ฉลองมรดกโลกไทยลำดับที่ 7 ย้อนรอย “มรดกโลกของไทย” 6 ที่ก่อนหน้า มีที่ไหนบ้าง ได้รับเลือกในปีไหน พร้อมประวัติความเป็นมา และพิกัดให้ตามรอย
เมื่อวันที่ 19 กันยายน 2566 ที่ผ่านมา ที่ประชุมองค์การ UNESCO ณ ประเทศซาอุดิอาระเบีย ได้มีมติให้ เมืองโบราณศรีเทพ หรือ อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ เป็นแหล่งมรดกโลกทางวัฒนธรรมลำดับที่ 4 และเป็นแหล่งมรดกโลกลำดับที่ 7 ของประเทศไทย
เนื่องในวาระอันดี ทีมงาน ไทยเกอร์ จึงขออาสาพาย้อนไปดู แหล่งมรดกโลกของไทย 6 สถานที่ก่อนหน้า ว่ามีสถานที่ใดบ้าง มีประวัติความเป็นมาและความสำคัญอย่างไร พร้อมทั้งแจกพิกัดให้ได้ไปตามรอย
6 แหล่งมรดกโลกของไทยก่อนหน้า “เมืองโบราณศรีเทพ”
สถานที่ที่ได้ขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลกนั้นจะแบ่งเป็น 2 ประเภท ได้แก่ แหล่งมรดกโลกทางวัฒนธรรม และ แหล่งมรดกโลกทางธรรมชาติ โดยทางเราจะเรียงลำดับตามปีที่ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลกจากองค์การ UNESCO
แหล่งมรดกโลกทางวัฒนธรรม
1. เมืองประวัติศาสตร์สุโขทัยและเมืองบริวาร (Historic Town of Sukhothai and Associated Historic Towns)
เป็น 1 ใน 3 แหล่งมรดกแรกของไทยร่วมกับ อุทยานประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา และเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่-ห้วยขาแข้ง โดยกรุงสุโขทัยเป็นราชธานีแห่งแรกของชาวสยามในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 13 และ 14 สิ่งก่อสร้างจำนวนมากแสดงถึงจุดเริ่มต้นของสถาปัตยกรรมไทย อารยธรรมอันยิ่งใหญ่ได้พัฒนาขึ้นในอาณาจักรสุโขทัย ผ่านการซึมซับอิทธิพลและประเพณีท้องถิ่นโบราณไว้มากมาย การผสมผสานอย่างรวดเร็วขององค์ประกอบเหล่านี้ ก่อให้เกิดสิ่งที่เรียกว่า “รูปแบบสุโขทัย”
ภายในเขตอุทยาน มีโบราณสถานที่สำคัญมากมาย อาทิ วัดมหาธาตุ เนินปราสาท วัดตระพังเงิน วัดตระพังทอง เป็นต้น อีกทั้งยังมีสรภงส์ หรือ ทำนบพระร่วง ที่เป็นทำนบกั้นน้ำที่มีลักษณะเป็นเขื่อนดิน ถูกสร้างเพื่อกักเก็บน้ำเพื่อใช้ทำการเกษตรอีกด้วย นอกจากอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัยแล้ว ยังมีอีก 2 สถานที่ที่ถูกรวมด้วย นั่นคือ อุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย และ อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร
อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย อุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย และ อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร ได้ถูกรับเลือกเป็นมรดกโลกจากองค์การ UNESCO ภายใต้ชื่อ เมืองประวัติศาสตร์สุโขทัยและเมืองบริวาร ในการประชุมคณะกรรมการมรดกโลกสมัยสามัญครั้งที่ 15 เมื่อวันที่ 12 ธันวาคม 2534 ณ เมืองคาร์เทจ ประเทศตูนีเซีย ด้วยหลักเกณฑ์พิจารณามรดกโลกที่ว่า เป็นตัวแทนซึ่งแสดงผลงานชิ้นเอกที่จัดทำขึ้นด้วยการสร้างสรรค์อันฉลาด และ เป็นสิ่งที่ยืนยันถึงหลักฐานของวัฒนธรรมหรืออารยธรรมที่ปรากฎให้เห็นอยู่ในปัจจุบันหรือว่าที่สาบสูญไปแล้ว
อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย จ.สุโขทัย
เปิดให้เข้าชมทุกวันจันทร์ – ศุกร์ และอาทิตย์ เวลา 6.30 – 19.30 น. วันเสาร์ เวลา 6.30 – 21.00 น.
