ชวนรู้จัก ‘วันไหว้ครู’ ตรงกับวันที่ 8 มิถุนายน 2566 เปิดประวัติน่ารู้เกี่ยวกับวันสำคัญแม่พิมพ์ของชาติ อันเป็นธรรมเนียมปฏิบัติของสถานศึกษาที่จัดให้วันนี้เป็นวันไหว้ครู เพื่อให้นักเรียนได้ระลึกถึงครู แสดงความรักต่อครูบาอาจารย์ผู้สอนศิษย์ทั้งวิชาความรู้และระเบียบวินัย รวมถึงร่วมทำกิจกรรมด้วยกันเพื่อสืบสานพิธีมงคลให้อยู่สืบไป
ประวัติวันไหว้ครู 2566 พระคุณที่สามงดงามแจ่มใส
‘ครู’ มีความหมายว่า ผู้สั่งสอนศิษย์ หรือผู้ประสิทธิ์ประสาทวิชาความรู้ ซึ่งมาจากคำว่า ครุ (คะ-รุ) ที่แปลว่า “หนัก” อาจหมายถึงความรับผิดชอบในการอบรมสั่งสอนของครู นับเป็นภาระหน้าที่ที่หนักหนาสาหัสไม่น้อย เพราะกว่าคน ๆ หนึ่งจะเติบโตมีวิชาความรู้ และเป็นคนดีของสังคมได้ ครูจะต้องทุ่มแรงกายและแรงใจไม่น้อยไปกว่าพ่อแม่ผู้ให้กำเนิด
สำหรับ ‘วันไหว้ครู’ นับเป็นวันที่ศิษย์จะได้แสดงถึงความเคารพที่มีต่อครูบาอาจารย์ผู้มีพระคุณ ตลอดจนเสียสละชี้ทางและให้แสงสว่างแก่ศิษย์โดยไม่คำนึงถึงความยากลำบาก ซึ่งแนวคิดวันไหว้ครูเกิดขึ้นในที่ประชุมครูทั่วประเทศเมื่อปี พ.ศ. 2499 จากคำปราศรัยของ จอมพล ป. พิบูลสงคราม นายกรัฐมนตรีและประธานกรรมการอำนวยการคุรุสภากิตติมศักดิ์ขณะนั้น ต่อมาได้มีการจัดงานวันครูขึ้นเป็นครั้งแรกเมื่อวันที่ 16 มกราคม 2500
การไหว้ครูเป็นธรรมเนียมปฏิบัติให้ลูกศิษย์ได้แสดงความกตัญญูกตเวทีต่อครูผู้สอนวิชาความรู้ เปรียบเสมือนเรือที่พายไปส่งผู้โดยสารให้ขึ้นฝั่ง ครูคือผู้ที่ปรารถนาดีต่อนักเรียน และเป็นอาชีพที่ได้รับการยกย่องจากสังคม ถือเป็นแบบอย่างอันดีแก่เยาวชน ที่จะกลายเป็นคนรุ่นใหม่ขึ้นมาพัฒนาประเทศต่อไป
วันไหว้ครูตรงกับวันที่เท่าไหร่
วันครูตรงกับวันที่ 16 มกราคมของทุกปี แต่วันไหว้ครูจะจัดขึ้นในสถานศึกษาช่วงวันพฤหัสบดีในสัปดาห์ที่สองของเดือนมิถุนายนของทุกปี ซึ่งตรงกับช่วงเปิดภาคเรียนปีการศึกษาที่ 1 ของโรงเรียนในสังกัดการศึกษาขั้นพื้นฐานกระทรวงศึกษาธิการ ทำให้ในปีนี้วันไหว้ครูตรงกับวันที่ 8 มิถุนายน 2566
กิจกรรมวันไหว้ครู 2566
สำหรับวันไหว้ครู กิจกรรมของแต่ละโรงเรียน แต่ละสถาบันการศึกษาจะแตกต่างกันไป บางแห่งอาจจะมีการทำบุญตักบาตร หรือบางแห่งก็จะมีแค่พิธีการไหว้ครู โดยนักเรียนจะจับกลุ่มทำพานไหว้ครู เพื่อประกวดทำพาน แบ่งออกเป็นประเภทสวยงามและสร้างสรรค์ ซึ่งปัจจุบันการทำพานไหว้ครู ถือเป็นไฮไลท์สำคัญในกิจกรรมวันไหว้ครูเลยก็ว่าได้
พิธีการไหว้ครู มีขั้นตอนอะไรบ้าง
