รู้จัก “อายาวัสกา” พืชหลอน ‘ทดลองตาย’ จากอเมซอน ใช้ผ่อนคลาย ระวัง! มีสารเสพติด

อายาวัสกา (Ayahuasca) คืออะไร

อายาวัสกา เป็นยาต้มที่ทำให้เกิดประสาทหลอน นิยมใช้กันในชนพื้นเมืองแถบอเมซอนและโอริโนโก ปรุงโดยหมอผี เพื่อประกอบพิธีกรรมทางศาสนา ทำนายโชคชะตา และรักษาโรคต่างๆ

คำว่า “อายาวาสก้า” (Ayahuasca) มาจากภาษากีชัว (Quechuan languages) ซึ่งพูดกันในประเทศแถบแอนดีส ได้แก่ เอกวาดอร์ โบลิเวีย เปรู และโคลอมเบีย ในภาษากีชัว สมัยใหม่จะสะกดคำนี้ว่า “ayawaska”

ในภาษากีชัวคำว่า “aya” หมายถึง “วิญญาณ” หรือ “ศพ” และ “waska” หมายถึง “เชือก” หรือ “เถาวัลย์” คำว่า “ayahuasca” จึงถูกแปลได้หลากหลายว่า “เถาวิญญาณ” หรือ “เถาผี”

ในมุมมองทางจิตวิญญาณของผู้ใช้ อายาวาสก้าเป็นพืชเถาวัลย์ที่ทำให้วิญญาณสามารถออกจากร่างและเข้าสู่โลกจิตวิญญาณ ซึ่งปกติเป็นเรื่องต้องห้ามสำหรับผู้ที่ยังมีชีวิตอยู่ ในบราซิล บางครั้งเรียกว่า hoasca หรือ oasca

“ไม่มีใครสามารถบอกได้แน่นอนว่าพิธีกรรมนี้มีต้นกำเนิดมาจากที่ใด สิ่งเดียวที่รู้แน่นอนคือมันแพร่หลายไปในชนเผ่าพื้นเมืองหลายแห่งทั่วลุ่มน้ำแอมะซอน”

เดิมทีใช้กันเฉพาะในเปรู บราซิล โคลอมเบีย และเอกวาดอร์ ต่อมาในช่วงกลางศตวรรษที่ 20 ยาอายาวัสกาได้แพร่หลายในบราซิล เนื่องจากมีศาสนาใหม่ๆ ที่นำยาอายาวัสกามาใช้ประกอบพิธีกรรม เช่น Santo Daime, União do Vegetal และ Barquinha ซึ่งเป็นการผสมผสานความเชื่อเรื่องผีของชาวแอมะซอน ศาสนาคริสต์ ลัทธิผีวิญญาณของคาร์เดค และศาสนาแอฟริกัน-บราซิล

ต่อมายังได้แพร่กระจายไปยังหลายประเทศทั่วโลก เช่น สหรัฐอเมริกา ยุโรปตะวันตก และกำลังเริ่มเป็นที่รู้จักในยุโรปตะวันออก แอฟริกาใต้ ออสเตรเลีย และญี่ปุ่น

ปัจจุบันมีการใช้ยาอายาวัสกากันมากขึ้นในเมืองใหญ่ๆ ของอเมริกาเหนือและยุโรป เริ่มผสมผสานพิธีกรรมเข้ากับการใช้ยาเพื่อการผ่อนคลายและการท่องเที่ยวเชิงจิตวิญญาณ นอกจากนี้ยังมีหลักฐานว่ามีกลุ่มผู้ใช้ยาอายาวัสกาเพื่อการทดลองทางคลินิกที่ชี้ให้เห็นว่ายาอายาวัสกามีศักยภาพในการรักษาโรคต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการติดสารเสพติด โรควิตกกังวล และโรคทางอารมณ์

ดังนั้นในปัจจุบันนอกจากการใช้ยาอายาวัสกาในแบบดั้งเดิม เพื่อประกอบพิธีทางจิตวิญญาณแล้ว ยังมีการใช้เพื่อการพักผ่อนหย่อนใจและการรักษาทางการแพทย์ทั่วโลก

สารหลอนประสาทในอายาวัสกา

ยาอายาวัสกามักทำโดยการต้มเถาของต้น Banisteriopsis caapi และใบของต้น Psychotria viridis เป็นเวลานาน แม้ว่าจะมีการใช้พืชชนิดอื่นๆ ร่วมด้วยหรือใช้แทนก็ตาม

