สมาคมร้านขายยา ออกจดหมายเปิดผนึก คัดค้านการยกระดับ ‘ยาทรามาดอล’ หลังกระทรวงสาธารณสุขวางแผนแนวทางโดยสั่งจ่ายได้เฉพาะแพทย์ในสถานพยาบาล ชี้ อาจนำมาสู่ปัญหามหาศาล ยาเถื่อน-เพิ่มภาระประชาชน
สืบเนื่องจากกรณีที่กระทรวงสาธารณสุขมีแนวโน้มที่จะเดินหน้ามาตรการยกระดับ “ยาทรามาดอล” (Tramadol) หรือ “ยาเขียวเหลือง” โดยใช้สั่งจ่ายได้เฉพาะแพทย์ในสถานพยาบาลเท่านั้น เพื่อยับยั้งพฤติกรรมของบุคคลบางกลุ่ม ที่นำยาทรามามาดอล มาใช้เพื่อให้เกิดความเคลิบเคลิ้ม มึนเมา ซึ่งเป็นการใช้ผิดจุดประสงค์ของสรรพคุณยา ทั้งยังอาจนำไปสู่การเสียชีวิตได้
ล่าสุด เมื่อวันที่ 3 มีนาคม 2568 ภก.ชยินท์ จตุรพรประสิทธิ์ นายกสมาคมร้านขายยา ได้ออกจดหมายเปิดผนึก เรียนถึง รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข เลขาธิการ และ ผู้เกี่ยวข้อง ว่าด้วยเรื่อง การขอคัดค้านการยกระดับยาทรามาดอลให้สามารถสั่งจ่ายได้เฉพาะแพทย์ในสถานพยาบาล
ในจดหมายเปิดผนึกฉบับนี้ ได้มีการระบุถึงผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นกับระบบสาธารณสุข และการเข้าถึงการยารักษาโรคของประชาชนหลายประการ อาทิ เป็นการเพิ่มภาระให้โรงพยาบาลที่ต้องรับผู้ป่วยเพิ่มขึ้น กระทบต่อผู้ป่วยที่ต้องใช้ยาทรามาดอลอย่างสม่ำเสมอ การลดทอนหน้าที่ของเภสัชกร รวมถึงนำไปสู่ความเสี่ยงการใช้ยาเถื่อน
ข้อความฉบับเต็มในจดหมายเปิดผนึก มีดังนี้ “ตามที่มีข่าวปรากฏว่า กระทรวงสาธารณสุขมีแนวทางในการยกระดับยาทรามาดอลให้สามารถสั่งจ่ายได้เฉพาะแพทย์ในสถานพยาบาลเท่านั้น สมาคมร้านขายยาแสดงความกังวลและขอคัดค้านมาตรการดังกล่าว เนื่องจากจะส่งผลกระทบต่อระบบสาธารณสุขและการเข้าถึงยาของประชาชนในหลายประการดังนี้
1. การเพิ่มภาระให้แก่โรงพยาบาลและบุคลากรทางการแพทย์
การกำหนดให้ผู้ป่วยต้องไปพบแพทย์ในสถานพยาบาลทุกครั้งที่ต้องการใช้ยาทรามาดอล จะส่งผลให้จำนวนผู้ป่วยที่ต้องไปโรงพยาบาลเพิ่มขึ้นโดยไม่จำเป็น นำไปสู่การแออัดของโรงพยาบาล ทำให้ผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรงหรือเร่งด่วนได้รับการดูแลล่าช้า รวมถึงเพิ่มภาระให้แก่บุคลากรทางการแพทย์ที่มีภาระงานหนักอยู่แล้ว
2. ผลกระทบต่อผู้ป่วยที่จำเป็นต้องใช้ยาทรามาดอล
ยาทรามาดอลเป็นยาที่จำเป็นสำหรับผู้ป่วยบางกลุ่ม เช่น ผู้ที่มีอาการปวดเรื้อรังจากโรคข้ออักเสบ โรคมะเร็ง หรือผู้ที่พักฟื้นจากการผ่าตัด การจำกัดให้สามารถสั่งจ่ายได้เฉพาะในโรงพยาบาลจะทำให้ผู้ป่วยกลุ่มนี้ต้องเดินทางไปรับยาที่โรงพยาบาลทุกครั้ง ส่งผลให้เกิดความไม่สะดวก เสียค่าใช้จ่าย และเวลาเพิ่มขึ้น ซึ่งอาจกระทบต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยโดยตรง
3. การลดทอนบทบาทของร้านขายยาและเภสัชกร
