แม้ว่านวัตกรรมเกี่ยวกับรถยนต์หรือรถจักรยานยนต์จะเข้ามาสู่ประเทศไทยได้ไม่นานนัก แต่ความเชื่อเรื่องสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่คอยปกป้องคุ้มครองยานพาหนะในการเดินทางอย่าง “แม่ย่านาง” นั้นอยู่คู่กับคนไทยมาอย่างช้านานแล้ว โดยแม่ย่านางจะคอยช่วยปกป้องคุ้มครองผู้ใช้ยานพาหนะ ไม่ว่าจะเป็นรถยนต์ รถจักรยานยนต์ เรือ หรือแม้แต่เครื่องบินก็ตาม
สำหรับความเชื่อเรื่องแม่ย่านางของคนไทยได้รับอิทธิพลมาจากความเชื่อของชาวจีนเกี่ยวกับ “ตำนานมาจู่” ซึ่งเป็นเทพที่คอยดูแลการเดินทางให้กับผู้คน ซึ่งในสมัยก่อนนั้นจะใช้พาหนะเป็นเรือเสียส่วนใหญ่ โดยในช่วงสมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานีได้มีชาวจีนเดินทางข้ามโพ้นทะเลมายังอยุธยา
แต่ในระหว่างเดินทางเกิดคลื่นลมแรง ผู้บัญชาการเรือจึงอธิษฐานกับมาจู่ หลังจากนั้นคลื่นลมก็สงบลง ทำให้หลังจากที่เทียบท่าเรือ ณ กรุงศรีอยุธยาแล้ว เหล่าชาวจีนบนเรือลำดังกล่าวจึงพากันจัดพิธีบวงสรวงแก่มาจู่ เหตุนี้เองจึงทำให้ความเชื่อเรื่องเทพคุ้มครองยานพาหนะกลายมาเป็นรากฐานความเชื่อเรื่องแม่ย่านางของคนไทย
ช่วงเวลาที่ควรทำพิธีไหว้ “แม่ย่านางรถ”
สำหรับการทำพิธีไหว้แม่ย่านางนั้น หลายคนก็นิยมไหว้ตอนที่เพิ่งออกรถใหม่ป้ายแดง ซึ่งถือเป็นการเริ่มต้นบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ก่อนเริ่มการเดินทางด้วยยานพาหนะใหม่ หรือบางคนก็นิยมไหว้แม่ย่านางรถในช่วงก่อนที่ออกเดินทางไกล หรือหากเป็นลูกหลานชาวจีนก็จะนิยมไหว้แม่ย่านางในช่วงวันตรุษจีน ส่วนชาวไทยก็มักนิยมไหว้ในช่วงวันสงกรานต์ โดยเลือไหว้ในวันที่ 15 เมษายน ซึ่งเป็นวันพญาวัน (วันฤกษ์ดี)
อย่างไรก็ตามการทำพิธีไหว้แม่ย่านางนั้นสามารถทำได้ตามฤกษ์ที่เราสะดวก จะไหว้ทุกวัน สัปดาห์ละครั้ง เดือนละครั้ง หรือปีละครั้งก็ย่อมได้ แต่สิ่งที่ควรปฏิบัติหากจะจัดพิธีไหว้แม่ย่านาง คือต้องทำพิธีในช่วงเช้า โดยเวลามงคลสำหรับการไหว้แม่ย่านางคือช่วง 07.09-09.09 น.
การเตรียมของไหว้แม่ย่านางรถ
สำหรับของไหว้แม่ย่านางนั้นจะคล้าย ๆ กับการจัดเตรียมของไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั่ว ๆ ไป โดยผู้ที่ต้องการทำพิธีไหว้แม่ย่านางให้เตรียมสิ่งของดังต่อไปนี้
- ธูป 9 ดอก
- เทียน 1 คู่
- ดอกไม้ 1 กำ / พวงมาลัย 1 พวง
- ผลไม้มงคล 5 อย่าง
- ขนมมงคล 1 อย่าง
- ชุดหมากพลู ยาเส้นสีฟัน 3 คำ
- น้ำเปล่าขวดใหม่ 1 ขวด
- ข้าวสาร 1 ถ้วย
- ยาสูบ 3 มวน
ในส่วนของผลไม้มงคลให้เน้นผลไม้ที่มีชื่อมงคลหรือมีเนื้อด้านในสีแดง เพราะตามความเชื่อโบราณของคนไทยนั้น ยิ่งผลไม้มีเนื้อสีแดงเข้มมากเท่าไรจะยิ่งช่วยเรียกเงินทองได้มากเท่านั้น ส่วนผลไม้ที่ไม่ควรนำมาใช้เป็นของไหว้แม่ย่านาง คือผลไม้ที่มีชื่อไม่มงคลและมีสีเข้มออกไปทางสีดำ ห้ามนำมาไหว้เด็ดขาด