พิกัด : https://maps.app.goo.gl/g3y8zFcXjx1KMp5u8
อุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย จ.สุโขทัย
เปิดให้เข้าชมทุกวันจันทร์ – อาทิตย์ เวลา เวลา 8.00 – 16.30 น.
พิกัด : https://maps.app.goo.gl/VExwjZQePjc4rCsk9
อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร จ.กำแพงเพชร
เปิดให้เข้าชมทุกวันจันทร์ – อาทิตย์ เวลา 6.00 – 18.00 น
พิกัด : https://maps.app.goo.gl/9zVLB8CY8nPnmp938
2. นครประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา (Historic City of Ayutthaya)
หรือที่เรารู้จักในนาม อุทยานประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา โดยกรุงศรีอยุธยาถูกสถาปนาราว ค.ศ. 1350 เป็นราชธานีแห่งที่สองของชาวสยามต่อจากกรุงสุโขทัย ถูกทำลายโดยกองทัพม่าในคริสต์ศตวรรษที่ 18 ซากปรักหักพังรวมถึงสิ่งก่อนสร้างต่าง ๆ เช่น ปรางค์ และอารามขนาดใหญ่ แสดงให้เห็นถึงถึงความงดงามและความเจริญรุ่งเรืองในอดีต
ภายในเขตอุทยานฯ มีโบราณสถานสำคัญมากมาย อาทิ พระราชวังโบราณ วัดมหาธาตุ วัดพระศรีสรรเพชญ์ วัดราชบูรณะ วัดพระราม วิหารพระมงคลบพิตร
อุทยานประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา ได้ถูกรับเลือกเป็นมรดกโลกจากองค์การ UNESCO ภายใต้ชื่อ นครประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยาและเมืองบริวาร ในการประชุมคณะกรรมการมรดกโลกสมัยสามัญครั้งที่ 15 เมื่อวันที่ 13 ธันวาคม 2534 ณ เมืองคาร์เทจ ประเทศตูนีเซีย ด้วยหลักเกณฑ์พิจารณามรดกโลกที่ว่า เป็นสิ่งที่ยืนยันถึงหลักฐานของวัฒนธรรมหรืออารยธรรมที่ปรากฎให้เห็นอยู่ในปัจจุบันหรือว่าที่สาบสูญไปแล้ว
อุทยานประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา จ.พระนครศรีอยุธยา
เปิดให้เข้าชมทุกวันจันทร์ – อาทิตย์ เวลา 8.30 – 18.30 น.
พิกัด : https://maps.app.goo.gl/73VX85Gj3Rtwt7iA9
3. แหล่งโบราณคดีบ้านเชียง (Ban Chiang Archaeological Site)
แหล่งโบราณคดีบ้านเชียง เป็นแหล่งโบราณคดีหนึ่งที่สำคัญ ตั้งอยู่ตำบลบ้านเชียง อำเภอหนองหาน จังหวัดอุดรธานี บ้านเชียงถือเป็นที่ตั้งถิ่นฐานยุคก่อนประวัติศาสตร์ที่สำคัญที่สุดแห่งหนึ่งเท่าที่มีการค้นพบในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ แสดงให้เห็นถึงก้าวสำคัญของวิวัฒนาการทางวัฒนธรรมสังคมและเทคโนโลยีของมนุษย์ในยุคสมัยนั้น แหล่งมรดกนี้ได้แสดงหลักฐานที่เก่าแก่ที่สุดของ การเกษตร การผลิต และการใช้โลหะ ในภูมิภาค
ภายหลังจึงได้มีการจัดตั้ง พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ บ้านเชียง ในปี 2518 เป็นต้นมา ปัจจุบันมีพื้นที่ 25 ไร่ นอกจากพิพิธภัณฑ์แล้ว ยังมีมีหลุมขุดค้นทางโบราณคดีวัดโพธิ์ศรี และบ้านไทพาน ภายในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ได้มีการจัดแสดงการจำลองวิถีชีวิตในยุคสมัยนั้น โบราณวัตถุ วัฒนธรรมบ้านเชียง เครื่องปั้นดินเผายุคก่อนประวัติศาสตร์ สำริด โครงกระดูกต่าง ๆ เป็นต้น
