ชวนรู้จัก วันอาสาสมัครสาธารณสุขแห่งชาติ 20 มีนาคม เชิดชูเกียรติแด่จิตอาสาที่เสียสละแรงกายแรงใจ ดูแลสุขภาพชาวบ้านในชุมชนต่าง ๆ ตลอดมา
วันอาสาสมัครสาธารณสุขแห่งชาติ ตรงกับวันจันทร์ที่ 20 มีนาคม 2566 โดยยึดจากมติของรัฐบาล เพื่อตระหนักถึงคุณค่าและความดีของกลุ่ม อสม. ที่เสียสละตนทั้งเวลาและทุนทรัพย์ เพื่อดูแลสุขภาพของประชาชนชาวไทย รวมถึงแก้ปัญหาการรักษาพยาบาลให้ทั่วถึง ในวันนี้ทีมงาน The Thaiger ได้รวบรวมข้อมูลที่สำคัญเกี่ยวกับวันอาสาสมัครสาธารณสุขแห่งชาติให้ทุกคนได้ทราบกัน ถ้าพร้อมแล้วมาอ่านกันได้เลย
วันอาสาสมัครสาธารณสุขแห่งชาติ 20 มีนาคม 2566
ประวัติวันอาสาสมัครสาธารณสุขแห่งชาติ
วันอาสาสมัครสาธารณสุขแห่งชาติ ตรงกับวันที่ 20 มีนาคม ของทุกปี รัฐบาลได้ตระหนักถึงคุณค่าและความดีของอาสาสมัครสาธารสุข จึงได้มีมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 21 ธันวาคม 2536 กำหนดให้ให้ทุกวันที่ 20 มีนาคมของทุกปี เป็นวันอสม.แห่งชาติ เพื่อเป็นการสร้างขวัญและกำลังใจ รวมถึงส่งเสริมให้อสม.ได้รวมพลังสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีให้แก่ประชาชนชาวไทย และได้ดำเนินการจัดงานดังกล่าวครั้งแรกตั้งแต่ปี 2537 เป็นต้นมา
โดยจุดเริ่มต้นของวันสำคัญนี้ มาจากกระทรวงสาธารณสุขได้จัดตั้ง “โครงการอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน” ขึ้นในปี 2550 เพื่อให้ประชาชนได้มีส่วนร่วมในการดูแลสุขภาพกันเองด้วยวิธีที่ง่าย ประหยัด และทั่วถึง รวมถึงแก้ปัญหาการรักษาพยาบาลให้ทั่วถึง ซึ่งในระยะแรกจะเป็นไปในลักษณะโครงการทดลองใน 20 จังหวัด ดำเนินการทดลงในทุกอำเภอ อำเภอละ 1 ตำบล และเป็นโครงการที่ประสบความสำเร็จเป็นอย่างมากในเวลาต่อมา
ทั้งนี้ ผู้ที่จะเข้ามาเป็นอาสาสมัคร จะต้องได้รับการคัดเลือกจากชาวบ้านในแต่ละกลุ่มบ้าน และได้รับการอบรมตามหลักสูตรที่กระทรวงสาธารณสุขกำหนด และจะต้องมีความสมัครใจ พร้อมที่จะเสียสละแรงกายแรงใจ เวลาและทุนทรัพย์ในการดำเนินงานพัฒนาหมู่บ้านให้สามารถพึ่งพาตัวเองได้ นอกจากนี้ยังจะต้องเป็นผู้ที่มีชื่อในทะเบียนบ้านและอาศัยเป็นการประจำในหมู่บ้านอีกด้วย
ความหมายของ อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.)
อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน หมายถึง บุคคลที่ได้รับการคัดเลือกจากชาวบ้านในแต่ละกลุ่มบ้าน และได้รับการอบรมตามหลักสูตรที่กระทรวงสาธารณสุขกำหนด โดยมีบทบาทหน้าที่สำคัญในฐานะผู้นำการเปลี่ยนแปลงด้านพฤติกรรมสุขภาพอนามัย (Change agents) การสื่อข่าวสารสาธารณสุข การแนะนำเผยแพร่ความรู้ การวางแผน และประสานกิจกรรมพัฒนาสาธารณสุข ตลอดจนให้บริการสาธารณสุขด้านต่าง ๆ เช่น การส่งเสริมสุขภาพ การเฝ้าระวังและป้องกันโรค การช่วยเหลือและรักษาพยาบาลขั้นต้น การส่งต่อผู้ป่วยไปรับบริการการฟื้นฟูสภาพ การคุ้มครองผู้บริโภคด้านสุขภาพ
คุณสมบัติของ อสม.