การตั้งโต๊ะทำพิธีไหว้แม่ย่านาง
เมื่อเตรียมของไหว้แม่ย่านางครบทุกอย่างแล้ว ก็มาถึงขั้นตอนวิธีไหว้แม่ย่านางรถ โดยขั้นแรกให้เจ้าของรถนำเครื่องเซ่นไหว้แม่ย่านางทุกอย่างมาวางไว้บนโต๊ะบริเวณหน้ารถ
จากนั้นให้สตาร์ทรถ และบีบแตรรถ 3 ครั้ง แบบไม่สั้นเกินไปและไม่ยาวเกินไป เพื่อเป็นการเริ่มต้นเอาฤกษ์เอาชัยในการทำพิธีไหว้แม่ย่านาง แล้วจึงจุดธูป 9 ดอก และจุดเทียน 1 คู่ ตามด้วยการท่องบทสวดไหว้แม่ย่านาง หลังจากนั้นให้อธิษฐานจิตตามที่ปรารถนา
เมื่ออธิษฐานจิตเสร็จเรียบร้อยแล้วให้รอ 20 นาที หรือจนกว่าธูปจะหมดดอก แล้วค่อยจุดยาสูบ 3 มวน เพื่อถวายแด่เจ้าที่ ในช่วงนี้เจ้าของรถอาจจะไหว้ขอพรเจ้าที่ร่วมด้วยก็ได้ เมื่อทำพิธีเสร็จทุกขั้นตอนแล้วจึงกล่าวคำลาของไหว้แม่ย่านาง เป็นอันเสร็จสิ้นพิธีโดยของไหว้สามารถนำกลับมารับประทานได้เพื่อความเป็นสิริมงคล
ทั้งนี้การไหว้แม่ย่านางก็ควรทำอย่างมีสติ ไม่นำธูปและเทียนมัดไว้ที่กระจังหน้ารถเพราะจะทำให้เกิดไฟไหม้ได้ ควรหากระถางปักธูปตั้งไว้ให้ห่างตัวรถเพื่อความปลอดภัย และควรเฝ้าธูปและเทียนทุกครั้งที่จุดเพื่อป้องกันการเกิดอุบัติเหตุจากเพลิงไหม้
บทสวดคาถาไหว้แม่ย่านางรถ
นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมา สัมพุทธัสสะ (3 จบ)
สุทินนัง วัตถุทานัง อาสะวะ ขะยาวะหัง โหตุ
ทุติยัมปิ สุทินนัง วัตถุทานัง อาสะวะ ขะยาวะหัง โหตุ
ตะติยัมปิ สุทินนัง วัตถุทานัง อาสะวะ ขะยาวะหัง โหตุ
ลูกขอถวายสิ่งของเหล่านี้แก่แม่ย่านางรถ ขอท่านจงรับซึ่งสิ่งของเหล่านี้ เพื่อประโยชน์และความสุขแก่ลูกทั้งหลายเทอญ สาธุ
หลังจากสวดคาถาไหว้แม่ย่านางเสร็จ ให้อธิษฐานขอพรเกี่ยวกับเรื่องการเดินทาง ให้แม่ย่านางปกป้องคุ้มครอง หรือหากใครทำงานที่ต้องใช้รถใช้ถนนก็สามารถขอแม่ย่านางเรื่องโชคลาภเงินทองได้เช่นกัน หลังจากนั้นให้รอ 20 นาที หรือจนกว่าธูปจะหมดดอก แล้วจึงกล่าวคำลาของไหว้
บทสวดลาของไหว้แม่ย่านางรถ
นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมา สัมพุทธัสสะ (3 จบ)
พุทธังลา ธัมมังลา สังฆังลา
ข้าพเจ้าขอลาสิ่งเหล่านี้ เพื่อให้เป็นทานต่อไป เพื่อเป็นยารักษาโรค อย่าเกิดโทษใด ๆ เลย
นะ เสสัง มังคะลา ยาจามะ
เมื่อกล่าวคำลาของไหว้ถวายแม่ย่านางเรียบร้อยแล้ว ก็สามารถนำของไหว้เหล่านั้นมารับประทานได้เพื่อความเป็นมงคล หรือจะนำไปแจกจ่ายเป็นทานแก่ผู้อื่นต่อไปก็ได้
อย่างไรก็ตาม ความเชื่อเรื่องแม่ย่านางก็เป็นเพียงความเชื่อส่วนบุคคลที่อยู่คู่กับคนไทยมาแต่โบราณเท่านั้น โดยคนโบราณถือว่าเป็นเครื่องเตือนสติในการใช้ยานพาหนะแบบไม่ประมาท เพื่อป้องกันการเกิดอุบัติเหตุที่ไม่คาดคิด หากเจ้าของรถขับขี่ยานพาหนะด้วยความประมาทและไม่เคารพกฎจราจร ต่อให้ไหว้แม่ย่านางทุกวันก็มีการเกิดอุบัติเหตุได้ทุกขณะ.
