ประเพณี บุญเดือน 9 หรือเรียกอีกอย่าง บุญข้าวประดับดิน ตรงกับแรม 14 ค่ำเดือน 9 สืบเสาะ ประวัติความเป็นมาประเพณีเก่าแก่ของอีสาน
เชื่อว่าหลายคนน่าจะได้เห็นภาพการทำบุญจำนวนมากผ่านตา ไม่ว่าจะทางเฟซบุ๊ก หรือ ตามวัดวาอารามในจังหวัดต่าง ๆ โดยเฉพาะทางภาคอีสาน ซึ่งการทำบุญนี้ เรียกว่า “บุญข้าวประดับดิน” คือ ประเพณีภาคอีสาน ที่จัดขึ้นเพื่ออุทิศส่วนกุศลให้กับผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว และสัตว์นรกหรือเปรต หรือเรียกอีกอย่างว่า เป็นประเพณีทำบุญให้ผู้ล่วงลับของชาวอีสาน ปีนี้ตรงกับวันแรม 14 ค่ำ เดือน 9 หรือ วันพฤหัสบดีที่ 14 กันยายน 2566
ในการทำบุญข้าวประดับดินนั้น ชาวบ้านจะนำข้าวปลา อาหาร คาวหวาน ผลไม้ หมาก พลู บุหรี่ มาห่อด้วยใบตอง และทำเป็นห่อเล็ก ๆ ก่อนจะนำไปวางตามโคนต้นไม้ใหญ่หรือตามพื้นดินบริเวณรอบ ๆ เจดีย์ หรือโบสถ์ โดยการทำบุญข้าวประดับดินนี้ ชาวบ้านเชื่อว่า เป็นการทำบุญเพื่ออุทิศส่วนกุศลให้แก่ผู้ล่วงลับไปแล้ว รวมถึงอุทิศส่วนกุศลให้กับสัตว์นรก หรือเปรต
นอกจากนี้ บุญข้าวประดับดิน ยังถือว่าเป็นการให้ทานแก่ผู้ยากไร้รวมทั้งสัตว์ที่ไม่มีเจ้าของ ที่ต้องหิวอดมื้อกินมื้อมาตลอดทั้งปีอีกด้วย
ประวัติ บุญข้าวประดับดิน
เกิดจากความเชื่อตามนิทานธรรมบทว่า ญาติของพระเจ้าพิมพิสาร ได้ยักยอกเงินวัดไปเป็นของตนเอง ครั้นตายไปแล้วได้ไปเกิดเป็นเปรตในนรก และเมื่อพระเจ้าพิมพิสารถวายทานแด่พระพุทธเจ้าแล้วมิได้อุทิศให้ญาติที่ตาย กลางคืนพวกญาติที่ตายมาแสดงตัวเปล่งเสียงน่ากลัวให้ปรากฏใกล้พระราชนิเวศน์ รุ่งเช้าได้เสด็จไปทูลถามพระพุทธเจ้า พระพุทธองค์ทูลเหตุให้ทราบ พระเจ้าพิมพิสารจึงถวายทานอีก แล้วอุทิศส่วนกุศลไปให้ ญาติที่ตายไปจึงได้รับส่วนกุศล ดังนั้น การทำบุญข้าวประดับดิน คือการทำเพื่ออุทิศส่วนกุศลแก่ญาติผู้ตายแล้ว ถือเป็นประเพณีที่ต้องทำเป็นประจำทุกปี
บุญข้าวประดับดิน 2566 ตรงกับวันที่เท่าไหร่
ประเพณีที่สืบทอดกันมาตั้งแต่โบราณ ในภาคอีสาน “บุญข้าวประดับดิน” จัดขึ้นในวัน แรม 14 ค่ำ เดือน 9 ของทุก ๆ ปี ซึ่งประเพณี บุญข้าวประดับดิน 2566 ตรงกับวันพฤหัสบดีที่ 14 กันยายน 2566
พิธีวันบุญข้างประดับดิน ทำอะไรบ้าง
วันแรม 13 ค่ำ เดือน 9 – ชาวบ้านจะเตรียมอาหารทั้งคาวและหวานไว้สำหรับทำบุญเลี้ยงพระ รวมถึงจัดเลี้ยงในครอบครัว และทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้แก่ญาติที่ล่วงลับไปแล้ว
โดยรายการอาหารจะมีทั้งวัตถุดิบหลากหลาย ข้าว มัน เผือก เนื้อ ปลา ขนม ผลไม้ หมากพลู บุหรี่ เป็นต้น บางบ้านอาจเตรียมอาหารใส่ไว้เป็นกระทงตามแต่ความถนัด
วันแรม 14 ค่ำ เดือน 9 – ช่วงเช้ามืด ชาวบ้านจะเริ่มต้นวันด้วยการนำอาหารที่ตระเตรียมไว้เรียบร้อยไปวางไว้ตามพื้นดิน รวมถึงบริเวณภายในวัด โบสถ์ ศาลา ต้นโพธิ์ พร้อมกับจุดธูปเทียนเพื่อบอกกล่าวให้ผีสาง เปรตมารับอาหารเหล่านี้ รวมถึงแบ่งอีกส่วนหนึ่งไว้ไหว้ญาติที่ล่วงลับ
จากนั้นจะเป็นการนำอาหารอีกส่วนไปทำบุญ ถวายทานแด่พระภิกษุสงฆ์ ฟังเทศน์ฟังธรรม และกรวดน้ำอุทิศส่วนกุศล โดยหลังจากถวายภัตตาหารแด่พระภิกษุสงฆ์เรียบร้อยแล้ว บางท้องถิ่นจะมีการนำห่อข้าว ห่อขนมในใบตอง ไปวางตามพื้นดินในบริเวณวัด เพื่อให้ทานแก่ผู้ยากไร้ สัตว์ไม่มีเจ้าของ เป็นการทำบุญให้ทั้งคนเป็นและคนตาย จึงเป็นที่มาของชื่อประเพณี บุญข้าวประดับดิน นั่นเอง
อ้างอิง : 1
