สำนวนไทย “น้ำท่วมปาก” หมายถึง พูดไม่ออก ไม่สามารถพูดออกมาได้ มักเกิดจากความรู้สึกกลัว ประหม่า หรือเขินอาย สำนวนนี้ใช้กันมาอย่างยาวนานตั้งแต่สมัยโบราณ สันนิษฐานว่า น่าจะมาจากอาการที่เมื่อมีน้ำท่วมอยู่เต็มปากแล้ว ก็ไม่สามารถอ้าปากพูดได้ ไม่เช่นนั้นน้ำก็จะไล่พรั่งพรูออกมา
ในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔ อธิบายความหมายของสำนวนนี้ไว้ว่า “พูดไม่ออกเพราะเกรงจะมีภัยแก่ตนหรือผู้อื่น”
สำนวนนี้สามารถใช้ได้กับทั้งภาษาพูดและภาษาเขียน ตัวอย่างการใช้สำนวนนี้ เช่น
- “ฉันเห็นโจรวิ่งไล่ตามฉัน ฉันตกใจมาก น้ำท่วมปาก ไม่ได้ร้องขอความช่วยเหลือ”
- “ฉันอยากบอกรักเธอ แต่ฉันกลัวเธอจะปฏิเสธ ฉันเลยน้ำท่วมปาก พูดไม่ออก”
- “ฉันเห็นคนโดนวิ่งราว ฉันมัวแต่อึ้ง น้ำท่วมปาก ลืมเรียกตำรวจที่อยู่แถวนั้น”
นอกจากนี้ สำนวน “น้ำท่วมปาก” ยังสามารถใช้ในความหมายอื่น ๆ ได้อีกด้วย เช่น
- พูดไม่ออกเพราะประหลาดใจ เช่น “ฉันเห็นเขานอกใจแฟนตัวเอง ฉันตกใจมาก ตอนนั้นน้ำท่วมปาก พูดอะไรไม่ออก”
- พูดไม่ออกเพราะเขินอาย เช่น “คนที่ฉันแอบหลงรักมองสบตามา ฉันเขินมาก น้ำท่วมปากไปชั่วขณะเลยล่ะ”
