เทศกาล ‘วันไหว้พระจันทร์’ ทำอะไรบ้าง ส่องกิจกรรมเฉลิมฉลองการเก็บเกี่ยวพืชผลที่เหล่าชาวไทยเชื้อสายจีนให้ความสำคัญ สิ่งที่ต้องทำในวันไหว้พระจันทร์มีอะไรบ้าง ขั้นตอนการไหว้เสริมสิริมงคลเป็นอย่างไรบ้าง
สรุปสิ่งที่ต้องทำเนื่องใน “เทศกาลไหว้พระจันทร์” (中秋节) หรือที่ทั่วโลกเรียกเป็นภาษาอังกฤษว่า “The Moon Festival” ตรงกับวันที่ 29 กันยายน 2566 หนึ่งในสี่เทศกาลที่ชาวจีนให้ความสำคัญและปฏิบัติสืบต่อกันเรื่อยมา นับเป็นพระราชพิธีประจำปีที่สำคัญตามคติศาสนาขงจื๊อ ลัทธิเต๋า และศาสนาพื้นบ้านจีน อันจัดขึ้นเพื่อบวงสรวงบวงเทพีแห่งดวงจันทร์ หรือเทพฉางเอ๋อ ผู้ประทานพรด้านความรัก โชคลาภ และความรุ่งเรือง เหตุที่ชาวจีนให้ความเคารพนับถือต่อเทพเจ้าดวงจันทร์ก็เพราะ ดวงจันทร์ส่งผลให้เกิดน้ำขึ้น น้ำลง ซึ่งได้ส่งผลต่อพืชผลการเกษตร
ทั้งนี้การไหว้พระจันทร์จึงนิยมปฏิบัติในช่วงฤดูหลังเก็บเกี่ยว เพื่อเป็นการขอบคุณพระจันทร์และขอพรให้เทพเจ้าทรงอำนวยอวยชัยให้แผ่นดินมีความอุดมสมบูรณ์ในทุก ๆ ปี
เทศกาลวันไหว้พระจันทร์จะจัดขึ้นในวันขึ้น 15 ค่ำเดือน 8 ตามปฏิทินจันทรคติของจีน ซึ่งในปี 2566 นี้จะตรงกับศุกร์ที่ 29 กันยายน กิจกรรมการไหว้บวงสรวงเทพเจ้าแห่งดวงจันทร์นั้นจะเกิดขึ้นในช่วงเวลากลางคืน แต่สำหรับธรรมเนียมปฏิบัติจะแตกต่างกันออกไปในแต่ละท้องถิ่น อันจะสัมพันธ์กับความเชื่อดั้งเดิมในท้องถิ่นนั้น ๆ
ไม่ว่าจะเป็นในรูปแบบของธรรมเนียมการไหว้บูชาขอพรดวงจันทร์ การชมจันทร์ การทานขนมไหว้พระจันทร์ การชมดอกหอมหมื่นลี้ ดื่มเหล้าหอมหมื่นลี้ หรือแม้แต่การเชิดมังกรก็ตาม
กิจกรรม “วันไหว้พระจันทร์” ทำอะไรบ้าง
สำหรับธรรมเนียมปฏิบัติในเทศกาลไหว้พระจันทร์ที่ดำรงอยู่ในประเทศไทยของชาวไทยเชื้อสายจีนนั้น ได้รับอิทธิพลมาจากชาวจีนแต้จิ๋ว เป็นต้นว่า ช่วงเวลาในการทำพิธีไหว้พระจันทร์จะต้องเป็นเวลากลางคืน อีกทั้งสถานที่จัดพิธีบวงสรวงจะนิยมจัดในบริเวณกลางแจ้งที่สามารถมองเห็นพระจันทร์เต็มดวงได้อย่างชัดเจน
ทั้งนี้ สิ่งที่ต้องทำในวันไหว้พระจัทร์ ประกอบด้วย การจัดโต๊ะพิธีไหว้เจ้า การอธิษฐานขอพร และการนำของไหว้มารับประทานหลังเสร็จพิธีมงคล
อย่างไรก็ตามก่อนพิธีไหว้พระจันทร์จะเริ่มต้นขึ้นจำเป็นต้องจัดเตรียมสถานที่ให้พร้อมสำหรับพิธีไหว้ โดยช่วงเวลาที่สามารถเริ่มพิธีไหว้พระจันทร์ได้นั้นขึ้นอยู่กับดวงจันทร์ กล่าวคือ เมื่อใดที่พระอาทิตย์ลาลับขอบฟ้าและดวงจันทร์ส่องสว่างก็สามารถเริ่มพอธีบวงสรวงเทพเจ้าได้ โดยช่วงเวลาที่เหมาะสมที่สุดก็คือ ช่วงค่ำ ตั้งแต่เวลา 19.00 จนถึง 23.00 น.
