เปิดความหมายศัพท์ MOU คืออะไร เหตุใด พิธา ลิ้มเจริญรัตน์ ว่าที่นายกรัฐมนตรีคนที่ 30 ของไทย จากพรรคก้าวไกล ประกาศว่าจะใช้ในการแถลงข่าวจัดตั้งรัฐบาล 2566 นำโดย พิธา ซึ่งเตรียมนำ 313 เสียง จาก 8 พรรคฝ่ายประชาธิปไตยเข้าสภา ได้แก่ ก้าวไกล, เพื่อไทย, ไทยสร้างไทย, เสรีรวมไทย, เป็นธรรม, ประชาชาติ, พลังสังคมใหม่ และ เพื่อไทรวมพลัง
หลายคนคงได้ยินคำศัพท์ MOU ผ่านหูอยู่บ่อยครั้งแต่ไม่รู้ว่าสิ่งนี้คืออะไรกันแน่ MOU สำคัญขนาดไหน เหตุใดทุกพรรคจึงตกลงตรงกันว่าควรใช้สิ่งนี้มาใช้จัดตั้งรัฐบาล ซึ่งเป็นหลักการที่ไม่เคยปรากฏมาก่อนในหน้าการเมืองของไทย วันนี้ทีมงานไทยเกอร์ได้เสาะหาคำตอบมาเพื่อคลายข้อสงสัยให้คุณแล้ว
เปิดความหมาย MOU ที่ ก้าวไกล ยกมาใช้จัดตั้งรัฐบาลเสียงข้างมาก
MOU ย่อมาจาก Memorandum of Understanding แปลเป็นไทยได้ว่า บันทึกความเข้าใจ หรือ บันทึกความเข้าใจความร่วมมือ มักจะทำเป็นลายลักษณ์อักษร โดยเขียนเป็นหนังสือที่ระบุความประสงค์และข้อตกลงร่วมกันของบุคคลหรือนิติบุคคล 2 ฝ่ายหรือมากกว่า ว่าทุกฝ่ายเต็มใจที่จะปฏิบัติตามเงื่อนไขและกิจกรรมต่าง ๆ ร่วมกันตามที่วางแผนเอาไว้
ทั้งนี้ MOU ไม่ถือว่าเป็นสัญญาผูกมัด ไม่มีสภาพบังคับตามกฎหมาย แต่เป็นเพียงหลักฐานที่ช่วยยืนยันการทำงานร่วมกันแต่ละฝ่าย และแสดงเจตนารมณ์ที่แน่วแน่ของผู้ลงนามว่าจะปฏิบัติตามข้อตกลงที่ได้หารือร่วมกันใน MOU
สำหรับโลกนี้ MOU ไม่ใช่สิ่งใหม่ หลายหน่วยงานและองค์กรมักจะนำ MOU มาใช้เพื่อสร้างข้อตกลงและความร่วมมือที่มีขอบเขตจำกัด หากผิดสัญญาก็ไม่ถือว่าผิดตามกฎหมายแต่อย่างใด
หัวใจสำคัญของการจัดทำ MOU
แม้ว่า MOU จะไม่ใช่ข้อผูกพันทางกฎหมาย แต่ก็มีความศักดิ์สิทธิ์ในตัวของมัน เนื่องจากผู้ที่ร่วมลงนามจะถือว่ายอมรับข้อตกลงที่พูดคุยกันก่อนแล้ว โดยสาระสำคัญที่ต้องระบุไว้ใน MOU เช่น
– หน้าที่ ความรับผิดชอบของแต่ละหน่วยงาน
– ข้อปฏิบัติและข้อสนับสนุนของแต่ละหน่วยงาน
– ระบุกิจกรรม กระบวนการทำงาน หรือเหตุการณ์ที่จะต้องร่วมมือกันอย่างชัดเจน เป็นรูปธรรม
– ระบุค่าใช้จ่ายที่แต่ละฝ่ายต้องรับผิดชอบ
– กำหนดวิธีแก้ไข MOU หากเกิดกรณีที่นอกเหนือจากที่ระบุไว้ เช่น ต้องร่วมตกลงกันใหม่ หรือระบุวิธีขอความยินยอมจากอีกฝ่ายหากต้องการทบทวนหรือแก้ไข
– ระยะเวลาในการร่วมกันใช้ MOU ซึ่งส่วนใหญ่จะมากกว่า 1 ปี แต่ไม่ควรเกิน 10 ปี ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความเหมาะสมของกิจกรรมแต่ละประเภท
– มีการลงนามแสดงเจตนารับรู้ข้อตกลงร่วมกันอย่างเป็นลายลักษณ์อักษร
ดังนั้น MOU ที่ก้าวไกลพูดถึง และแสดงเจตนาว่าจะนำมาใช้ในการจัดตั้งรัฐบาลครั้งนี้ ก็เป็นสัญญาที่ทั้ง 8 พรรคการเมืองรวมถึงพรรคก้าวไกล จะได้รับทราบและยินยอมทำข้อตกลงร่วมกัน ช่วยให้การทำงานราบรื่น เป็นไปในทิศทางเดียวกัน แต่ทั้งนี้ MOU ไม่ได้มีผลทางกฎหมายแต่อย่างใดนั่นเอง
MOU ต่างจาก MOA อย่างไร
MOU คือบันทึกความเข้าใจร่วมกัน แต่ MOA ซึ่งย่อมาจาก Memorandum of Agreement หมายถึง บันทึกข้อตกลง MOA จะมีความเข้มงวดและจริงจังกว่า มีข้อตกลงที่เฉพาะเจาะจงกว่า สามารถนำมาใช้ฟ้องร้องเอาผิดตามกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ได้ หากผู้ลงนามไม่ปฏิบัติตามข้อตกลง
สรุปได้ว่า MOU คือบันทึกความเข้าใจประเภทหนึ่ง ซึ่งมักจะนำมาใช้ในการทำข้อตกลงร่วมกันที่ไม่ได้มีสัญญาผูกมัด เป็นเพียงสัญญาใจและเจตนารมณ์ร่วมกันเท่านั้น ส่วนข้อตกลงจะมีอะไรบ้างก็ขึ้นอยู่กับการตกลงร่วมกันของผู้ลงนาม
การที่ ก้าวไกล ในฐานะพรรคแกนนำจัดตั้งรัฐบาล นำมาใช้ในการตั้งรัฐบาลกับพรรคร่วม จะกล่าวว่าเป็นการทำสัญญาใจร่วมกันก็ไม่ผิดนัก ทั้งนี้ประวัติศาสตร์การเมืองไทย ไม่ปรากฏว่าเคยมีการทำ MOU ร่วมกันมาก่อน
ดังนั้นความตั้งใจใน MOU ครั้งนี้ของก้าวไกล อาจจะเป็นข้อตกลงของแต่ละพรรคที่จะร่วมมือกันทำให้ประเทศชาติและประชาชนไทยได้ประโยชน์สูงสุดก็เป็นได้ ส่วนผลของการนำ MOU มาใช้จะเป็นอย่างไร ก็คงต้องจับตาดูกันต่อไป.
ขอบคุณข้อมูลจาก : zoothailand.org, science.mahidol.ac.th