P. viridis มีสาร N,N-Dimethyltryptamine (DMT) ซึ่งเป็นสารที่ทำให้เกิดประสาทหลอนอย่างรุนแรง แต่จะไม่เกิดผลเมื่อรับประทานทางปาก ในขณะที่ B. caapi มีสารอัลคาลอยด์ฮาร์มาลา เช่น harmine, harmaline และ tetrahydroharmine (THH) ซึ่งสามารถยับยั้งการทำงานของเอนไซม์โมโนเอมีนออกซิเดส (MAOi) ทำให้ DMT ไม่ถูกทำลายโดยตับและลำไส้ สามารถเข้าสู่กระแสเลือดและสมอง ซึ่งจะไปกระตุ้นตัวรับ 5-HT1A/2A/2C ในสมองส่วนหน้าและ paralimbic

คำบอกเล่าจากผู้ใช้ อายาวาสก้า

“คืนที่สี่ ในที่สุดผมก็อาเจียนออกมาได้ รู้สึกภูมิใจแบบแปลกๆ” นี่คือบันทึกของชาวสหรัฐอเมริการายหนึ่งที่บอกเล่าบน vox ผ่านประสบการณ์แห่งสารพืชจิตวิญญาณนี้

ในห้องประกอบพิธีกรรมที่เสียงดังและอบอ้าว ผู้คนรอบตัวผมหัวเราะ ร้องไห้ ร้องเพลง โยกตัวไปมา และแน่นอน อาเจียน เมื่อถึงคราวของผม ผมคิดในใจว่า “เล็งให้ตรงถังแล้วอย่าเอาหัวต่ำกว่าก้นเหมือนที่หมอผีบอกไว้”

ผมพยายามเช็ดหน้าแต่หยิบทิชชู่ไม่ได้เพราะมันละลายทุกครั้งที่เอื้อมไปหยิบ ชายคนหนึ่งที่อยู่ใกล้ๆ เริ่มกรีดร้อง ผมฟังไม่ออกว่าเขาพูดอะไรเพราะหมอผีกำลังร้องเพลงโคลอมเบียเพราะๆ อยู่ในอีกห้องหนึ่ง

ผมอาเจียนเสร็จแล้วก็เริ่มร้องไห้ หัวเราะ และยิ้มพร้อมกัน อะไรบางอย่างถูกปลดปล่อยออกมาในการ “ชำระล้าง” นี้ บางอย่างที่มืดมิดและฝังลึกที่ผมแบกไว้มาหลายปี ความรู้สึกโล่งอกซัดเข้ามา ผมค่อยๆ เดินกลับไปที่ฟูกของตัวเองบนพื้น

เป็นเวลาสี่คืนติดต่อกัน พวกเรา 78 คนที่ศูนย์ปฏิบัติธรรมแห่งนี้ในคอสตาริกาดื่มชาที่มีรสชาติแย่คล้ายกากน้ำตาล ซึ่งมีส่วนผสมของอายาวัสกา พืชที่ทำให้เกิดประสาทหลอนตามธรรมชาติที่เรียกว่า DMT

พวกเราเป็นส่วนหนึ่งของชาวตะวันตกที่แสวงหาอายาวัสกาเพื่อใช้เป็นเครื่องมือในการเยียวยาจิตใจ พัฒนาตนเอง หรือขยายขอบเขตจิตสำนึก

ผมบินไปคอสตาริกาโดยหวังว่าจะทำลายอีโก้ของตัวเอง และผมก็ไม่พร้อมสำหรับสิ่งที่เกิดขึ้น อายาวัสกาทำให้ชีวิตของผมเปลี่ยนไปอย่างสิ้นเชิง ทำลายกำแพงระหว่างตัวผมกับโลก ผมยังได้จ้องมองสิ่งที่ผมสามารถอธิบายได้ว่าเป็นกระจกที่ซื่อสัตย์ที่สุดในโลก มันเป็นเหมือนการแสดงสยองขวัญ และเป็นไปไม่ได้ที่จะละสายตา แต่ผมก็ได้เห็นสิ่งที่ผมจำเป็นต้องเห็นเมื่อผมพร้อมที่จะเห็นมัน

