เกร็ดความรู้ ประวัติ “วันขึ้นปีใหม่” ปีนี้ตรงกับวันจันทร์ที่ 1 มกราคม 2567/2024 หนึ่งในวันสำคัญสากล วันหยุดประจำปี ตามปฏิทินกริกอเรียน และยังเป็นวันสำคัญตามประเพณีไทยโบราณ จัดขึ้นเพื่อร่วมเฉลิมฉลองเทศกาลแห่งความสุข ส่งท้ายปีเก่าเมื่อครบรอบ 12 เดือน ในเดือนธันวาคม พร้อมเตรียมตัวต้อนรับปีใหม่ ในสัปดาห์แรกของเดือนมกราคมนั่นเอง มาดูกันว่า วันปีใหม่ จะมีที่มาและเรื่องราวน่าสนใจอย่างไรบ้าง อะไรทำให้วันนี้กลายเป็นวันสำคัญและวันหยุดของคนไทยและทั่วโลกไปได้
ประวัติ “วันขึ้นปีใหม่ไทย” 1 มกราคม
สำหรับประวัติที่มา “เทศกาลวันขึ้นปีใหม่ของไทย” ตรงกับ วันแรม 1 ค่ำเดือนอ้าย เป็นวันขึ้นปีใหม่ ตามความเชื่อในทางพระพุทธศาสนา ถือเหมันตฤดูเป็นการเริ่มต้นปี นอกจากนี้ คนไทยส่วนใหญ่ยังมีประเพณีและความเชื่อเกี่ยวกับ คติของพราหมณ์ ส่งผลทำให้มีการใช้ วันที่ขึ้น 1 ค่ำ เดือน 5 เป็นวันขึ้นปีใหม่
ต่อมาใน รัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (ในหลวงรัชกาลที่ 5) ได้เปลี่ยนวันขึ้นปีใหม่มาเป็นวันที่ 1 เมษายน ตามหลักปฏิทิน สุริยคติ สอดคล้องตามคติพราหมณ์ เนื่องจาก เดือน 5 ในปฏิทินไทยโบราณ ก็ตรงกับเดือนเมษายน (ซึ่งภายหลังถูกปรับเปลี่ยนจนกลายมาเป็นวันสงกรานต์)
กระทั่ง มีพระบรมราชโองการให้ตราพระราชบัญญัติปฏิทิน พ.ศ. 2483 และพระราชบัญญัตินั้นเริ่มใช้ได้เมื่อวันที่ 17 ธันวาคม พ.ศ.2483 รัฐบาลจึงประกาศใช้วันที่ 1 มกราคม เป็นวันขึ้นปีใหม่ ทำให้ในปี พ.ศ.2483 จึงมีเพียง 9 เดือนเท่านั้น คือเดือนเมษายนถึงเดือนธันวาคม เพื่อให้สอดคล้องกับปฏิทินของนานาประเทศ
ภายหลังเมื่อ วันที่ 24 ธันวาคม พ.ศ. 2483 จอมพล ป. พิบูลสงคราม นายกรัฐมนตรีในสมัยนั้นเป็นผู้รับสนองพระบรมราชโองการ มีหนังสือประกาศใช้วันที่ 1 มกราคม เป็นวันขึ้นปีใหม่ของ ไทยอย่างเป็นทางการ เพื่อให้เข้าสู่ระดับสากลที่ใช้อยู่ในประเทศที่เจริญแล้วทั่วโลก ฟื้นฟูวัฒนธรรม คตินิยม และจารีตประเพณีของไทยเราเองแต่โบราณกาล ตามวัฒนธรรมพราหมณ์ที่เคยใช้ในโบราณกาล และแล้ววันที่ 1 มกราคม ก็ได้ถูกกำหนดให้เป็น วันขึ้นปีใหม่ไทย ของทุกปี นับแต่นั้นเป็นต้นมา
ประวัติ “วันขึ้นปีใหม่” สากล
ในอดีต วันขึ้นปีใหม่ของแต่ละประเทศ ถูกปรับเปลี่ยนตามลักษณะความเชื่อ การปกครอง และภูมิศาสตร์ของถิ่นที่อยู่อาศัยเรื่อยมา ตลอดประวัติศาสตร์ของมนุษย์ โดยหลักฐานเกี่ยวกับวันขึ้นปีใหม่ใน บาบิโลเนีย เริ่มต้นหลังจากมีการคิดค้นการใช้ปฏิทิน ดยอาศัยระยะต่าง ๆ ของดวงจันทร์เป็นหลักในการนับ เมื่อครบ 12 เดือน จะเท่ากับ 1 ปี (365/366 วัน หรือ 1 ปี) ทั้งยังมีการเพิ่มไปเป็น 14 เดือน เพื่อให้สอดคล้องกับปฏิทินการเพาะปลูกอีกด้วย
จนถึงสมัยของกษัตริย์จูเลียส ซีซาร์ ได้มีการนำแนวคิดทางดาราศาสตร์ของ เฮมดัล ชาวอะเลกซานเดรีย มาแแก้ไขด้วยการให้ปีหนึ่งมี 365 วัน ในทุก ๆ 4 ปี ให้เติมเดือนที่มี 28 วัน เพิ่มขึ้นอีก 1 วัน เป็น 29 วัน คือเดือนกุมภาพันธ์ เรียกว่า ปีอธิกสุรทิน
กระทั่ง สมเด็จพระสันตะปาปาเกรกอรีที่ 13 จึงปรับปรุงแก้ไขปฏิทินประจำปีให้เป็นแบบ ปฏิทินเกรโกเรียน จากนั้นได้ปรับปรุงประกาศใช้วันที่ 1 มกราคม เป็นวันเริ่มต้นของปี และเป็นวันสำคัญของเทศกาลแห่งความสุข เป็นต้นมา
อ่านบทความที่เกี่ยวข้อง
- วันปีใหม่ 2567 ห้ามรถประเภทใดบ้าง วิ่งบนถนน 7 สาย ตั้งแต่ 30 ธ.ค. 66
- 10 เพลงคริสต์มาส ส่งท้ายปี 2023 พร้อมเนื้อเพลง คลาสสิกทุกคริสต์มาส
- แนะนำที่เที่ยวปีใหม่กรุงเทพ 2567 จุดรวมพลคนไม่กลับบ้าน เที่ยวสนุกหยุดไม่อยู่
อ้างอิง : รัฐสภาไทย, สำนักหอสมุดกลาง ม.รามคำแหง, วิกิพีเดีย – New year’s day
