กองกำลังติดอาวุธ “ฮามาส” คือใคร มาจากกลุ่มไหน เพราะเหตุใดจึงต้องบุกโจมตีอิสราเอล จนต้องประกาศภาวะสงคราม ย้อนเหตุการณ์ความขัดแย้งจากการแย่งดินแดน
จากเหตุการณ์กองกำลังกลุ่มฮามาสบุกโจมตีอิสราเอล โดยการใช้ขีปนาวุธและอาวุธปืนกราดยิงประชาชน เป็นเหตุให้บ้านเรือนและอาคารได้รับความเสียหาย มีผู้เสียชีวิตหลายร้อยคน รวมถึงแรงงานไทยถูกจับเป็นเชลย ในเขตพื้นที่ฉนวนกาซาและเขตเวสต์แบงก์
หลายท่านที่ติดตามสถานการณ์การปะทะกันในอิสราเอล อาจสงสัยว่า กลุ่มฮามาส คืออะไร กองกำลังติดอาวุธนี้มาจากกลุ่มไหน และทำไมต้องบุกโจมตีในอิสราเอล ทีมงาน Thaiger รวบรวมข้อมูลมาให้แล้ว
ฮามาส คือใคร อยู่ที่ประเทศไหน
ฮามาส (Hamas) เป็นกองกำลังติดอาวุธของชาวปาเลสไตน์ที่เคร่งศาสนาอิสลาม ก่อตั้งขึ้นในปี 2530 โดย อาห์เหม็ด ยัสซิน และกลุ่มผู้ติดตาม มีเป้าหมายในการปลดปล่อยปาเลสไตน์จากการยึดครองของอิสราเอล
กลุ่มฮามาสปกครองฉนวนกาซามาตั้งแต่ปี 2540 หลังการทำสงครามกลางเมืองครั้งแรกระหว่างชาวปาเลสไตน์ กับกองกำลังที่จงรักภักดีต่อกลุ่มฟาตาห์ (Fatah) เพื่อต่อต้านการยึดครองของอิสราเอลเหนือฉนวนกาซา และเขตเวสต์แบงก์
ฮามาสจัดตั้งขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อช่วยเหลือชาวปาเลสไตน์ ทั้งการต่อสู้และเรียกร้องสิทธิดินแดนปาเลสไตน์คืน จากการยึดครองของอิสราเอล รวมถึงปฏิรูปสังคมมุสลิมในดินแดนปาเลสไตน์
ชาติมหาอำนาจ ทั้งอิสราเอล สหรัฐอเมริกา สหภาพยุโรป สหราชอาณาจักร และชาติอื่น ๆ จัดให้กลุ่มฮามาสหรือกองกำลังติดอาวุธนี้ เป็นกลุ่มก่อการร้าย อย่างไรก็ตาม กลุ่มฮามาสมีฝ่ายที่สนุับสนุนด้านเงินทุน การจัดหาอาวุธ และการฝึกซ้อมรบ โดยได้รับการสนับสนุนจากอิหร่านและประเทศต่าง ๆ ในตะวันออกกลาง
แม้ประเทศมหาอำนาจหลายประเทศทั่วโลกจะจัดให้ฮามาสเป็นกลุ่มก่อการร้าย แต่พวกเขาก็ยังได้รับการสนับสนุนจากชาวปาเลสไตน์จำนวนมาก เนื่องจากมองว่าฮามาสเป็นตัวแทนของปณิธานที่ต้องการปลดปล่อยปาเลสไตน์ อีกทั้งคำว่า ฮามาส ในภาษาอาหรับมีความหมายว่า ความมุ่งมั่นปรารถนา ซึ่งพวกเขามีแนวคิดว่า การใช้ความรุนแรงเป็นวิธีเดียวที่จะบรรลุเป้าหมายในการหลุดพ้นจากอิสราเอล
ปัจจุบันกลุ่มฮามาสปกครองฉนวนกาซาหรือดินแดนปาเลสไตน์ ในฐานะกลุ่มติดอาวุธ โดยพื้นที่ฉนวนกาซามีอาณาเขตประมาณ 365 ตารางกิโลเมตร ด้านหนึ่งติดกับอียิปต์ อีกด้านติดกับอิสราเอล และมีด้านที่ติดกับทะเลเมดิเตอร์เรเนียน
นอกจากกลุ่มฮามาสแล้ว ฉนวนกาซายังเป็นที่อยู่อาศัยของชาวปาเลสไตน์ที่นับถือศาสนาอิสลาม โดยมีผู้อยู่อาศัยมากกว่า 2 ล้านคน ตั้งแต่ปี 2550 นอกจากนี้ องค์การสหประชาชาติ (UN) ระบุว่า ประชาชนที่อยู่ในดินแดนปาเลสไตน์ราว 80% ต้องพึ่งพาความช่วยเหลือจากนานาชาติ และประมาณ 1 ล้านคนต้องขอรับความช่วยเหลือด้านอาหารในแต่ละวัน
เหตุใดฮามาสจึงบุกโจมตีอิสราเอล
เหตุการณ์ความรุนแรงที่เกิดขึ้นในเดือนตุลาคม 2566 ไม่ใช่การปะทะกันระหว่างกลุ่มฮามาสและอิสราเอลเป็นครั้งแรก แต่ต่างฝ่ายต่างเปิดฉากยิงและบุกเข้าโจมตีอีกฝ่ายมาหลายต่อหลายครั้งแล้ว เนื่องด้วยเหตุการณ์ความขัดแย้งต่อเนื่องจากในอดีต
