เปิดสาระสำคัญของ “มาตรา 272” ตามรัฐธรรมนูญปี 2560 มีรายละเอียดบทบัญญัติเฉพาะกาล วรรค 1 และวรรค 2 อย่างไรบ้าง ทำไมจึงต้องเตรียมยื่นเสนอการแก้ไขเพิ่มเติม พร้อมที่มาความหมายนายกคนนอก
เปิดที่มาและความหมาย “มาตรา 272” ตามข้อกฎหมาย รัฐธรรมนูญ ปีพุทธศักราช 2560 (คนละข้อกับ ม.272 “วิแพ่ง” กับ “วิอาญา”) คือ บทบัญญัติที่ให้อำนาจ สว. ในช่วง 5 ปีแรก มีอำนาจโหวตนายกรัฐมนตรี ร่วมกับ สส. ทั้งนี้หากมีการแก้ไข หรือยกเลิก มาตรา 272 จะทำให้กระบวนการเลือกนายกรัฐมนตรีมีเพียงขั้นตอน ตามมาตรา 159 ซึ่งจะทำให้การเลือกนายกรัฐมนตรีได้มาจากเสียงข้างมากจาก สส. เพียงอย่างเดียวนั่นเอง
สำหรับมาตรา 272 อยู่ในบทเฉพาะกาลของรัฐธรรมนูญ โดยบัญญัติว่า ในระหว่างห้าปีแรกนับแต่วันที่มีรัฐสภาชุดแรกตามรัฐธรรมนูญนี้ การให้ ความเห็นชอบบุคคลซึ่งสมควรได้รับแต่งตั้งเป็นนายกรัฐมนตรีให้ดําเนินการตาม มาตรา 159
ยกเว้นในกรณี หากการพิจารณาให้ความเห็นชอบตามมาตรา 159 วรรคหนึ่ง ให้กระทําในที่ประชุมร่วมกันของรัฐสภา และมติที่เห็นชอบการแต่งตั้งบุคคลใดให้เป็นนายกรัฐมนตรีตามมาตรา 159 วรรคสาม ต้องมีคะแนนเสียง มากกว่ากึ่งหนึ่งของจํานวนสมาชิกทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ของทั้งสองสภา
รายละเอียด “มาตรา 272” รธน 2560
ในระหว่างห้าปีแรกนับแต่วันที่มีรัฐสภาชุดแรกตามรัฐธรรมนูญนี้ การให้ความเห็นชอบบุคคลซึ่งสมควรได้รับแต่งตั้งเป็นนายกรัฐมนตรีให้ดำเนินการตามมาตรา 159 เว้นแต่การพิจารณาให้ความเห็นชอบตามมาตรา 159 วรรคหนึ่ง ให้กระทำในที่ประชุมร่วมกันของรัฐสภา และมติที่เห็นชอบการแต่งตั้งบุคคลใดให้เป็นนายกรัฐมนตรีตามมาตรา 159 วรรคสาม ต้องมีคะแนนเสียงมากกว่ากึ่งหนึ่งของจำนวนสมาชิกทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ของทั้งสองสภา
ในระหว่างเวลาตามวรรคหนึ่ง หากมีกรณีที่ไม่อาจแต่งตั้งนายกรัฐมนตรีจากผู้มีชื่ออยู่ใน บัญชีรายชื่อที่พรรคการเมืองแจ้งไว้ตามมาตรา 88 ไม่ว่าด้วยเหตุใด และสมาชิกของทั้งสองสภารวมกัน จํานวนไม่น้อยกว่ากึ่งหนึ่งของจํานวนสมาชิกทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ของทั้งสองสภาเข้าชื่อเสนอต่อประธานรัฐสภา ขอให้รัฐสภามีมติยกเว้นเพื่อไม่ต้องเสนอชื่อนายกรัฐมนตรีจากผู้มีชื่ออยู่ในบัญชีรายชื่อที่พรรคการเมือง แจ้งไว้ตามมาตรา 88 ในกรณีเช่นนั้น ให้ประธานรัฐสภาจัดให้มีการประชุมร่วมกันของรัฐสภาโดยพลัน และในกรณีที่รัฐสภามีมติด้วยคะแนนเสียงไม่น้อยกว่าสองในสามของจํานวนสมาชิกทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ของ ทั้งสองสภาให้ยกเว้นได้ ให้ดําเนินการตามวรรคหนึ่งต่อไป โดยจะเสนอชื่อผู้อยู่ในบัญชีรายชื่อท่ีพรรคการเมือง แจ้งไว้ตามมาตรา 88 หรือไม่ก็ได้
ทั้งนี้ สำหรับมาตรา 159 บัญญัติว่า ให้สภาผู้แทนราษฎรพิจารณาให้ความเห็นชอบบุคคลซึ่งสมควรได้รับแต่งตั้งเป็นนายกรัฐมนตรี จากบุคคลซึ่งมีคุณสมบัติและไม่มีลักษณะต้องห้ามตามมาตรา 160
