ในสังคมไทย มีความชื่อว่า ต้นขนุนเป็นไม้มงคล นำพาความเจริญรุ่งเรืองมาให้แก่ผู้ปลูก ชื่อ “ขนุน” จะช่วยหนุนนำให้ชีวิตราบรื่น มีคนคอยอุปถัมภ์ค้ำชู และมีกินมีใช้ตลอดปี ขนุนยังเป็นสัญลักษณ์ของความอุดมสมบูรณ์ เนื่องจากผลขนุนมีขนาดใหญ่และมีเนื้อมาก จึงมักนำมาใช้ประกอบพิธีกรรมต่าง ๆ เพื่อความเป็นสิริมงคล เช่น งานแต่งงาน งานขึ้นบ้านใหม่ หรือแม้แต่การทำบุญในเทศกาลสำคัญต่าง ๆ
ขนุนตายพราย คือต้นขนุนที่ยืนต้นตายเองตามธรรมชาติ คนโบร่ำโบราณถือว่าเป็นไม้มงคลที่มีความศักดิ์สิทธิ์ มีพลังอำนาจเหนือธรรมชาติแฝงอยู่ เพราะเชื่อกันว่าเทพเทวดาที่สิงสถิตอยู่ในต้นขนุนนั้น เมื่อหมดอายุขัยเทพจะพลีร่างให้ต้นขนุนยืนต้นตาย หรือที่เรียกว่า “ตายพราย” ยังคงสถิตอยู่ในไม้เพื่อให้มนุษย์นำไปบูชา
ลักษณะของขนุนตายพราย
ขนุนตายพรายจะมีลักษณะพิเศษคือ ยืนต้นตายโดยไม่ทราบสาเหตุ บางครั้งอาจเกิดจากการถูกฟ้าผ่า หรือสิ้นตามอายุขัย ซึ่งเชื่อว่าเป็นการถ่ายทอดพลังอำนาจจากเทพเทวดาและสายฟ้าลงสู่ต้นขนุน ทำให้ไม้ชนิดนี้มีพลังพิเศษและมีความศักดิ์สิทธิ์มากกว่าขนุนทั่วไป
ความเชื่อทางไสยศาสตร์
พระอาจารย์ ธรรมดล กิตฺปญฺโญฺ วัดหนองปรือ อ.ปักธงชัย จ.นครราชสีมา ระบุไว้ว่า ไม้ขนุนตายพราย ถูกต้องตามตำรา ตรงตามลักษณะ ตำนานอาถรรพ์ การสร้างเครื่องราง วัตถุมงคล หนุนดวงชะตา หนุนโชค หนุนลาภ จะทำอะไรทั้งทีต้องดีนอก ดีใน ไม่นอกครู เจตนาดี เริ่มต้นดี ทำให้ดูดี ผลที่ตามมาก็ดี
เชื่อกันว่าเทพเทวดาที่สถิตอยู่ในต้นขนุนจะยังคงสถิตอยู่ในไม้ขนุนแม้ต้นจะตายไปแล้ว เพื่อคอยปกปักรักษาและให้ความช่วยเหลือผู้ที่นำไปบูชา มีพลังอำนาจในการปกป้องคุ้มครอง ปัดเป่าสิ่งชั่วร้าย เสริมสร้างสิริมงคล และดึงดูดโชคลาภ
ในทางพุทธคุณ นิยมไปสร้างเป็นวัตุมงคลเสริมบารีมี เช่น พระพุทธรูป ลูกประคำ ให้ผล ยอดเมตตามหานิยม โชคลาภ ค้าขาย แคล้วคลาด ปลอดภัย
ก่อนตัดต้นขนุนตายพราย ต้องทำพิธีพลีเพื่อขออนุญาตและขอขมาต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เพื่อไม่ให้เกิดความผิดพลาดหรือเกิดอาเพศ
ปัจจุบันขนุนตายพรายยังคงเป็นที่ต้องการของผู้ที่ศรัทธาในพลังอำนาจของไม้มงคล โดยมักนำไปทำเป็นวัตถุมงคล เครื่องรางของขลัง หรือเครื่องประดับเพื่อความเป็นสิริมงคล นอกจากนี้ยังมีการซื้อขายไม้ขนุนตายพรายในราคาสูง เนื่องจากเป็นของหายากและมีความเชื่อว่ามีพลังพิเศษ
ดังเช่นกรณีของ ผู้ใช้ TikTok บัญชี kate_tell_story ที่พบว่าสวนของตัวเองมีต้นขนุนตายพราย มีคนแนะนำว่าสามารถขายได้ถึงราคาหลักล้านบาท เพราะเป็นไม้หายาก