อายาวัสกาเผยให้เห็นช่องว่างระหว่างสิ่งที่คุณคิดว่าคุณเป็นกับสิ่งที่คุณเป็นจริงๆ ในกรณีของผม ช่องว่างนั้นใหญ่มาก และความเจ็บปวดที่ได้เห็นมันเป็นครั้งแรกนั้นแทบจะทนไม่ได้

อายาวัสกายังคงเป็นยาทางจิตวิทยาที่ไม่เป็นที่ยอมรับ แต่ก็ค่อยๆ เข้าสู่กระแสหลัก จนกระทั่งเมื่อไม่นานมานี้ คุณต้องเดินทางไปอเมริกาใต้หากคุณต้องการทดลองกับพืชชนิดนี้ แต่ตอนนี้พิธีกรรมอายาวัสกากำลังผุดขึ้นมาในสหรัฐอเมริกาและยุโรป

ชนพื้นเมืองในประเทศต่างๆ เช่น โคลอมเบียและเปรู ได้ต้มยาอายาวัสกามานับพันปีแล้ว ส่วนใหญ่เพื่อจุดประสงค์ทางศาสนาหรือจิตวิญญาณ ถือเป็นยา วิธีรักษาบาดแผลภายใน และเชื่อมต่อกับธรรมชาติอีกครั้ง

สาร DMT ในอายาวัสกา คืออะไร เป็นสารเสพติดหรือไม่

DMT หรือ N,N-Dimethyltryptamine เป็นสารประกอบประสาทหลอนที่พบได้ตามธรรมชาติในพืช สัตว์บางชนิด และแม้กระทั่งในร่างกายมนุษย์ สาร DMT ที่อยู่ในอายาวัสกาจะออกฤทธิ์ร่วมกับสารอื่นๆ ในอายาวัสกา (เช่น harmala alkaloids) ทำให้เกิดประสบการณ์การรับรู้ที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างมาก มักถูกอธิบายว่าเป็นการเดินทางทางจิตวิญญาณที่ลึกซึ้ง มีการมองเห็นภาพหลอน ความรู้สึกผิดเพี้ยนของเวลา และการรับรู้ถึงความเป็นหนึ่งเดียวกับจักรวาล

DMT มีผลกระทบต่อระบบประสาทส่วนกลาง โดยจะจับกับตัวรับเซโรโทนินในสมอง ซึ่งเป็นสารสื่อประสาทที่มีบทบาทสำคัญในการควบคุมอารมณ์ ความคิด และการรับรู้ ผลกระทบของ DMT จะแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล ขึ้นอยู่กับปริมาณที่ใช้ วิธีการใช้ และสภาพจิตใจของผู้ใช้

การใช้ DMT อาจส่งผลกระทบต่อร่างกายและจิตใจได้หลายด้าน ในระยะสั้น DMT อาจทำให้เกิดอาการคลื่นไส้ อาเจียน วิตกกังวล และสับสน ในขณะที่ผลกระทบระยะยาวนั้นยังไม่เป็นที่เข้าใจอย่างถ่องแท้ อย่างไรก็ตาม มีความกังวลว่าการใช้ DMT อาจทำให้เกิดปัญหาสุขภาพจิต เช่น โรคจิตเภท หรือโรคหลงผิด โดยเฉพาะในผู้ที่มีความเสี่ยงอยู่แล้ว

DMT จัดเป็นยาเสพติดให้โทษประเภท 1 ตามกฎหมายของสหรัฐอเมริกาและประเทศไทย ซึ่งหมายความว่าเป็นสารที่ผิดกฎหมายที่จะผลิต ครอบครอง หรือจำหน่าย

เนื่องจาก DMT เป็นสารที่มีความเสี่ยงสูง จึงควรใช้ด้วยความระมัดระวังอย่างยิ่งภายใต้การดูแลของผู้เชี่ยวชาญที่มีประสบการณ์ หากคุณมีประวัติปัญหาสุขภาพจิตหรือปัญหาสุขภาพร่างกาย ควรหลีกเลี่ยงการใช้ DMT โดยเด็ดขาด การใช้ DMT ร่วมกับยาหรือสารอื่นๆ อาจเป็นอันตรายได้ ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญก่อนเสมอ

อ่านข่าวที่เกียวข้อง

• ‘นท พนายางกูร’ เล่าประสบการณ์ ร่วมพิธีกรรมดื่มสมุนไพร “อายาวัสกา” ชี้เหมือนทดลองตาย

• ติดตามเราได้ที่ :
•