ร้านขายยามีบทบาทสำคัญในการให้คำแนะนำและสั่งจ่ายยาทรามาดอลอย่างเหมาะสม รวมถึงติดตามการใช้ยาเพื่อป้องกันการใช้ยาเกินขนาดหรือใช้ผิดวัตถุประสงค์ การยกระดับยาดังกล่าวอาจทำให้ประชาชนเข้าถึงบริการด้านยาได้ยากขึ้นและทำให้เภสัชกรชุมชนไม่สามารถช่วยดูแลผู้ป่วยได้อย่างมีประสิทธิภาพ
4. ความเสี่ยงในการใช้ยาไม่ถูกต้องหรือแสวงหายาโดยผิดกฎหมาย
การเข้าถึงยาทรามาดอลที่ยากขึ้นอาจทำให้ผู้ป่วยบางรายหันไปใช้ยาแก้ปวดชนิดอื่นที่มีประสิทธิภาพต่ำกว่า หรืออาจเกิดปัญหาการซื้อขายยาเถื่อน ซึ่งเป็นอันตรายต่อประชาชนมากกว่า
สมาคมร้านขายยา ขอเสนอให้กระทรวงสาธารณสุขพิจารณาทางเลือกที่สมดุลระหว่างการกำกับดูแลการใช้ยาอย่างเหมาะสมและการอำนวยความสะดวกแก่ผู้ป่วย โดยมีแนวทางดังต่อไปนี้
- ออกมาตรการควบคุมที่เข้มงวดขึ้นสำหรับร้านขายยา โดยกำหนดให้ร้านขายยาสามารถสั่งจ่ายยาทรามาดอลภายใต้หลักเกณฑ์ที่กำหนด
- กำหนดให้เภสัชกรที่สั่งจ่ายยาทรามาดอลต้องบันทึกข้อมูลการจ่ายยา และใช้ระบบติดตามเพื่อลดความเสี่ยงของการใช้ยาในทางที่ผิด
- สนับสนุนให้มีการออกใบสั่งยาที่สามารถนำไปใช้ได้ทั้งในโรงพยาบาลและร้านขายยาที่ได้รับการรับรอง เพื่อช่วยลดภาระของโรงพยาบาลและอำนวยความสะดวกแก่ผู้ป่วย
สมาคมร้านขายยาเล็งเห็นถึงความสำคัญของการควบคุมการใช้ยาทรามาดอลอย่างเหมาะสมเพื่อความปลอดภัยของประชาชน อย่างไรก็ตาม ขอให้กระทรวงสาธารณสุขพิจารณาแนวทางที่ไม่ส่งผลกระทบต่อการเข้าถึงยาของผู้ป่วย โดยใช้มาตรการที่มีความเหมาะสมและสมดุล ตลอดจนคำนึงถึงผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นกับทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง จึงเรียนมาเพื่อโปรดพิจารณา”
สำหรับ ‘ทรามาดอล’ (Tramadol) หรือ ยาเขียวเหลืองนั้น เป็นยาแก้ปวดในกลุ่มโอพิออยด์ ออกฤทธิ์เหมือนมอร์ฟีน มีทั้งแบบยาเม็ดและยาแคปซูลในทางการแพทย์ใช้รักษาอาการปวดระดับปานกลางถึงระดับรุนแรง
ผลข้างเคียงที่พบจากการใช้ยาทรามาดอล อาทิ คลื่นไส้ อาเจียน ท้องผูก มือสั่น ใจสั่น ความดันโลหิตต่ำ มึนงง ง่วงซึม หากใช้ในปริมาณมากอาจเกิดประสาทหลอน ชักและนำไปสู่การเสียชีวิต รวมถึงพบอาการกล้ามเนื้อเกร็งกระตุกร่วมกับความดันโลหิตสูง ภาวะลิ่มเลือดกระจายในหลอดเลือด ไตวายเฉียบพลัน หากมีการใช้ยาหลายตัวร่วมกันโดยเฉพาะยาอี ยาบ้า จะยิ่งเสริมทำให้เกิดอาการข้างเคียงจากยาทรามาดอลเพิ่มขึ้น
ด้วยเหตุนี้ ยาทรามาดอล จึงจัดเป็นยาอันตราย ที่ต้องควบคุมโดยแพทย์ และห้ามขายให้ผู้ที่มีอายุต่ำกว่า 18 ปี ในทุกกรณี
อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง
- จับเภสัชกรเถื่อน ขายยาเขียวเหลืองให้กลุ่มวัยรุ่นใช้ผสม 4×100
- เตือนลูกหลาน ‘ทรามาดอล’ ยาฮิตวัยรุ่นไทย ผสมน้ำอัดลม เสพถึงตาย
- เตือนภัยวัยรุ่น “กินโปร” คืออะไร เจาะลึกยาอันตราย วิธีแก้พิษเบื้องต้น
ข่าวล่าสุด
