แชร์สนั่น เงินเดือนข้าราชการไทย ไม่ได้มาจากเงินภาษี

กลายเป็นโพสต์ไวรัลถกเถียงลับสมองทางการเงินทันที หลังเพจเฟซบุ๊ก เร่งกำไร กบข. โพสต์ข้อความว่า “บอกรอบที่ 108 เงินเดือนข้าราชการ ไม่ได้มาจากภาษี แต่มาจากกระทรวงการคลัง”
ต่อมาได้มีคนเข้ามาคอมเมนต์โต้แย้งจำนวนมาก ว่าเงินจากกระทรวงการคลัง งบประมาณแผ่นดินมาจากก็มาจากภาษีประชาชน วันนี้ Thaiger ขอพาเปิดข้อมูล ว่าจริงๆ แล้ว เงินที่ข้าราชการใช้จ่ายในการบริหารแผ่นดิน มาจากไหน
คำตอบสั้น ๆ แบบกำปั้นทุบดิบ “ใช่ ส่วนใหญ่เป็นรายได้ของภาครัฐที่มาจากภาษี” แต่อย่างไรก็ดี เพื่อให้เห็นภาพรวมชัดเจนขึ้น จำเป็นต้องเข้าใจโครงสร้างและกลไกการจัดการงบประมาณภาครัฐ เพราะไม่ได้ใช่เงินทั้งหมดได้มาจากการเก็บภาษี
แหล่งที่มาของเงินงบประมาณ
รายได้หลักของประเทศ
รายได้ภาครัฐมักมาจากการจัดเก็บภาษี เช่น ภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT) ภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา ภาษีนิติบุคคล และภาษีสรรพสามิต นอกจากนี้ ยังมีรายได้อื่น ๆ เช่น ค่าธรรมเนียม ผลประโยชน์จากรัฐวิสาหกิจ หรือเงินอุดหนุนจากแหล่งอื่น ๆ ที่รัฐเห็นว่าควรเรียกเก็บ
การกู้ยืม
ในบางกรณี หากรัฐบาลมีนโยบายลงทุนโครงสร้างพื้นฐานขนาดใหญ่หรือต้องการกระตุ้นเศรษฐกิจ มีความเป็นไปได้ที่รัฐจะกู้เงินจากแหล่งต่าง ๆ เพื่อเพิ่มสภาพคล่อง และนำเงินนั้นมาปรับใช้หมุนเวียนในงบประมาณรวม
การจัดสรรงบประมาณแผ่นดินจะรวบรวมเอาเงินรายได้เหล่านี้เข้าด้วยกัน แล้วจึงแบ่งไปยังงานบริการสาธารณะ โครงการพัฒนาต่าง ๆ รวมถึงการจ่ายเงินเดือนและสวัสดิการของข้าราชการ
เงินเดือนข้าราชการ ใครกำหนด
เงินเดือนของข้าราชการอยู่ภายใต้กรอบกฎหมายและระเบียบที่กำหนดไว้อย่างเป็นทางการ เช่น พระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการพลเรือน หรือระเบียบกระทรวงการคลังว่าด้วยการจัดสรรเงินเดือนและค่าตอบแทน
ฝ่ายบริหาร เช่น คณะรัฐมนตรี และคณะกรรมการกำหนดนโยบายเงินเดือนข้าราชการ จะมีอำนาจพิจารณาปรับปรุงหรือปรับโครงสร้างเงินเดือน เพื่อให้สอดคล้องกับสภาพเศรษฐกิจ อัตราเงินเฟ้อ ตลอดจนคุณภาพชีวิตของข้าราชการ
การขึ้นเงินเดือนในอดีตใช้ระบบซี (เช่น ซี 3, ซี 4, ซี 5 เป็นต้น) แต่ในปัจจุบันหน่วยงานบางส่วนปรับเปลี่ยนมาใช้ระบบ “แท่งเงินเดือน” ที่สะท้อนถึงความก้าวหน้าตามทักษะ ความสามารถ และผลงานของบุคคล
มายาคติ ฉันจ่ายภาษี ประชาชนเป็นเจ้านายข้าราชการ
ในภาพกว้าง ประชาชนมักบอกว่า “ภาษีฉันไปไหน” สิ่งที่ต้องเข้าใจเพิ่มเติมคือ การจัดเก็บภาษีเป็นช่องทางสำคัญในการระดมทรัพยากร เพื่อนำไปใช้ในบริการสาธารณะ ไม่ว่าจะเป็นการพัฒนาคุณภาพชีวิต การสร้างโครงสร้างพื้นฐาน การศึกษา สาธารณสุข ความมั่นคง ฯลฯ และภารกิจเหล่านี้ล้วนต้องใช้บุคลากรภาครัฐในการขับเคลื่อน
เมื่อมองกลับมาที่การใช้จ่ายงบประมาณ ส่วนของ เงินเดือนข้าราชการ เป็นเพียงรายการหนึ่งในงบประมาณแผ่นดิน ซึ่งจะถูกจัดสรรจากกระทรวงการคลัง หรือหน่วยงานที่ดูแลด้านการคลังการเงิน โดยพิจารณาตามแผนปฏิบัติงาน แผนบุคลากร และนโยบายพัฒนาที่วางไว้ การใช้เงินมาจากทั้งภาษีและรายได้อื่น ๆ ของรัฐ แม้ “ภาษี” จะเป็นส่วนใหญ่ แต่ก็ไม่ใช่เพียงแหล่งเดียว
บางเพจ หรือบางคน อาจพยายามแยกให้เห็นว่า “กระทรวงการคลังเป็นคนจ่ายเงินเดือน” จึงบอกว่า “เงินเดือนข้าราชการไม่ได้มาจากภาษี” แต่ในความเป็นจริง กระทรวงการคลังก็ต้องอาศัยภาษีและรายได้อื่น ๆ ของรัฐมาเป็นหลักในการจัดสรรงบประมาณ แต่ขณะเดียวกันเงินงบประมาณแผ่นดินก็ไม่ได้มาจากภาษีอย่างเดียว แม้จะคิดเป็นสัดส่วนหลักก็ตาม