เครื่องบินดิ่งหัวลง 90 องศา เกิดจากอะไรบ้าง เครื่องยนต์ขัดข้อง หรือสภาพอากาศสุดขั้ว เปิดทุกปัจจัยเสี่ยงที่ฉุดอากาศยานดิ่งพสุธาฝืนกฎการบิน
ณ ความสูงหลายหมื่นฟุตเหนือพื้นโลก อากาศยานคือสัญลักษณ์แห่งความสำเร็จทางวิศวกรรม มันเคลื่อนที่ผ่านกระแสลมด้วยความเสถียร ท้าทายแรงโน้มถ่วงของโลกอย่างสง่างาม ทว่า ในบางเสี้ยววินาทีอันน่าสะพรึงกลัว สมดุลอันเปราะบางนี้อาจพังทลายลง ภาพของเครื่องบินที่พลิกผัน ดิ่งหัวลงเกือบตั้งฉาก 90 องศากับพื้นโลก หรือที่รู้จักในนาม Nosedive คือฝันร้ายที่เกิดขึ้นได้ยากยิ่ง แต่ก็เป็นความจริงอันโหดร้ายที่ท้าทายขีดจำกัดของเทคโนโลยีการบิน
ปรากฏการณ์ดิ่งหัวท้ามฤตยูเช่นนี้ ไม่ใช่เรื่องปกติของการเดินทางทางอากาศ เครื่องบินสมัยใหม่ถูกออกแบบมาพร้อมกลไกซับซ้อนเพื่อรักษาเสถียรภาพ นักบินได้รับการฝึกฝนอย่างเข้มงวดเพื่อควบคุมเครื่องจักรกลหนักหลายสิบตันนี้ให้เชื่อง แต่กระนั้น ภายใต้สถานการณ์ที่เลวร้ายที่สุด ปัจจัยหลายประการสามารถรวมพลังกันฉุดกระชากเครื่องบินออกจากเส้นทางการบินปกติ ดิ่งลงสู่เบื้องล่างอย่างไม่อาจควบคุม
ปัจจัยที่นำสู่วิกฤตกลางเวหา ดิ่งหัวลง 90 องศา
อะไรคือสาเหตุที่ผลักดันให้อากาศยานเข้าสู่ภาวะอันตรายสุดขีดเช่นนี้? คำตอบนั้นซับซ้อนและมักเป็นการรวมกันของหลายปัจจัย
1. กลไกควบคุมขัดข้อง/เสียหาย
ระบบควบคุมการบินเปรียบเสมือนเส้นประสาทของเครื่องบิน แพนหางแนวนอน (horizontal stabilizer) แพนควบคุมการเลี้ยว (elevator) ทำหน้าที่ปรับทิศทาง หากระบบเหล่านี้เสียหาย ทำงานผิดพลาด หรือส่งสัญญาณที่ไม่ถูกต้อง อาจทำให้อากาศยานสูญเสียการควบคุมทิศทางอย่างสิ้นเชิง ดิ่งหัวลงตามแรงโน้มถ่วง
2. เมื่อปีกไม่โอบอุ้มอากาศ
แรงยกคือหัวใจของการบิน หากปีกสูญเสียคุณสมบัติในการสร้างแรงยกอย่างฉับพลัน เช่น จากการก่อตัวของน้ำแข็งหนา (icing) หรือสภาพอากาศแปรปรวนรุนแรง เครื่องบินจะเข้าสู่ภาวะร่วงหล่น หรือ “Stall” ก่อนจะดิ่งหัวลงด้วยความเร็วสูง
3. ความคลาดเคลื่อนของมนุษย์
แม้เทคโนโลยีจะก้าวหน้าเพียงใด นักบินยังคงเป็นผู้ควบคุมหลัก การสูญเสียการรับรู้สภาวะรอบตัว (spatial disorientation) โดยเฉพาะในทัศนวิสัยจำกัด หรือการตัดสินใจที่ผิดพลาดภายใต้แรงกดดันมหาศาล อาจนำไปสู่การควบคุมที่ผิดพลาด ส่งผลให้เครื่องบินเข้าสู่ท่าทางบินอันตราย
4. ระบบอัตโนมัติที่ผิดพลาด
เทคโนโลยีช่วยเหลือการบิน เช่น ระบบนักบินอัตโนมัติ (autopilot) หรือระบบป้องกันการสูญเสียการควบคุม ถูกออกแบบมาเพื่อเพิ่มความปลอดภัย แต่หากระบบเหล่านี้ทำงานผิดพลาด หรือได้รับข้อมูลที่ไม่ถูกต้อง มันอาจกลายเป็นตัวเร่งปฏิกิริยา นำเครื่องบินสู่การดิ่งหัวเสียเอง
5. โครงสร้างที่แตกสลาย
ความเสียหายรุนแรงต่อโครงสร้างหลักของเครื่องบิน เช่น ปีกหลุด หรือส่วนหางเสียหาย ย่อมส่งผลกระทบโดยตรงต่อความสามารถในการบิน ทำให้เครื่องบินสูญเสียเสถียรภาพอย่างรุนแรงและดิ่งลงอย่างรวดเร็ว
ปัจจัยภายนอกที่ไม่คาดฝัน
ท้องฟ้าไม่ใช่พื้นที่ว่างเปล่า การปะทะกับวัตถุภายนอก หรือการเผชิญหน้ากับสภาพอากาศที่รุนแรงเกินขีดจำกัดการออกแบบ อาจส่งผลกระทบต่อเสถียรภาพของเครื่องบินอย่างฉับพลัน นำไปสู่เหตุการณ์ไม่คาดฝันได้
การฝึกฝนเพื่อเผชิญหน้ากับเหตุไม่คาดฝัน
แม้ภาพการดิ่งหัว 90 องศาจะน่าหวาดหวั่น แต่มันคือเครื่องเตือนใจถึงความสำคัญของการออกแบบที่แข็งแกร่ง และการฝึกฝนนักบินอย่างต่อเนื่อง โปรแกรม “Upset Recovery Training” คือหนึ่งในหัวใจสำคัญของการเตรียมความพร้อมให้นักบินสามารถรับมือกับสถานการณ์ที่เครื่องบินสูญเสียการควบคุม สามารถนำเครื่องกลับสู่สภาวะปกติได้ เป็นการต่อสู้กับแรง G และสัญชาตญาณ เพื่อควบคุมเครื่องจักรที่ทรงพลังให้กลับมาเชื่องอีกครั้ง
อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง
- ผบ.ตร. สดุดีฮีโร่ หักเลี้ยวเครื่องบินตกทะเลชะอำ ไม่ให้ชนบ้านคน
- เปิดข้อมูล เครื่องบินตำรวจ Twin Otter จากแคนาดา ระบบตรวจการณ์จัดเต็ม
- เปิดประวัติ ร.ต.อ.จตุรงค์ วัฒนไพรสาณฑ์ นักบินรอดหนึ่งเดียว เครื่องบินเล็กตกทะเลชะอำ
อ้างอิง : Facebook อยากเป็นนักบิน
ข่าวล่าสุด