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ บ้านเชียง ได้ถูกรับเลือกเป็นมรดกโลกจากองค์การ UNESCO ภายใต้ชื่อ แหล่งโบราณคดีบ้านเชียง ในการประชุมคณะกรรมการมรดกโลกสมัยสามัญครั้งที่ 16 เมื่อปี พ.ศ. 2535 ณ เมืองซานตาเฟ รัฐนิวเม็กซิโก สหรัฐอเมริกา ด้วยหลักเกณฑ์พิจารณามรดกโลกที่ว่า เป็นสิ่งที่ยืนยันถึงหลักฐานของวัฒนธรรมหรืออารยธรรมที่ปรากฎให้เห็นอยู่ในปัจจุบันหรือว่าที่สาบสูญไปแล้ว
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ บ้านเชียง จ.อุดรธานี
เปิดให้เข้าชมทุกวันพุธ – อาทิตย์ เวลา 9.00 – 16.00 น. หยุดทุกวันจันทร์ และ อังคาร
พิกัด : https://maps.app.goo.gl/qnvTqUKR23jSgwna7
แหล่งมรดกโลกทางธรรมชาติ
4. เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่-ห้วยขาแข้ง (Thungyai–Huai Kha Khaeng Wildlife Sanctuaries)
เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่-ห้วยขาแข้ง คือแหล่งมรดกโลกทางธรรมชาติแห่งแรกของประเทศไทย ประกอบด้วยเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าสองเขต ได้แก่ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวร และเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง ครอบคลุมอยู่ในเขตจังหวัดอุทัยธานี ตาก และกาญจนบุรี ทางตะวันตกของประเทศใกล้กับชายแดนพม่า มีพิ้นที่มากกว่า 600,000 เฮกตาร์ ตามแนวชายแดนประเทศพม่า
ภายในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่านั้นค่อนข้างอุดมสมบูรณ์ ประกอบไปด้วยพื้นป่าเกือบทุกประเภทที่มีอยู่ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เป็นบ้านของสัตว์หลากหลายชนิด ซึ่งรวมเป็น 77% ของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดใหญ่ (โดยเฉพาะช้างและเสื้อโคร่ง) 50% ของนกขนาดใหญ่ และ 33% ของสัตว์มีกระดูกสันหลังบกที่สามารถพบได้ในภูมิภาคนี้
เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวร และเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง ได้ถูกรับเลือกเป็นมรดกโลกจากองค์การ UNESCO ภายใต้ชื่อ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่-ห้วยขาแข้ง ในการประชุมคณะกรรมการมรดกโลกสมัยสามัญครั้งที่ 15 เมื่อปี พ.ศ. 2534 ณ เมืองคาร์เทจ ประเทศตูนีเซีย ด้วยหลักเกณฑ์พิจารณามรดกโลกที่ว่า เป็นแหล่งที่เกิดจากปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่มีเอกลักษณ์หายากหรือสวยงามเป็นพิเศษ เช่น แม่น้ำ น้ำตก ภูเขา, เป็นตัวอย่างที่เด่นชัดในการเป็นตัวแทนของกระบวนการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญทางธรณีวิทยาหรือวิวัฒนาการทางชีววิทยา และปฏิสัมพันธ์ของมนุษย์ต่อสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติที่กำลังเกิดอยู่ เช่น ภูเขาไฟ เกษตรกรรมขั้นบันได และ เป็นถิ่นที่อยู่อาศัยของชนิดสัตว์และพันธุ์พืชที่หายากหรือที่ตกอยู่ในสภาวะอันตราย แต่ยังคงสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ ซึ่งรวมถึงระบบนิเวศอันเป็นแหล่งรวมความหนาแน่นของพืชและสัตว์ที่ทั่วโลกให้ความสนใจด้วย
เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง จ.อุทัยธานี
เปิดให้เข้าชมทุกวันจันทร์ – อาทิตย์ เวลา 6.30 – 15.30 น.