สำหรับพิธีการไหว้ครู สถาบันการศึกษา โรงเรียนต่าง ๆ มักจะจัดพิธีไหว้ครูในอาคารเอนกประสงค์หรือหอประชุม และส่งตัวแทนเด็กนักเรียนมาถือพานไหว้ครู โดยพิธีจะเริ่มจากประธานจุดธูปเทียนบูชาพระรัตนตรัย และนมัสการพระพุทธรูปที่โต๊ะหมู่บู่ชา จากนั้นประธานจะเริ่มพิธีการสวดมนต์ และผู้นำสวดกล่าวคาถาไหว้ครู ดังนี้
“(ผู้นำสวด) ปาเจราจริยาโหนติ คุณุตตรานุสาสกา
ข้าขอประณตน้อมสักการ บูรพาคณาจารย์
ผู้กอรปประโยชน์ศึกษา
แก่ข้าในกาลปัจจุบัน
ข้าขอเคารพอภิวันท์ ระลึกคุณอนันต์
ด้วยใจนิยมบูชา
ขอเดชกตเวทิตา อีกวิริยะพา
ปัญญาให้เกิดแตกฉาน
ศึกษาสำเร็จทุกประการ อายุยืนนาน
อยู่ในศีลธรรมอันดี ให้ได้เป็นเกียรติเป็นศรี ประโยชน์ทวี
แก่ชาติและประเทศไทยเทอญฯ
ปัญญาวุฒิกเร เต เต ทินโนวาเท นมามิหัง”
พานไหว้ครู ควรมีดอกไม้อะไรบ้าง
ตามธรรมเนียมปฏิบัติที่ทำกันมาอย่างยาวนาน เมื่อมีการทำพานไหว้ครู องค์ประกอบของพานไหว้ครูจะประกอบไปด้วยธูป เทียน และดอกไม้สำคัญ ได้แก่ หญ้าแพรก, ดอกมะเขือ, ดอกเข็ม, ข้าวตอก ส่วนความหมายของดอกไม้ที่นำมาทำพานไหว้ครู มีดังนี้
- ดอกเข็ม : เป็นสัญลักษณ์แทนความแหลมคมดุจเข็ม เปรียบเสมือนสติปัญญาที่มีความเฉียบคมราวเข็ม ประหนึ่งอาวุธที่จะใช้ป้องกันตัวได้ในทุกโอกาส ดังนั้น คนโบราณจึงถือเอาเป็นเคล็ดว่า ถ้าใช้ดอกเข็มไหว้ครู นอกจากมีสติปัญญาที่มีความเฉียบคมแล้ว จะทำให้ชีวิตมีความสดชื่นเหมือนรสหวานของดอกเข็ม
- ดอกมะเขือ : เป็นสัญลักษณ์แทนความสะอาดบริสุทธิ์ของใจ เป็นคนซื่อสัตย์ อ่อนน้อมถ่อมตนของลูกศิษย์ที่มีต่อครู เหมือนกับลักษณะของดอกมะเขือที่โค้งลง ในขณะที่ดอกมะเขือดอกใดชี้ดอกขึ้นเหมือนดอกไม้ชนิดอื่น ดอกนั้นจะไม่ให้ผล และร่วงหล่นไป เหมือนกับบุคคลที่ขาดความอ่อนน้อมถ่อมตน ขาดความเคารพ หมดโอกาสที่จะได้รับการถ่ายทอดความรู้จากครู
- ข้าวตอก : เป็นสัญลักษณ์ของความมีระเบียบวินัย หากใครสามารถทำตามกฎระเบียบ เอาชนะความซุกซนและความเกียจคร้านของตัวเองได้ บุคคลนั้นก็จะเป็นเหมือนข้าวตอกสีขาวที่ถูกคั่วออกจากเปลือก
- หญ้าแพรก : เป็นสัญลักษณ์แทนความเจริญงอกงามอย่างรวดเร็ว และความอดทน เพราะแม้ต้องอยู่ในพื้นที่แห้งแล้ง หรือโดนเหยียบย่ำ แต่หญ้าแพรกก็จะไม่ตาย แต่ถ้าได้รับน้ำเมื่อใด ก็จะเจริญงอกงามได้อีกครั้ง เหมือนกับลูกศิษย์ที่เมื่อได้รับการอบรมสั่งสอนจากครู ก็จะได้รับรู้และนำไปปฏิบัติให้เกิดผลดีต่อตนเองและสังคมต่อไป
ขอบคุณข้อมูลจาก : 1
