เปิดหลักเกณฑ์ ขอพระราชทานอภัยโทษ ทำอย่างไร ‘ทักษิณ’ มีสิทธิไหม

Aindravudhเผยแพร่: 03 ต.ค. 2568 10:30 น.| อัปเดต: 03 ต.ค. 2568 10:04 น.

การขอพระราชทานอภัยโทษ ถือเป็นพระมหากรุณาธิคุณของพระมหากษัตริย์แก่ผู้ต้องโทษซึ่งคดีถึงที่สุดแล้ว โดยอาจได้รับการปล่อยตัวหรือลดโทษ แล้วแต่กรณีตามพระบรมราชวินิจฉัย ซึ่งเป็นประเพณีที่สืบทอดมาตั้งแต่สมัยกรุงสุโขทัย ทีมข่าวเฉพาะกิจไทยเกอร์ จะสรุปหลักเกณฑ์และขั้นตอนสำคัญเพื่อให้ประชาชนทั่วไปเข้าใจกระบวนการดังกล่าวอย่างชัดเจน

การพระราชทานอภัยโทษ มี 2 ประเภท

1. การพระราชทานอภัยโทษเป็นการทั่วไป

เป็นการพระราชทานอภัยโทษแก่ผู้ต้องราชทัณฑ์จำนวนมาก โดยจะตราเป็นพระราชกฤษฎีกา มักเกิดขึ้นในวโรกาสสำคัญที่เกี่ยวกับสถาบันพระมหากษัตริย์ เช่น พระราชพิธีกาญจนาภิเษก ในกรณีนี้ ทางราชการจะดำเนินการให้ทั้งหมด ผู้ต้องราชทัณฑ์ไม่ต้องยื่นเรื่องใดๆ

2. การพระราชทานอภัยโทษเฉพาะราย

เป็นการพระราชทานอภัยโทษแก่ผู้ต้องโทษเป็นรายบุคคล ซึ่งจะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อมีการทูลเกล้าฯ ถวายฎีกาขอพระราชทานอภัยโทษ และผลจะเป็นอย่างไรขึ้นอยู่กับพระบรมราชวินิจฉัยของพระมหากษัตริย์

ใครมีสิทธิยื่นขอพระราชทานอภัยโทษเฉพาะราย

ผู้มีสิทธิยื่นเรื่องราวทูลเกล้าฯ ถวายฎีกาขอพระราชทานอภัยโทษเฉพาะราย ประกอบด้วย

ผู้ต้องโทษซึ่งคดีถึงที่สุดแล้ว
ผู้ที่มีประโยชน์เกี่ยวข้อง เช่น พ่อแม่ ลูก หรือคู่สมรส
สถานทูต (กรณีผู้ต้องโทษเป็นชาวต่างชาติ)

ทั้งนี้ ทนายความไม่ถือว่าเป็นผู้ที่มีประโยชน์เกี่ยวข้องในการยื่นฎีกาฯ

เปิดหลักเกณฑ์ ขอพระราชทานอภัยโทษ ทำอย่างไร ‘ทักษิณ’ มีสิทธิไหม

ยื่นฎีกาได้เมื่อไหร่

ผู้ต้องโทษกรณีทั่วไป สามารถยื่นได้ทันทีเมื่อคดีถึงที่สุด ส่วนผู้ต้องโทษประหารชีวิต ต้องยื่นภายใน 60 วัน นับตั้งแต่วันที่คดีถึงที่สุด

ขั้นตอนการยื่นเรื่องขอพระราชทานอภัยโทษเฉพาะราย

1. ผู้ต้องโทษหรือผู้มีประโยชน์เกี่ยวข้องสามารถยื่นเรื่องราวผ่านหน่วยงานต่างๆ ได้ เช่น เรือนจำ/ทัณฑสถาน, กระทรวงยุติธรรม, สำนักราชเลขาธิการ หรือกระทรวงการต่างประเทศ (สำหรับชาวต่างชาติ)

