ฝ่าฝืนคำสั่ง เก็บสมุดบันทึกศัตรูจากสมรภูมิเดือด ซ่อนเงียบครึ่งศตวรรษ น้ำตาแห่งการรอคอยสิ้นสุด เมื่ออดีตศัตรูนำพาวิญญาณกลับบ้าน
เสียงโทรศัพท์สายหนึ่งดังขึ้นกลางดึกช่วงปลายเดือนมกราคม ปี 2023 ปลายสายคือ ฮา ฮวี หมี ชายชาวเวียดนามผู้อาศัยในหมู่บ้านเล็ก ๆ ริมทะเล จังหวัดฮาติ๋งห์ โทรศัพท์สายนี้คือสิ่งที่ครอบครัวของ หมี รอคอยมานานแสนนานโดยไม่รู้ตัว
ไม่กี่วันก่อนหน้า เจ้าหน้าที่ท้องถิ่นเพิ่งมาสอบถามถึง กาว วัน ต๊วต (Cao Văn Tuất) คุณลุงซึ่งเป็นวีรชนพลีชีพในสงครามตั้งแต่ปี 1967 ชายผู้ซึ่ง หมี ไม่เคยแม้แต่จะเห็นหน้า ความสงสัยคลี่คลายในเวลาต่อมา เมื่อข่าวมาถึง…ทหารผ่านศึกชาวอเมริกันคนหนึ่ง ครอบครองสมุดบันทึกของคุณลุงต๊วต สมบัติชิ้นสุดท้ายที่หลงเหลือจากสมรภูมิ
ย้อนกลับไป 56 ปี เดือนพฤศจิกายน 1967 สมรภูมิเดือดดั๊กโต จังหวัดกอนตูม ปีเตอร์ แมทธิวส์ (Peter Mathews) จ่าสิบเอกหนุ่มแห่งกองพลทหารม้าที่ 1 สหรัฐฯ กำลังปฏิบัติหน้าที่เคลียร์พื้นที่บริเวณเนิน 724 ในเป้สะพายหลังร้างใบหนึ่ง แมทธิวส์พบสมุดบันทึกเล่มเล็กหุ้มปกไนลอนอย่างดี ทหารหนุ่มชาวอเมริกันถึงกับตะลึงในความงามวิจิตร ภาพวาดดอกไม้ ทิวทัศน์ บทกวี เพลง ลายมือบรรจง
แม้ไม่เข้าใจความหมาย แต่หัวใจบอกว่านี่ไม่ใช่แค่เอกสารข้าศึกตามระเบียบสงครามที่ต้องส่งมอบให้หน่วยข่าวกรอง “มันงดงามเกินไป” แมทธิวส์ตัดสินใจฝ่าฝืนคำสั่ง แอบเก็บสมุดเล่มนั้นไว้ในกระเป๋าเสื้ออย่างเงียบเชียบ
ณ อีกฟากหนึ่งของแนวรบ กาว วัน ต๊วต เจ้าของสมุดบันทึก กำลังต่อสู้เพื่ออุดมการณ์ หนุ่มวัย 21 จากหมู่บ้านเล็กๆ ในฮาติ๋งห์ อาสาสมัครเข้าร่วมกองทัพปลดแอกเมื่อปี 1963 เป็นหนึ่งในเยาวชนนับหมื่นจากบ้านเกิดที่มุ่งหน้าสู่สมรภูมิภาคใต้
ชะตาชีวิตของ กาว วัน ต๊วต จบลงในวันที่ 10 ธันวาคม 1967 ทิ้งไว้เพียงความว่างเปล่า ใบแจ้งการเสียชีวิตส่งถึงครอบครัวหลังจากนั้นถึง 9 ปี ปราศจากข้อมูลว่า ต๊วต พลีชีพ ณ ที่ใด หรือในสถานการณ์ใด ครอบครัวต๊วตใช้ชีวิตอยู่กับความหวังลมๆ แล้งๆ และความเงียบงันมานานหลายทศวรรษ
ปีเตอร์ รอดชีวิตจากสงคราม
ปีเตอร์ แมทธิวส์ รอดชีวิตจากสงคราม กลับสู่บ้านที่นิวเจอร์ซีย์ในเดือนธันวาคม 1967 พร้อมบาดแผลในใจ เขาพยายามลืมฝันร้ายจากเวียดนาม สมุดบันทึกถูกเก็บซ่อนไว้ในกล่องบนห้องใต้หลังคา ชีวิตหลังสงครามของแมทธิวส์ผ่านความเจ็บปวด พิษสุราเรื้อรัง โรคซึมเศร้า การหย่าร้าง แต่แมทธิวส์ก็เริ่มต้นชีวิตใหม่ แต่งงาน สร้างครอบครัว มีลูกสี่คน ความลับเกี่ยวกับสมุดบันทึกเล่มนั้นถูกปิดตายไว้นานหลายสิบปี
จนกระทั่งปี 2022 โชคชะตาก็นำพาเรื่องราวให้เคลื่อนไหว แมทธิวส์ ซึ่งขณะนั้นทำธุรกิจก่อสร้าง ไปทำงานที่บ้านหลังหนึ่งในบรู๊คลิน สายตาพลันสะดุดกับ “งอบ” (nón lá) หมวกเวียดนามที่แขวนอยู่ บทสนทนากับเจ้าของบ้านนำไปสู่การติดต่อเพื่อนที่สามารถแปลภาษาเวียดนามได้