พิกัด : https://maps.app.goo.gl/3Hn44kudYuK2EGej6
เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวร จ.ตาก
หากต้องการเข้าชม ต้องทำหนังสือขออนุญาติล่วงหน้า 15 วัน
สอบถามเพิ่มเติม โทร. 087 447 9733
พิกัด : https://maps.app.goo.gl/QwuPcie8Do6y7EcL8
5. กลุ่มป่าดงพญาเย็น-เขาใหญ่ (Dong Phayayen-Khao Yai Forest Complex)
กล่มป่าดงพญาเย็น-เขาใหญ่ นั้นประกอบไปด้วย 4 อุทยานแห่งชาติ 1 เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ได้แก่ อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ อุทยานแห่งชาติทับลาน อุทยานแห่งชาติปางสีดา อุทยานแห่งชาติตาพระยา และ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดงใหญ่ มีความยาว 320 กิโลเมตร ระหว่างอุทยานแห่งชาติตาพระยาติดกับชายแดนประเทศกัมพูชาทางทิศตะวันออก ไปจนถึง อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ทางทิศตะวันออก ครอบคลุมพื้นที่ 6 จังหวัด ได้แก่ นครราชสีมา สระบุรี นครนายก ปราจีนบุรี สระแก้ว และบุรีรัมย์
พื้นที่แห่งนี้ มีระบบนิเวศป่าดิบชื้นที่สำคัญ และอุดมสมบูรณ์ เป็นแหล่งอาศัยของสัตว์กว่า 800 ชนิด ได้แก่ สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมจำนวน 112 สายพันธุ์ สัตว์ชนิดนก 392 สายพันธุ์ สัตว์เลื้อยคลาน และสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกกว่า 200 สายพันธุ์ โดยสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม สัตว์ปีก และสัตว์เลื้อยคลานที่ทั่วโลกกำลังคุกคามและเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ที่สำคัญระดับชาติ ในจำนวนนี้มีถึง 19 สายพันธุ์ มีความเสี่ยงสูง 4 สายพันธุ์ และมีความเสี่ยงระดับวิกฤต 1 สายพันธุ์
อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ ปางสีดา ทับลาน ตาพระยา และเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดงใหญ่ ได้ถูกรับเลือกเป็นมรดกโลกจากองค์การ UNESCO ภายใต้ชื่อ กลุ่มป่าดงพญาเย็น-เขาใหญ่ ได้ถูกรับเลือกเป็นมรดกโลกจากองค์การ UNESCO ในการประชุมคณะกรรมการมรดกโลกสมัยสามัญครั้งที่ 29 เมื่อปี พ.ศ. 2548 ณ เมืองเดอร์บัน ประเทศแอฟริกาใต้ ด้วยหลักเกณฑ์พิจารณามรดกโลกที่ว่า เป็นถิ่นที่อยู่อาศัยของชนิดสัตว์และพันธุ์พืชที่หายากหรือที่ตกอยู่ในสภาวะอันตราย แต่ยังคงสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ ซึ่งรวมถึงระบบนิเวศอันเป็นแหล่งรวมความอุดมสมบูรณ์ของพืชและสัตว์ที่ทั่วโลกให้ความสนใจด้วย
อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ จ.นครราชสีมา
เปิดให้เข้าชมทุกวันจันทร์ – อาทิตย์ เวลา 6.00 – 18.00 น.
พิกัด : https://maps.app.goo.gl/VRzxMH2NyPtHgKAx5
อุทยานแห่งชาติทับลาน จ.ปราจีนบุรี
เปิดให้เข้าชมทุกวันจันทร์ – อาทิตย์ เวลา 6.00 – 18.00 น.
พิกัด : https://maps.app.goo.gl/EG3mdhrb4m4r9MYq7
อุทยานแห่งชาติปางสีดา จ.สระแก้ว
เปิดให้เข้าชมทุกวันจันทร์ – อาทิตย์ เวลา 8.00 – 17.00 น.
พิกัด : https://maps.app.goo.gl/t2gXEGpair1iUiLj6
อุทยานแห่งชาติตาพระยา จ.สระแก้ว
เปิดให้เข้าชมทุกวันจันทร์ – เสาร์ เวลา 8.30 – 16.00 น. วันอาทิตย์ เวลา 8.30 – 0.00 น.