2. ไม่ว่าจะยื่นเรื่องผ่านหน่วยงานใด ฎีกาทุกเรื่องจะถูกส่งไปยังเรือนจำหรือทัณฑสถานที่ควบคุมตัวผู้ต้องโทษ เพื่อดำเนินการสอบสวนและรวบรวมเอกสารที่เกี่ยวข้อง

3. เมื่อรวบรวมเอกสารครบถ้วน กรมราชทัณฑ์จะเสนอเรื่องและความเห็นไปยังรัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรมเพื่อลงนาม

4. เรื่องจะถูกส่งผ่านสำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี และสำนักราชเลขาธิการ เพื่อนำความขึ้นกราบบังคมทูลฯ ให้ทรงมีพระบรมราชวินิจฉัย

5. เมื่อมีพระบรมราชวินิจฉัยแล้ว ผลของฎีกาจะถูกส่งกลับมายังกรมราชทัณฑ์ เพื่อแจ้งให้เรือนจำ/ทัณฑสถาน และผู้ยื่นเรื่องราวทราบต่อไป

ผลของการพระราชทานอภัยโทษ

กรณีอภัยโทษเด็ดขาดโดยไม่มีเงื่อนไข ให้หยุดการบังคับโทษทันที หากบังคับโทษไปบ้างแล้วก็ให้ปล่อยตัว ถ้าเป็นโทษปรับที่ชำระไปแล้ว ให้คืนค่าปรับทั้งหมด กรณีเปลี่ยนโทษหนักเป็นเบาหรือลดโทษ ให้บังคับโทษที่ยังเหลืออยู่ต่อไปตามที่ได้รับการลดโทษ

ทั้งนี้ การได้รับพระราชทานอภัยโทษ ไม่ได้ทำให้ผู้รับพ้นความรับผิดในการคืนทรัพย์สิน ใช้ราคาทรัพย์สิน หรือจ่ายค่าทดแทนตามคำพิพากษาในทางแพ่ง

เท่ากับว่า พระราชทานอภัยโทษ ยกโทษให้ทางอาญา แต่ไม่ยกโทษทางแพ่ง

อ้างอิง: กรมราชทัณฑ์

ทักษิณ ชินวัตร ยื่นขอพระราชทานอภัยโทษครั้งที่ 2

ความคืบหน้ากรณีที่นายทักษิณ ชินวัตร ยื่นทูลเกล้าฯ ถวายฎีกาขอพระราชทานอภัยโทษเป็นครั้งที่ 2 ล่าสุด พล.ต.ท. รุทธพล เนาวรัตน์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม ได้สั่งการให้ปลัดกระทรวงยุติธรรมตั้งคณะกรรมการขึ้นมาพิจารณาข้อกฎหมาย หลังจากเรื่องดังกล่าวถูกส่งกลับมาจากสำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี (สลค.) โดยคณะกรรมการชุดนี้จะใช้เวลาประมาณ 3 วัน เพื่อตรวจสอบว่าสามารถดำเนินการตามคำขอได้หรือไม่ ก่อนเสนอเรื่องกลับไปยัง สลค. อีกครั้ง

การยื่นขอพระราชทานอภัยโทษครั้งนี้เกิดขึ้นหลังจากศาลฎีกาฯ มีคำสั่งเมื่อวันที่ 9 กันยายน 2568 ให้จำคุกนายทักษิณต่อไปอีก 1 ปี ซึ่งก่อนหน้านี้มีรายงานว่า พ.ต.อ. ทวี สอดส่อง รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรมคนก่อน ได้มีความเห็นให้ “ยกฎีกา” โดยอ้างอิงตามแนวคำสั่งของศาลฎีกา ขณะนี้กระบวนการทั้งหมดจึงอยู่ระหว่างการพิจารณาทางกฎหมายของคณะกรรมการชุดใหม่ที่กระทรวงยุติธรรมแต่งตั้งขึ้น

อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง