ดร.ธรณ์ เปิดข้อมูลน่าทึ่ง สัตว์ทะเลรับรู้แรงสั่นสะเทือนแผ่นดินไหว ไวกว่าคน ส่งสัญญาณโดยการแสดงพฤติกรรมนอนราบไปกับน้ำ ทว่าเตือนภัยล่วงหน้าแค่แปปเดียว
จากกรณีแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ในประเทศเมียนมา ความรุนแรงระดับ 8.2 แมกนิจูด ที่เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 28 มีนาคม 2568 ที่ผ่านมา ซึ่งส่งแรงสั่นสะเทือนรับรู้ได้ในหลายพื้นที่ รวมถึงกรุงเทพมหานคร ประเทศไทย จนเป็นเหตุให้อาคารสำนักงานแห่งใหม่ของสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน (สตง.) พังถล่มลงมา สร้างความเสียหายต่อสถานที่โดยรอบเป็นวงกว้าง และคร่าชีวิตผู้ประสบเหตุไปกว่า 22 รายแล้ว
ภายหลังเกิดเหตุดังกล่าว เมื่อวันที่ 29 มีนาคม 2568 ผศ.ดร.ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์” อาจารย์ประจำภาควิชาวิทยาศาสตร์ทางทะเล คณะประมง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ได้ออกมาโพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊กส่วนตัว Thon Thamrongnawasawat ให้ความเกี่ยวกับสัญญาณเตือนแผ่นดินไหว จากปลาทะเล โดยเผยว่า ปลาในแนวปะการังรับรู้แรงสั่นสะเทือนได้ และมีพฤติกรรมตอบสนองที่ชัดเจนคือ พากันลงไปนอนนิ่งราบกับพื้นทะเลทันที แม้แต่ปลาที่ปกติว่ายเป็นฝูงกลางน้ำก็ทำเช่นเดียวกัน
โพสต์ดังกล่าวระบุข้อความไว้ดังนี้ “ปลารู้ไหมว่าแผ่นดินไหว ถ้ารู้แล้วทำไง ? เพื่อนธรณ์ไปดำน้ำที่สิมิลันช่วงนั้นพอดี จึงเจอปรากฏการณ์สุดแปลกที่แทบไม่มีรายงานมาก่อน ในช่วงแผ่นดินไหว ปลาในแนวปะการังต่างพากันลงไปนอนนิ่งกับพื้น !
ลองดูภาพนะครับ ถ้าเป็นปลาตัวเดียวทำอาจไม่แปลกอะไร แต่ที่เจอคือปลาหลายตัวล้วนทำเช่นนั้น ลงไปนอนแนบกับพื้นทันที ที่เห็นชัดคือฝูงปลา ปรกติตอนกลางวันจะว่ายอยู่ในมวลน้ำ จะไม่ลงไปนอนติดพื้นพร้อมกันทั้งฝูง ต่อให้เป็นกลางคืนปลานอน ปลาก็แยกกันนอน ไม่รวมฝูงนอนแบบนี้
ปลารู้ว่ามีแผ่นดินไหวเกิดขึ้น เพราะปลารับแรงสั่นสะเทือนใต้น้ำได้ดีมาก จากนั้นคงเป็นสัญชาตญาณ ทำให้ปลาลงไปนอนแนบพื้น เพาาะอาจเกิดกระแสน้ำปั่นป่วนหรือแม้กระทั่งสึนามิตามมา การนอนแนบพื้นของปลาก็เหมือนเวลาเราหลบภัยต้องหมอบราบกับพื้น หากลอยอยู่กลางน้ำมีความเสี่ยงที่จะโดนกระแสน้ำหรือคลื่นพัดพาไป
เพื่อนธรณ์ที่เป็นอาสาสมัครบินโดรนเฝ้าพะยูนก็รายงานว่า ช่วงแผ่นดินไหว พะยูนก็ตื่นตกใจเผ่นพรวดหนีไปจากที่ตื้น เพื่อว่ายหนีไปที่ลึกตามหลักการหลบสึนามิ พะยูนไวมากครับ ตอนที่เกิดสึนามิ จึงไม่มีข่าวพะยูนโดนคลื่นพัดมาเกยฝั่ง (เท่าที่ทราบ) ทั้งที่บางแห่งเป็นบริเวณที่พะยูนอาศัย เช่น กระบี่ จะมีก็แค่โลมาที่เขาหลัก ลอยตามคลื่นมาติดค้างในอ่างเก็บน้ำแถวนั้น แต่คลื่นที่เขาหลักแรงมาก จนโลมาอาจไม่คาดคิด
แม้แผ่นดินไหวเมื่อวานไม่ได้เกิดในทะเล ไม่เกิดสึนามิ แต่แรงสั่นสะเทือนก็เกิดในทะเลเช่นกัน เพราะพื้นท้องทะเลก็ไหวเหมือนแผ่นดินครับ
ปลาหรือพะยูนคงบอกไม่ได้ว่า แผ่นดินไหวในทะเลหรือบนบก เมื่อรับรู้ว่ามีแผ่นดินไหว ปลาหลบไว้ก่อน แล้วปลารู้ล่วงหน้าได้ไหม ? พยากรณ์แผ่นดินไหวได้ไหม ?
เมื่อแผ่นดินไหวเกิดขึ้น จะเกิดคลื่นแรงสั่นสะเทือนหลายแบบ บางคลื่นเบาแต่เร็วกว่า ปลาอาจรับรู้คลื่นพวกนี้ขณะที่มนุษย์ไม่รู้สึก จากนั้นคลื่นแรงสั่นสะเทือนแบบแรง ๆ จะตามมา คราวนี้เรารู้สึกแล้วครับ ทว่า ต่อให้รู้คลื่นล่วงหน้า ปลาก็ไม่มีทางบอกก่อนได้เป็นชั่วโมง ๆ เพราะปลารู้ก่อนแป๊บเดียวเท่านั้น ที่บอกกันว่าสัตว์เตือนภัยได้ ก็คือสัตว์รู้ก่อนคน แต่ไม่ใช่นาน ๆ
ขอบคุณเพื่อนธรณ์ที่ส่งภาพมาให้ ถือเป็นหนแรกของไทยที่มีหลักฐานให้ดูกันชัดๆ ว่าปลาทำยังไงเมื่อแผ่นดินไหว อันที่จริง ในต่างประเทศก็แทบไม่มีภาพชัดเจนแบบนี้ครับ”
อย่างไรก็ดี จากข้อมูลข้างต้น แม้แผ่นดินไหวครั้งนี้เกิดบนบกและไม่เกิดสึนามิ แต่แรงสั่นสะเทือนก็ส่งผลถึงทะเล ภาพที่บันทึกได้จากสิมิลันถือเป็นหลักฐานสำคัญ ที่ชี้ให้เห็นพฤติกรรมของปลาเมื่อเกิดแผ่นดินไหวได้อย่างชัดเจน เพื่อยืนยันข้อเท็จจริงที่ว่า สัตว์ทะเลรับรู้แรงสั่นสะเทือนได้ไวกว่าคน แม้จะเพียงไม่นานก็ตาม
อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง
- รัฐบาลทหารเมียนมา ยอมหยุดยิงชั่วคราว ช่วยเหลือผู้ประสบภัยแผ่นดินไหว
- ผู้เชี่ยวชาญเผย ตึก สตง. ถล่ม ทุบ 2 สถิติไม่น่าภูมิใจ ชี้ต้องใส่ใจแผ่นดินไหว
- 10 อันดับ แผ่นดินไหวรุนแรงที่สุด ในประวัติศาสตร์มวลมนุษยชาติ
ข่าวล่าสุด
