นอกจากเทศกาลสงกรานต์ซึ่งเป็นเทศกาลใหญ่ในเดือนเมษายนของทุกปีที่จัดขึ้นในวันที่ 13-15 เมษายน 2566 แต่หลังจากจบช่วงวันสงกรานต์แล้วบางพื้นที่ก็ยังมีการจัดงานเล่นน้ำกันต่อเนื่องยาวไปอีกหลายวัน ซึ่งชาวไทยจะเรียกวันที่จัดขึ้นหลังสงกรานต์ว่า “วันไหล”
ว่าแต่ทำไมช่วงเวลาหลังสงกรานต์หรือปีใหม่ไทย เราจึงใช้คำเรียกว่าวันไหล คำนี้มีความหมายและที่มาอย่างไร เดอะไทยเกอร์ไม่รอช้า ขอพาทุกคนไปทำความรู้จักเรื่องราวเกี่ยวกับประเพณีไทยวันไหลสงกรานต์ และหวังว่าบทความนี้จะช่วยให้คุณเข้าใจความสำคัญของประเพณีไทยกันมากขึ้น
รู้จัก ‘วันไหลสงกรานต์’ ประจำปี 2566 ควันหลงเทศกาลปีใหม่ไทย
ประวัติ ‘วันไหล’ ประเพณีทำบุญขึ้นปีใหม่ของชาวทะเล
ที่เรียกวันนี้ว่า วันไหล ก็เพราะว่าเป็นวันที่เกี่ยวข้องกับน้ำนั่นเองค่ะ เดิมเรียกว่า ประเพณีก่อพระทรายน้ำไหล ซึ่งจะเป็นวันทำบุญของชาวทะเล จัดขึ้นหลังเทศกาลสงกรานต์ประมาณ 5-6 วัน
นิยมจัดกันตามวัดที่อยู่ริมแหล่งน้ำต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นแม่น้ำ ห้วย หนอง คลอง หรือบึง พอถึงวันไหลชาวบ้านก็จะพากันขนทรายเข้าวัด โดยไปขุดลอกทรายจากแหล่งน้ำ เพื่อให้วัดใช้ประโยชน์ในการก่อสร้างอาคารหรือสิ่งปลูกสร้างต่าง ๆ ในวัด และใช้ถมบริเวณพื้นวัดโดยรอบ
หลังจากขนทรายเข้าวัดแล้ว ชาวบ้านจะพากันก่อกองทรายเป็นรูปกรวยเล็ก ๆ ให้ครบ 84,000 กอง แทนจำนวนของพระธรรมขันธ์ มีการนำดอกไม้ ธง กระดาษต่าง ๆ มาประดับเพิ่มความสวยงาม สำหรับบูชาแด่พระพุทธเจ้าตามความเชื่อของศาสนาพุทธ
ทั้งนี้ยังมีความเชื่อของชาวบ้านบางพื้นที่เกี่ยวกับการขนทรายเข้าวัดว่า ตลอดทั้งปีเราเข้ามาที่วัด และอาจเหยียบเม็ดทรายติดรองเท้าเราออกไป ดังนั้นการขนทรายเข้าวัดจึงเป็นการนำทรายมาคืนนั่นเอง และไม่เพียงแค่กิจกรรมขนทรายเข้าวัดเท่านั้น แต่ในวันไหลยังการละเล่นพื้นเมือง ทำบุญเลี้ยงพระ รวมถึงจัดเฉลิมฉลองชาวบ้านที่มารวมงานเทศกาลอีกด้วย
วันไหล 2566 วันที่เท่าไหร่ ใครรู้บ้าง?
เวลาเปลี่ยน ยุคสมัยเปลี่ยน อะไรหลายอย่างก็เปลี่ยน รวมถึงรูปแบบของประเพณีวันไหล โดยในปัจจุบันประเพณีขนทรายเข้าวัดก็ไม่ได้เป็นการเดินถือถังใส่ทรายเข้าวัดอีกต่อไป แต่เปลี่ยนมาใช้รถยนต์ขนทรายเข้าวัดแทน แหล่งน้ำก็ตื้นเขินขึ้น ไม่มีความจำเป็นต้องขุดลอกแล้ว
ดังนั้นประเพณีก่อพระทรายน้ำไหล จึงถูกตัดชื่อให้สั้นลงเหลือเรียกกันว่า วันไหล หรือ ประเพณีวันไหล โดยนิยมจัดขึ้นหลังจากช่วงเทศกาลสงกรานต์ประมาณวันที่ 17-18-19 เมษายนของทุกปี หรือบางพื้นที่ก็เริ่มจัดกันตั้งแต่วันที่ 11 เมษายน ลากยาวไปจนถึงวันที่ 19 เมษายน เลยทีเดียว
ส่วนกิจกรรมหลัก ๆ ของประเพณีวันไหลก็คือการแห่ขบวนนางสงกรานต์ ขบวนรถที่ประดับประดาตกแต่งอย่างสวยงาม การสรงน้ำพระ กิจกรรมรดน้ำดำหัวผู้สูงอายุ รวมถึงการเล่นน้ำ สาดน้ำ โดยภาพรวมแล้ววันไหลจะมีการจัดกิจกรรมไม่ต่างกับวันสงกรานต์มากนัก หรือในบางพื้นที่ก็จัดเหมือนวันสงกรานต์เพียงแต่ไม่ใช่ภายในขอบเขตของวันที่ 13-15 เมษายนเท่านั้น
สำหรับประเพณีวันไหลจะนิยมจัดกันในหลายพื้นที่ อย่างจังหวัดชลบุรี จังหวัดสมุทรสาคร เป็นต้น โดยนิยมเรียกชื่อตามสถานที่ที่จัดงาน เช่น วันไหลบางแสน วันไหลพัทยา วันไหลพระประแดง วันไหลแพร่
ในปี 2565 ที่ผ่านมา หลายพื้นที่ต้องงดจัดเทศกาลสงกรานต์ร่วมถึงงานประเพณีวันไหล เนื่องจากประเทศไทยยังตกอยู่วิกฤตโรคระบาดโควิด-19 ทว่าในปี 2566 นี้เอง ทางรัฐบาลก็ได้ผ่อนคลายมาตรการป้องกันให้ประชาชนคนไทยออกมารวมตัวในพื้นที่สาธารณะกันได้มากขึ้น ดังนั้นหากใครสนใจก็สามารถเข้าร่วมงานวันไหลตามพื้นที่ต่าง ๆ ที่ประกาศจัดงานจัดงานกันได้เลย