- จะต้องมีอายุไม่ต่ำกว่า 18 ปีบริบูรณ์
- เป็นผู้ที่ชาวบ้านไว้วางใจ
- มีชื่อในทะเบียนบ้านและอาศัยอยู่เป็นการประจำในหมู่บ้านหรือชุมชนที่ประสงค์จะเป็น อสม. ไม่น้อยกว่า 6 เดือน
- มีความสมัครใจที่จะทำงานเพื่อส่วนร่วมด้วยความเสียสละ
- มีความรู้ในระดับที่สามารถอ่านออกเขียนได้
- ไม่ควรเป็นข้าราชการ กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน หรือแพทย์ประจำตำบล
การดำเนินการคัดเลือก อสม. มีวิธีดำเนินการอย่างไร
- เจ้าหน้าที่สาธารณสุขร่วมกับประธานกรรมการหมู่บ้าน-ชุมชน จัดประชุมหัวหน้าครัวเรือนผู้แทนในหมู่บ้าน เพื่อชี้แจงให้ทราบถึงบทบาทของ อสม. แล้วมอบหมายให้ประธานกรรมการหมู่บ้านและ อสม. ที่ยังคงสภาพอยู่ เป็นคณะกรรมการคัดเลือก อสม. ใหม่
- จัดแบ่งหลังคาเรือนให้เป็นคุ้มบ้าน คุ้มละ 10 – 15 หลังคาเรือนหรือใช้คุ้มเดิมที่มีการจัดอยู่แล้วก่อนหน้า สอบถามหาผู้สมัครใจและมีคุณสมบัติตามที่กำหนด คัดเลือกเข้ารับการอบรมเป็น อสม. ในกรณีที่มีผู้สมัครเกิน 1 คน ให้คณะผู้ดำเนินการคัดเลือก อสม. จัดประชุมหัวหน้าครอบครัวในคุ้มนั้น ๆ เพื่อลงมติโดยใช้เสียงส่วนใหญ่คัดเลือกให้เป็น อสม. ประจำคุ้มนั้น
ทั้งนี้ อสม. จะพ้นสภาพเมื่อลาออก เสียชีวิต หรือกลายเป็นคนไร้ความสามารถ เสมือนไร้ความสามารถ และเป็นนายแพทย์สาธารณสุขจังหวัด หรือผู้อำนวยการสำนักอนามัยกรุงเทพมหานครมีคำสั่งให้พ้นสภาพ
กิจกรรมวันอาสาสมัครสาธารณสุขแห่งชาติ ประจำปี 2566
สำหรับวันอาสาสมัครสาธารณสุขแห่งชาติ ได้มีการจัดกิจกรรมเป็นประจำทุกปี ทั้งในส่วนกลางและส่วนภูมิภาค เพื่อเป็นการประกาศเกียรติคุณ และสร้างขวัญกำลังใจแก่อาสาสมัครสาธารณสุขที่ทำงานด้วยความเสียสละ จึงมีการมอบรางวัลแก่อาสาสมัครสาธารณสุขดีเด่น และหมู่บ้านสาธารณสุขมูลฐานดีเด่น ตลอดจนมีการขอพระราชทาน เครื่องราชอิสริยาภรณ์ แก่อาสาสมัครสาธารณสุขดีเด่น ระดับชาติอีกด้วย
สำหรับปี 2566 นี้ทางกระทรวงสาธารณสุขได้มีการจัดกิจกรรมรณรงค์ “อสม.ทั่วไทย ร่วมใจคัดกรองสุขภาพผู้สูงอายุ” ระหว่างวันที่ 13 – 31 มีนาคม 2566 เพื่อรับมือกับสังคมไทยที่กำลังก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ โดยจัดให้ อสม. ลงพื้นที่เคาะประตูบ้าน คัดกรองสุขภาพผู้สูงอายุทั่วประเทศ เก็บข้อมูลสุขภาพ เพื่อวางแผนส่งเสริมสุขภาพ ป้องกันโรค รักษาพยาบาล และฟื้นฟูสภาพ ส่งมอบสุขภาพที่ดีแก่ผู้สูงอายุในชุมชน
นอกจากนี้ยังมีกิจกรรมการรับชมและรับฟังคำปราศรัย เนื่องในวันอาสาสมัครสาธารณสุขแห่งชาติ ประจำปี 2566 นำโดยนายอนุทิน ชาญวีรกูล รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข โดยสามารถรับฟังและรับชมได้ทางโทรทัศน์และสถานีวิทยุกระจายเสียง รวมถึงระบบไลฟ์สดในเฟซบุ๊ก
