ทำไมเลือกตั้ง อบจ. 2568 วันเสาร์ เฉลยสาเหตุ ไม่ใช่วันอาทิตย์
การเลือกตั้งองค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) ในวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2568 ถือเป็นปรากฏการณ์ที่หลายคนเกิดคำถามว่า “เหตุใดถึงจัดในวันเสาร์?” เพราะโดยปกติแล้ว “การเลือกตั้ง” ในประเทศไทย มักจะถูกกำหนดไว้ในวันอาทิตย์เสมอ เนื่องจากวันอาทิตย์เป็นวันหยุด ทางกกต จึงต้องจัดสรรวันอำนวยความสะดวกให้คนมาเข้าคูหาได้ง่ายที่สุด
ทำไมเลือกตั้ง อบจ. ไม่เป็น ‘วันอาทิตย์’ ตามปกติ?
ตามกฎหมาย การเลือกตั้งท้องถิ่นเมื่อครบวาระ จะต้องจัดภายใน 45 วัน นับตั้งแต่วันสิ้นสุดวาระของสมาชิกหรือผู้บริหารท้องถิ่น
กรณีนี้ วันอาทิตย์สุดท้ายของกรอบ 45 วัน คือ 2 กุมภาพันธ์ 2568 แต่หากกำหนดเลือกตั้งในวันดังกล่าว อาจไม่เหลือเวลาสำหรับขั้นตอนที่กฎหมายกำหนด เช่น การตรวจสอบคุณสมบัติผู้สมัคร การจัดพิมพ์และส่งมอบบัตรเลือกตั้ง ตลอดจนกระบวนการจัดหน่วยเลือกตั้งกว่า 90,000 หน่วยทั่วประเทศ
หากขั้นตอนใดล่าช้า อาจสุ่มเสี่ยงขัดต่อ พระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น พ.ศ. 2562 ซึ่งบัญญัติให้ทุกกระบวนการต้องเสร็จสิ้นภายในกรอบเวลา 45 วัน
ดังนั้น เพื่อหลีกเลี่ยงความเสี่ยงและปัญหาทางกฎหมาย คณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) จึงขยับวันเลือกตั้งให้มาเป็น วันเสาร์ที่ 1 กุมภาพันธ์ 2568 แทน
แล้วทำไมไม่เลือกตั้งให้เร็วขึ้น เป็นวันอาทิตย์ที่ 26 มกราคม 2568
สาเหตุสำคัญมาจากการที่ต้องมีการ ประกาศแบ่งเขตเลือกตั้งสมาชิกสภา อบจ. 76 จังหวัดใหม่ นอกจากนี้ยังต้องให้ผู้สมัครรับเลือกตั้งมีเวลาในการลงพื้นที่ หาเสียง และชี้แจงนโยบายต่อประชาชน
ส่วนฝั่ง กกต. เอง ก็มีขั้นตอนสำคัญ เช่น การตรวจสอบคุณสมบัติและลักษณะต้องห้ามของผู้สมัคร การเผยแพร่ข้อมูลแก่ประชาชน การพิมพ์บัตรเลือกตั้ง และการกระจายหีบบัตรไปยังแต่ละหน่วยเลือกตั้งทั่วประเทศ ซึ่งต้องใช้เวลาเตรียมการไม่น้อย
หากเร่งจัดในวันที่ 26 มกราคม อาจกระทบต่อระยะเวลาการเตรียมการให้เป็นไปตามกฎหมายอย่างเคร่งครัด
วันเสาร์ไม่ใช่วันหยุด – ประชาชนจะเลือกตั้งได้หรือไม่?
“วันเสาร์” ไม่ได้เป็นวันหยุดของคนทำงานทุกคน บางคนทำงานภาคเอกชน โรงงาน หรือองค์กรที่ไม่ได้หยุดในวันดังกล่าว ย่อมเกิดข้อกังวลว่าจะไม่สามารถมาใช้สิทธิได้
เพื่อแก้ปัญหานี้ กกต. และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในระดับจังหวัด จึง มีหนังสือประสาน ไปยังสภาอุตสาหกรรมจังหวัด หอการค้าจังหวัด นายจ้าง สถานประกอบกิจการ และหน่วยราชการต่าง ๆ เพื่อขอความร่วมมือให้ลูกจ้างสามารถเดินทางไปใช้สิทธิเลือกตั้งได้ตามกฎหมาย อาศัยอำนาจตาม มาตรา 117 แห่งพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น พ.ศ. 2562 ซึ่งระบุชัดเจนว่า นายจ้างหรือหน่วยงานต้องให้ลูกจ้างใช้สิทธิเลือกตั้งได้โดยไม่ถือเป็นวันลา และไม่ตัดค่าจ้าง
วิธีแจ้งเหตุไม่ไปใช้สิทธิเลือกตั้งอบจ.