ขั้นตอนจัดพิธีไหว้พระจันทร์
1. เริ่มต้นด้วยการจัดเตรียมสถานที่ ทั้งการผูกต้นอ้อยให้ส่วนปลายของยอดโน้มเข้าหากันไปในทางทิศตะวันออก และประดับตกแต่งบริเวณโดยรอบด้วยโคมไฟสีแดง ซึ่งต้องเตรียมการให้เสร็จสิ้นก่อนพระอาทิตย์ตกดิน
2. ภายหลังการเตรียมสถานที่ การจัดเตรียมโต๊ะวางของไหว้ให้ครบถ้วนก็เป็นอีกหนึ่งสิ่งที่สำคัญ ซึ่งมีรายละเอียดของไหว้เป็นดังนี้
- น้ำชา 4 ถ้วย
- อาหารเจ 4 อย่าง เช่น วุ้นเส้น ดอกไม้จีน เห็ดหูหนู เห็ดหอม และฟองเต้าหู้
- ขนมหวาน 4 อย่าง เช่น ขนมเปี๊ยะ ขนมโก๋ สาคูแดง และห้ามขาดขนมไหว้พระจันทร์เลยทีเดียว
- ผลไม้มงคล 4 อย่าง
- ดอกไม้สด 1 คู่
- ธูป 3 ดอก
- เทียน 1 คู่
- อ้อย 1 คู่
- กระดาษเงินกระดาษทอง
- โคมไฟ
3. รอเวลาพระจันทร์ขึ้น หรืออาจรอจนพระจันทร์เต็มดวงก่อนจึงค่อยเริ่มพิธีไหว้พระจันทร์
4. จุดธูป 3 ดอก ตามด้วยจุดเทียนและโคมไฟ
5. เริ่มอธิษฐานขอพรตามความปรารถนา อาทิ ขอพรเรื่องความรัก หน้าที่การงาน สิริมงคล และโชคลาภ
6. หลังจากทำพิธีบวงสรวงเสร็จสิ้น ควรเก็บโต๊ะหลังจากเทียนดอกใหญ่ดับ หรือก่อนพระจันทร์จะลับไป
7. นำของไหว้มารับประทาน ไม่ว่าจะเป็นอาหารเจ ขนมหวาน รวมถึงผลไม้มงคล จัดแบ่งให้กับสมาชิกในครอบครัว โดยแบ่งให้เท่ากันเพื่อให้ทุกคนได้รับพรอย่างทั่วถึง
วันไหว้พระจันทร์ เป็นเทศกาลการบูชาเทพเจ้าแห่งดวงจันทร์ เพื่อเป็นการขอบคุณพระจันทร์และขอพรให้เทพเจ้าทรงอำนวยอวยชัยให้เป็นสิริมงคลต่อแผ่นดินและผู้กราบไหว้ แต่นอกจากพิธีบวงสรวงที่ชาวจีน
รวมถึงชาวไทยเชื้อสายจีนมักปฏิบัติสืบต่อกันมานั้น การให้ความสำคัญกับครอบครัว การพบปะญาติพี่น้อง การทานอาหารร่วมกัน เพื่อสมานความรักใคร่กลมเกลียวในครอบครัวก็เป็นอีกหนึ่งกิจกรรมที่เกิดขึ้นในเทศกาลไหว้พระจันทร์
ไม่เพียงเท่านั้นกิจกรรมอื่น ๆ ที่มักจะเกิดขึ้นในเทศหาลไหว้พระจันทร์ที่หลาย ๆ คนอาจจะยังไม่ทราบก็คือ การทำขนมไหว้พระจันทร์และการมอบขนมไหว้พระจันทร์
ขนมไหว้พระจันทร์
ความสำคัญของขนมไหว้พระจันทร์ขนมไหว้พระจันทร์ (Moon Cake) เป็นขนมที่มีลักษณะเป็นทรงกลมคล้ายกับความกลมมนของดวงจันทร์ ด้วยเหตุที่ขนมไหว้พระจันทร์เปรียบเสมือนเหมือนตัวแทนของพระจันทร์และการอำนวยพรนั่นเอง อีกทั้งยังมีความเชื่อที่ว่า เมื่อกินขนมไหว้พระจันทร์ที่ผ่านการไหส้พระจันทร์มาแล้วนั้นก็เหมือนกับการกลืนกินพรของพระจันทร์เข้าไปในร่างกาย
สุดท้ายนี้ สำหรับสายมูที่ปรารถนาขอพรจากเทพเจ้าแห่งดวงจันทร์เสริมสิริมงคล ทั้งในเรื่องการงาน การเรียน ความรัก และโชคในวันศุกร์ที่ 29 กันยายน 2566 นี้ก็สามารถไหว้ขอพรเทพเจ้าแห่งดวงจันทร์พร้อมกันตั้งแต่ช่วงเวลากลางคืนเป็นต้นไป และอย่าลืมเลือกซื้อขนมไหว้พระจันทร์ไปกราบไหว้เทพเจ้าด้วยนนะครับ
- เปิดตำนาน ขนมไหว้พระจันทร์ มีที่มาจากไหน แต่ละไส้สื่อถึงอะไรบ้าง
- ขนมไหว้พระจันทร์ แจกสูตรทำเองง่าย ๆ อร่อยรับเทศกาลไหว้พระจันทร์