พิกัด : https://maps.app.goo.gl/YDnQWJ8vTBwBS3iY9
เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดงใหญ่ จ.บุรีรัมย์
เปิดให้เข้าชมทุกวันจันทร์ – อาทิตย์ ตลอด 24 ชั่วโมง
สนใจติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม โทร. 061-4463140
พิกัด : https://maps.app.goo.gl/9eJBRWg7GP9UU79t7
6. กลุ่มป่าแก่งกระจาน (Kaeng Krachan Forest Complex)
กลุ่มป่าแก่งกระจาน ประกอบไปด้วย 3 อุทยานแห่งชาติ และ 1 เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ได้แก่ อุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน อุทยานแห่งชาติกุยบุรี อุทยานแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติไทยประจัน และเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าแม่น้ำภาชี มีพื้นที่รวมกว่า 2.5 ล้านไร่ หรือราว 4,089 ตารางกิโลเมตร มีความยาวตั้งแต่เหนือสุดถึงใต้สุดของพื้นที่ มากกว่า 200 กิโลเมตร ครอบคลุมพื้นที่ 3 จังหวัด ได้แก่ ราชบุรี เพชรบุรี และประจวบคีรีขันธ์
พื้นที่นี้ตั้งอยู่แนวเขาตะนาวศรีด้านประเทศไทย เป็นดินแดนแห่งสัตว์และดอกไม้ มีความหลากหลายทางชีวภาพ ทั้งป่าเบญจพรรณ ป่าดิบแล้ง ป่าดิบชื้น ป่าดิบเขา และป่าเต็งรัง มีรายงานพันธุ์พืชและสัตว์ป่าเฉพาะถิ่นและที่ใกล้สูญพันธุ์ทั่วโลก พื้นที่แห่งนี้ทับซ้อนกับพื้นที่นกสำคัญ 2 แห่ง และมีนกอยู่หลากหลายชนิด รวมถึงสัตว์ที่ใกล้สูญพันธุ์ทั่วโลก 8 ชนิด ได้แก่ จระเข้สยาม หมาใน วัวแดง ช้างเอเชีย เต่าเหลือง และเต่าหก รวมถึงสัตว์อีกหลากหลายชนิด นก และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมพันธุ์อื่น ๆ ที่อ่อนแอ เป็นที่อยู่ของแมวถึง 8 สายพันธุ์ ได้แก่ เสือโคร่ง เสือปลา เสือดาว เสือไฟ เสือลายเมฆ แมวลายหินอ่อน แมวป่า และแมวดาว
อุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน อุทยานแห่งชาติกุยบุรี อุทยานแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติไทยประจัน และเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าแม่น้ำภาชี ได้ถูกรับเลือกเป็นมรดกโลกจากองค์การ UNESCO ภายใต้ชื่อ กลุ่มป่าแก่งกระจาน ในการประชุมคณะกรรมการมรดกโลกสมัยสามัญครั้งที่ 44 เมื่อปี พ.ศ. 2564 ณ เมืองฝูโจว ประเทศจีน ด้วยหลักเกณฑ์พิจารณามรดกโลกที่ว่า เป็นถิ่นที่อยู่อาศัยของชนิดสัตว์และพันธุ์พืชที่หายากหรือที่ตกอยู่ในสภาวะอันตราย แต่ยังคงสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ ซึ่งรวมถึงระบบนิเวศอันเป็นแหล่งรวมความอุดมสมบูรณ์ของพืชและสัตว์ที่ทั่วโลกให้ความสนใจด้วย
อุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน จ.เพชรบุรี
เปิดให้เข้าชมทุกวันพุธ – อาทิตย์ เวลา 6.00 – 18.00 น.
พิกัด : https://maps.app.goo.gl/GdJq63zEgqd2N9jd9
อุทยานแห่งชาติกุยบุรี จ.ประจวบคีรีขันธ์
เปิดให้เข้าชมทุกวันจันทร์ – อาทิตย์ เวลา 8.00 – 17.00 น.
พิกัด : https://maps.app.goo.gl/wqjaN6AVTZAWdpJn8
อุทยานแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติไทยประจัน จ.ราชบุรี
เปิดให้เข้าชมทุกวันจันทร์ – อาทิตย์ เวลา 8.00 – 18.00 น.
พิกัด : https://maps.app.goo.gl/uKoD1kreuZTjiaiz9
เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าแม่น้ำภาชี จ.ราชบุรี
สนใจเข้าชมหรือสอบถามเพิ่มเติม โทร. 092-9847612
พิกัด : https://maps.app.goo.gl/p5oZXGVEBxnwyCpR6