การเลือกตั้งอบจ. แตกต่างจากเลือกตั้งทั่วไประดับประเทศคือ ไม่มีเลือกตั้งล่วงหน้า ไม่มีเลือกตั้งนอกเขต ดังนั้นคนที่อยู่ต่างจังหวัด ติดธุระ ติดงาน ต้องแจ้งเหตุไม่ไปใช้สิทธิเลือกตั้ง กับ กกต เพื่อไม่ให้เสียสิทธิทางการเมือง มีวิธีทำดังนี้
วิธีแจ้งเหตุไม่ไปใช้สิทธิเลือกตั้ง ที่อำเภอ
ผู้มีสิทธิเลือกตั้งใดที่ไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้งได้ เนื่องจากมีเหตุอันสมควร ให้แจ้งเหตุที่ไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้งต่อนายทะเบียนอำเภอ หรือนายทะเบียนท้องถิ่นที่ตนมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้าน โดยทำเป็นหนังสือซึ่งต้องระบุเลขประจำตัวประชาชน และที่อยู่ตามหลักฐานทะเบียนบ้าน ภายใน 7 วัน (ช่วงระหว่างวันที่ 25 – 31 มกราคม 2568) ก่อนวันเลือกตั้ง
ทั้งนี้ สามารถแจ้งเหตุภายใน 7 วัน (ช่วงระหว่างวันที่ 2 – 8 กุมภาพันธ์ 2568) นับแต่วันเลือกตั้ง ก็ได้เช่นกัน โดยสามารถแจ้งด้วยตัวเอง หรือมอบหมายให้ผู้อื่นไปยื่นแทน หรือจัดส่งทางไปรษณีย์ลงทะเบียน
วิธีแจ้งเหตุไม่ไปใช้สิทธิเลือกตั้ง ออนไลน์
หากผู้มีสิทธิเลือกตั้งไม่สะดวกไปแจ้งเหตุไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้ง ที่นายทะเบียนอำเภอ หรือนายทะเบียนท้องถิ่นที่ตนมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้าน ก็สามารถยื่นเรื่องผ่านช่องทางออนไลน์ได้เช่นกัน ที่เว็บไซต์ ระบบการแจ้งเหตุ หรือทางแอปพลิเคชัน Smart Vote โดยผู้ใช้ระบบปฏิบัติการ Android สามารดาวน์โหลดได้ทาง Google Play และระบบปฏิบัติการ iOS ดาวน์โหลดได้ทาง App Store
ขั้นตอนแจ้งเหตุไม่ไปใช้สิทธิเลือกตั้ง อบจ.
1. ผู้มีสิทธิเลือกตั้งที่ประสงค์จะแจ้งเหตุจำเป็นที่ไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้งทางอิเล็กทรอนิกส์ ให้แจ้งเหตุจำเป็นภายใน 7 วัน ก่อนวันเลือกตั้งหรือภายใน 7 วันนับแต่วันเลือกตั้ง
2. กรอกข้อความในแบบแจ้งเหตุที่ไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้งให้ถูกต้องครบถ้วน เมื่อยืนยันข้อมูลแล้ว ระบบจะแจ้งเหตุจำเป็นที่ไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้งให้โดยอัตโนมัติ
3. พิมพ์แบบการแจ้งเหตุจำเป็นที่ไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้ง หรือจัดเก็บสำเนาข้อมูลไว้ในรูปแบบข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ เพื่อเป็นหลักฐาน
การแจ้งเหตุจำเป็นไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้ง ทางอิเล็กทรอนิกส์ สามารถทำได้ก็ต่อเมื่อ 1. เป็นผู้มีชื่ออยู่ในบัญชีผู้มีสิทธิเลือกตั้งของการเลือกตั้งแต่ละประเภทการเลือกตั้ง 2. ต้องแจ้งเหตุในช่วงระยะเวลาที่กำหนด ได้แก่ ก่อนการเลือกตั้ง 7 วัน หรือ ภายใน 7 วันนับหลังวันเลือกตั้ง