และผู้มีชื่ออยู่ในบัญชีรายชื่อที่พรรคการเมืองแจ้งไว้ตามมาตรา 88 เฉพาะจากบัญชีรายชื่อของพรรคการเมืองที่มีสมาชิกได้รับเลือกเป็น สส. ไม่น้อยกว่าร้อยละห้าของจำนวนสมาชิกทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ของสภาผู้แทนราษฎร ดังนั้น การเสนอชื่อต้องมีสมาชิกรับรองไม่น้อยกว่าหนึ่งในสิบของจำนวนสามชิกทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ของสภาผู้แทนราษฎร
มาตรา 272 “นายกคนนอก” คืออะไร
หลายคนอาจเคยพบเห็นวลีหรือประโยคว่า “นายกคนนอก” ซึ่งแท้จริงแล้วคำว่านายกคนอกนั้นเกี่ยวข้องอะไรกับกับการหนุนแก้ไข มาตรา 272 ในการประชุมสภาวันศุกร์ที่ 4 สิงหาคม 2566 เนื่องจากมาตรา 272 ของร่างรัฐธรรมนูญ 2560 มีบัญญัติที่เปิดโอกาสให้เสนอชื่อนายกรัฐมนตรี นอกเหนือจากรายชื่อที่พรรคการเมืองแจ้งไว้ก่อนการเลือกตั้งได้นั่นเอง
อันเป็นการเปิดช่องโหว่ให้มี “นายกรัฐมนตรีคนนอก” ที่ไม่จำเป็นต้องมาจากการเลือกตั้งได้โดยตรง โดยก่อนที่จะมี “นายกฯ คนนอก” ได้นั้น จะต้องมีสามขั้นตอนประกอบกัน ได้แก่
1. สส. ไม่น้อยกว่ากึ่งหนึ่ง หรือ 250 คน เข้าชื่อเสนอต่อประธานรัฐสภา
2. รัฐสภา ซึ่งประกอบด้วย สส. และ สว. ทั้งหมด ลงมติด้วยคะแนนเสียง 2 ใน 3 หรือ 500 คนจาก 750 คน ให้มีนายกรัฐมนตรีนอกเหนือจากรายชื่อที่พรรคการเมืองแจ้งไว้ได้
3. สส. เข้าชื่อกัน 1 ใน 10 หรือ 50 คนเสนอชื่อบุคคลใดก็ได้เป็นนายกรัฐมนตรี และลงมติเห็นชอบด้วยคะแนนเสียงมากกว่ากึ่งหนึ่ง หรือ 251 คน
ทั้งนี้ วันศุกร์ที่ 4 สิงหาคม 2566 เกาะติดความคืบหน้าการประชุมร่วมกันของรัฐสภา ครั้งที่ 3 (สมัยสามัญประจำปีครั้งที่หนึ่ง) ณ ห้องประชุมสภาผู้แทนราษฎร อาคารรัฐสภา ถ.สามเสน แขวงถนนนครไชยศรี เขตดุสิต กทม. โดยเรื่องที่ประธานจะแจ้งต่อที่ประชุมในวันนี้
ประกอบด้วยวาระพิจารณาร่างรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ..) พุทธศักราช …. (ยกเลิกมาตรา 272) ที่นายชัยธวัช ตุลาธน ส.ส.บัญชีรายชื่อและเลขาธิการพรรคก้าวไกล กับคณะส.ส.พรรคก้าวไกลเป็นผู้เสนอ) หรือ การแก้ไขรัฐธรรมนูญ ยกเลิกมาตรา 272 เพื่อปิดสวิตซ์ สว.
ทั้งนี้ รายงานล่าสุดเมื่อเวลา 09.30 น. ที่ผ่านมา มีโอกาสสูงที่การประชุมสภาวันนี้จะเสี่ยง “ล่ม” เพราะหลังถึงเวลาประชุม ปรากฏ สมาชิกสภาผู้แทนรษฎร หรือ สส. และ สว. มาแสดงตนรวมกันถึงเวลานี้เพียง 278 คน ทำให้รวมแล้วองค์ประชุมยังไม่ถึงกึ่งหนึ่งคือ 374 คน จึงต้องรอให้องค์ประชุมครบเสียก่อนจึงสามารถเปิดพิจารณาวาระการประชุมสภาต่อไปได้
- ถ่ายทอดสดประชุมสภาวันนี้ 4 ส.ค.66 จับตา ยกเลิก ม.272 ปิดสวิตซ์ สว.
- ไม่สู้ดี สภาส่อล่ม มาไม่ครบองค์ประชุม โหวตแก้ ม.272 ปิดสวิตซ์ สว.
- ปิดสวิตช์ ส.ว. คืออะไร ทำไมประชาชนถึงเรียกร้องให้เกิดขึ้น