ในที่สุด หลังผ่านไปกว่าครึ่งศตวรรษ แมทธิวส์ก็ได้รู้ความหมายของตัวอักษรในสมุดบันทึกที่เก็บงำไว้…มันคือถ้อยคำจากหัวใจ บันทึกถึงคนรักที่อาจไม่มีวันได้พบหน้า บทกวีถึงพ่อแม่ ความห่วงใยถึงบ้านเกิด บทกลอนคืนสิ้นปีอันแสนเปลี่ยวเหงา “แม่จ๋า…ลูกอยู่ไกลแสนไกล…” ความสะเทือนใจแล่นปราดสู่หัวใจทหารผ่านศึก “สมุดเล่มนี้ มันมีค่าเกินกว่าจะเก็บไว้คนเดียว”
(ภาพ: Michael Karras/NorthJersey.com)
ภารกิจตามหาครอบครัวของ กาว วัน ต๊วต จึงเริ่มต้นขึ้น การโพสต์ออนไลน์ การติดต่อสื่อมวลชน จนเรื่องราวไปถึงเวียดนาม การค้นพบหน้าสำคัญที่มีชื่อ ที่อยู่ และข้อมูลครอบครัว ทำให้การสืบค้นคืบหน้าอย่างรวดเร็ว ทางการเวียดนาม โดยเฉพาะ เจิ่น เญิต เติ่น (Trần Nhật Tân) ประธานแนวร่วมปิตุภูมิแห่งชาติ จังหวัดฮาติ๋งห์ เร่งตรวจสอบข้อมูล พบชื่อ กาว วัน ต๊วต ตรงตามบันทึกวีรชน
แม้ชื่อกลางจะต่างกันเล็กน้อย (“ซวน” ในสมุดบันทึก / “วัน” ในเอกสารราชการ) แต่ครอบครัวยืนยัน “ซวน” คือชื่อที่ ต๊วต เลือกใช้เอง ข้อมูลอื่น ๆ ตรงกันทั้งหมด เมื่อพี่สาวของ กาว วัน ต๊วต ได้เห็นลายมือในภาพถ่าย พวกนางร่ำไห้ออกมา น้ำตาแห่งการรอคอยกว่าครึ่งศตวรรษพรั่งพรู
มีนาคม 2023 ปีเตอร์ แมทธิวส์ และภรรยา คริสติน เดินทางสู่เวียดนามอีกครั้ง แต่ครั้งนี้ไม่ได้มาในฐานะทหาร หากแต่มาในฐานะผู้นำพาดวงวิญญาณกลับบ้าน
พวกเขาได้รับการต้อนรับอย่างอบอุ่น ณ หมู่บ้านกาวทัง จังหวัดฮาติ๋งห์ บ้านของหลานชาย ฮา ฮวี หมี พิธีส่งมอบจัดขึ้นอย่างสมเกียรติ ณ หอประชุมหมู่บ้าน ข้างอนุสรณ์สถานวีรชน ที่มีชื่อ กาว วัน ต๊วต สลักอยู่เคียงข้างสหายร่วมรบ
ปีเตอร์ แมทธิวส์ จับมือนาง กาว ถิ หน่อง (Cao Thị Nồng) น้องสาวของต๊วต แน่น ก่อนส่งมอบสมุดบันทึกสีน้ำตาลคล้ำ คืนสู่อ้อมอกครอบครัวอย่างเป็นทางการ วินาทีนั้น น้ำตาแห่งความตื้นตันหลั่งไหลท่วมท้น สมุดบันทึกที่เดินทางข้ามผ่านสงครามและกาลเวลา 56 ปี ได้กลับคืนสู่บ้านเกิดแล้ว
“บางคนในอเมริกาบอกผมว่า มันเป็นโฆษณาชวนเชื่อของศัตรู ให้ทิ้งไปเสีย” แมทธิวส์เล่าถึงปฏิกิริยาแรกๆ “แต่เมื่อได้เห็นสมุดเล่มนี้ ไม่มีใครพูดแบบนั้นได้อีก…เขาก็แค่ทหารคนหนึ่ง คนธรรมดาที่มีครอบครัวเหมือนผม”
แมทธิวส์ไม่พบความเกลียดชังใด ๆ ในเวียดนาม “มันเป็นประเทศที่สงบสุข” ส่วนครอบครัวของ กาว วัน ต๊วต ก็เปี่ยมด้วยความขอบคุณ “เราไม่โทษ ไม่แค้น…มันคือสงคราม” หลานชายกล่าว สมุดบันทึกเล่มเล็ก ๆ เล่มเดียว ได้กลายเป็นสะพานเชื่อมใจ ข้ามผ่านเส้นแบ่งของอดีตศัตรู สู่ความเป็นมนุษย์ที่ทุกคนมีร่วมกันอย่างแท้จริง
อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง
- จีนบังคับ พระทิเบต ต้องขออนุญาตก่อน กลับชาติมาเกิด แบบนี้ก็ได้หรอ
- เด็กจีน 9 ขวบ พลัดตกตึก 20 ชั้น รอดตาปาฏิหาริย์ แค่แขนหัก-คิ้วแตก
- ฮือฮา หนุ่มจีนจัดงานแต่งกับ 2 เจ้าสาว ก่อนโดนผู้จัดยกเลิกงาน แถมขัดกฎหมายแบบเต็มๆ
อ้างอิง: Soha VN
ข่าวล่าสุด
