลเสียงข้างนอก เมื่อทำงานในสภาจริงจะทำไม่ได้ เพราะโหวตอะไรก็ไม่ผ่าน
- ส.ว. งดออกเสียง เสี่ยงสูญญากาศทางการเมือง เลือกนายกไม่ได้ เพราะพิธา เสียงไม่ถึง 376 ประยุทธ์ จันทร์โอชา จะเป็นนายกรักษาการต่อไป.