แต่เดิมดินแดนปาเลสไตน์อยู่ภายใต้การปกครองของจักรวรรดิออตโตมัน และเป็นเพียงชื่อเรียกดินแดนที่ตั้งของเยรูซาเล็มและพื้นที่โดยรอบเท่านั้น ต่อมาชาวอาหรับที่เข้ามาอยู่ในพื้นที่นั้นก็ถูกเรียกว่า ชาวปาเลสไตน์ ตามชื่อดินแดน
เรื่องราวความขัดแย้งเริ่มขึ้น เมื่อดินแดนปาเลสไตน์ที่เคยเป็นของจักรวรรดิออตโตมัน ตกไปอยู่ภายใต้การปกครองของจักรวรรดิอังกฤษจากการแพ้สงคราม และมีส่วนที่ทำให้ชาวยิวจำนวนหนึ่งย้ายถิ่นฐานเข้าไปอยู่อาศัย แต่ชาวปาเลสไตน์ที่อาศัยอยู่ก่อนหน้านั้นไม่พอใจ และพยายามขับไล่ชาวยิว
ภายหลังชาวยิวเริ่มเข้าไปอยู่อาศัยในดินแดนปาเลสไตน์เพิ่มมากขึ้น จน UN ต้องเข้ามาจัดสรรพื้นที่เป็นสองส่วนให้กับชาวยิวและชาวอาหรับ เป็นผลให้ชาวยิวในพื้นที่ที่ถูกแบ่งออกมานั้น ประกาศเอกราชและตั้งชื่อประเทศว่า อิสราเอล และจะไม่ได้รับการคุ้มครองจากอังกฤษอีกต่อไป
ด้วยเหตุนี้ ชาวปาเลสไตน์จึงร่วมมือกับชาติอาหรับคือ อียิปต์ เลบานอน ซีเรีย จอร์แดน และอิรัก เพื่อโจมตีอิสราเอล และยึดดินแดนกลับมาคืนมา แม้อิสราเอลจะมีกำลังรบน้อยกว่า แต่ก็สามารถป้องกันการบุกโจมตีของปาเลสไตน์ได้ อีกทั้งเหตุการณ์ครั้งนี้ยังส่งผลให้ฉนวนกาซา กลายเป็นรัฐกันชนระหว่างสองฝ่าย
กระทั่งเกิดสงครามขึ้นอีกครั้งในปี 2510 อิสราเอลสามารถบุกโจมตีจนเอาชนะชาวปาเลสไตน์ได้ เป็นผลให้ได้ดินแดนในฉนวนกาซาและเขตเวสต์แบงก์ รวมถึงดินแดนบางส่วนของอียิปต์และซีเรียเพิ่มเข้ามา อีกทั้งยังส่งชาวอิสราเอลเข้าไปในพื้นที่ฉนวนกาซาและเวสต์แบงก์ ทำให้ชาวปาเลสไตน์รู้สึกเหมือนโดนไล่ที่
เรื่องการแบ่งแยกดินแดนเป็นเพียงสาเหตุหนึ่งที่ทำให้กลุ่มฮามาสเข้าโจมตีอิสราเอล เพราะหลังจากนั้นเกิดเหตุกองทัพอิสราเอลชนคนงานของชาวปาเลสไตน์ มีผู้เสียชีวิต 4 ราย และนำไปสู่การประท้วงในฉนวนกาซาที่เรียกว่า อินทิฟาดา (Intifada)
อย่างไรก็ตาม ชาวปาเลสไตน์บางส่วนมองว่า การประท้วงยากที่จะทำให้ปาเลสไตน์เป็นอิสระได้ จึงก่อตั้งกลุ่มกำลังติดอาวุธที่ชื่อว่า ฮามาส ขึ้นมา และเข้าโจมตีอิสราเอลนับตั้งแต่นั้น
จากความขัดแย้งด้านการแบ่งแยกดินแดนตั้งแต่อดีต กลายเป็นชนวนเหตุที่ทำให้กลุ่มฮามาสถล่มอิสราเอลเรื่อยมา ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน แต่การกราดยิงประชาชนในครั้งนี้ หนึ่งในสมาชิกของกลุ่มฮามาสระบุว่า มีสาเหตุมาจากการกระทำของทางการอิสราเอล ที่บุกมัสยิดอัล-อักซอในนครเยรูซาเล็ม สถานที่ศักดิ์สิทธิ์ของชาวมุสลิม และการปฏิบัติต่อนักโทษปาเลสไตน์อย่างเลวร้ายในเรือนจำอิสราเอล
สถานการณ์ในประเทศอิสราเอล จากการบุกของฮามาสยังไม่สู้ดีนัก ผู้บริสุทธิ์หลายร้อยคนถูกยิงเสียชีวิต บางส่วนได้รับบาดเจ็บจากขีปนาวุธ และมีประชาชนถูกจับเป็นตัวประกัน แม้ฮามาสและอิสราเอลจะปะทะกันหลายครั้ง แต่ครั้งนี้นับว่ารุนแรงที่สุดในรอบหลายทศวรรษ เนื่องจากนายกรัฐมนตรีประกาศเข้าสู่ภาวะสงคราม และเหตุการณ์อาจยืดเยื้อจนต้องสังเวยผู้บริสุทธิ์เพิ่มขึ้นไปอีก
