รู้หรือไม่ พระสงฆ์ในประเทศไทยได้รับเงินเดือน สำหรับพระสงฆ์นั้นจะเรียกว่า อัตรานิตยภัต ซึ่งมาจากคำว่า “อัตรา” หมายถึง จำนวนที่จำกัดไว้ตามเกณฑ์ และคำว่า “นิตยภัต” หมายถึง ค่าภัตตาหารประจำที่ถวายแก่ภิกษุสามเณร
เงินเดือนพระสงฆ์ในประเทศไทยได้เงินแตกต่างไล่เรียงลดหลั่นไปตามสมณศักดิ์ สำหรับอัตราเงินเดือนพระสงฆ์ในปัจจุบันนั้นจะอ้างอิงจากคณะรัฐมนตรีเมื่อปี 2554 ที่ให้แก่พระที่มีสมณศักดิ์ทั้งสิ้น 76 สมณศักดิ์ เริ่มต้นตั้งแต่สมเด็จพระสังฆราชเจ้าเรื่อยไปจนถึงเลขานุการเจ้าคณะตำบล
เงินเดือนพระสงฆ์ไทย ปี 2567 แต่ละตำแหน่งได้เงินเดือนดังนี้
เปิดบัญชีอัตรานิตยภัตฉบับล่าสุด มีผลบังคับใช้ตั้งแต่เดือนเมษายน พ.ศ. 2554 เป็นต้นมา โดยมีกำหนดจ่ายนิตยภัตแก่พระสงฆ์ตามสมณศักดิ์ ดังนี้
1. สมเด็จพระสังฆราชเจ้า ได้รับนิตยภัต 37,700 บาท
2. สมเด็จพระสังฆราช ได้รับนิตยภัต 34,200 บาท
3. ผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช ได้รับนิตยภัต 30,800 บาท
4. สมเด็จพระราชาคณะ ได้รับนิตยภัต 27,400 บาท
5. กรรมการมหาเถรสมาคม ได้รับนิตยภัต 23,900 บาท
6. เจ้าคณะใหญ่หนต่าง ๆ (ม/ธ) ได้รับนิตยภัต 20,900 บาท
7. พระราชาคณะเจ้าคณะรองชั้นหิรัญบัฏ (รองสมเด็จพระราชาคณะ) ได้รับนิตยภัต 20,500 บาท
8. เจ้าคณะภาค ได้รับนิตยภัต 17,100 บาท
9. แม่กองบาลี ได้รับนิตยภัต 17,100 บาท
10. แม่กองธรรม ได้รับนิตยภัต 17,100 บาท
11. รองเจ้าคณะภาค ได้รับนิตยภัต 13,700 บาท
12. เจ้าคณะจังหวัด ได้รับนิตยภัต 10,300 บาท
13. เลขานุการสมเด็จพระสังฆราช ได้รับนิตยภัต 10,300 บาท
14. พระราชาคณะเจ้าคณะรองชั้นสัญญาบัตร ได้รับนิตยภัต 13,700 บาท
15. พระราชาคณะชั้นธรรม ได้รับนิตยภัต 13,700 บาท
16. พระราชาคณะชั้นเทพ ได้รับนิตยภัต 10,300 บาท
17. พระราชาคณะเจ้าคณะจังหวัด ได้รับนิตยภัต 10,300 บาท
18. พระราชาคณะชั้นราช ได้รับนิตยภัต 6,900 บาท
19. พระราชาคณะปลัดขวา ได้รับนิตยภัต 5,500 บาท
20. พระราชาคณะปลัดซ้าย ได้รับนิตยภัต 5,500 บาท
21. พระราชาคณะปลัดกลาง ได้รับนิตยภัต 5,500 บาท
22. พระราชาคณะชั้นสามัญ ป.ธ.9 ได้รับนิตยภัต 5,500 บาท
23. พระราชาคณะชั้นสามัญ ป.ธ.7-8 ได้รับนิตยภัต 5,200 บาท
24. พระราชาคณะชั้นสามัญ ป.ธ.5-6 ได้รับนิตยภัต 4,800 บาท
25. พระราชาคณะชั้นสามัญ เจ้าอาวาสพระอารามหลวงชั้นเอก ได้รับนิตยภัต 4,800 บาท
26. พระราชาคณะชั้นสามัญ ป.ธ.4 รองเจ้าคณะจังหวัด ได้รับนิตยภัต 4,500 บาท
27. พระราชาคณะชั้นสามัญ เจ้าอาวาสพระอารามหลวงชั้นโท ได้รับนิตยภัต 4,500 บาท
28. พระราชาคณะชั้นสามัญ ป.ธ.3 ได้รับนิตยภัต 4,100 บาท
29. พระราชาคณะชั้นสามัญยก ฝ่ายวิปัสสนาธุระ ได้รับนิตยภัต 4,100 บาท
30. พระราชาคณะชั้นสามัญยก (เจ้าคณะอําเภอ) ได้รับนิตยภัต 4,100 บาท
31. พระราชาคณะชั้นสามัญ เจ้าอาวาสพระอารามหลวงชั้นตรี ได้รับนิตยภัต 4,100 บาท
32. พระเปรียญธรรม 9 ประโยค ได้รับนิตยภัต 4,100 บาท
33. พระคณาจารย์เอก ได้รับนิตยภัต 4,100 บาท
34. พระราชาคณะชั้นสามัญยก ได้รับนิตยภัต 3,800 บาท
35. พระครูปลัดชั้นเอกของสมเด็จพระราชาคณะ ได้รับนิตยภัต 3,800 บาท
36. พระคณาจารย์โท ได้รับนิตยภัต 3,800 บาท
37. พระครูสัญญาบัตร พระครูสัญญาบัตร / เจ้าคณะอําเภอ ชั้นพิเศษ ได้รับนิตยภัต 3,800 บาท
38. พระครูสัญญาบัตร เจ้าอาวาสพระอารามหลวงชั้นเอก ได้รับนิตยภัต 3,800 บาท
39. เลขานุการเจ้าคณะใหญ่หนต่าง ๆ (มหานิกาย/ธรรมยุต) ได้รับนิตยภัต 3,800 บาท
40. พระครูสัญญาบัตร | เจ้าอาวาสพระอารามหลวงชั้นโท ได้รับนิตยภัต 3,400 บาท
41. พระครูสัญญาบัตร เจ้าคณะอําเภอชั้นเอก ได้รับนิตยภัต 3,400 บาท
42. พระครูสัญญาบัตร ผู้ช่วยเจ้าอาวาส พระอารามหลวงชั้นพิเศษ ได้รับนิตยภัต 3,400 บาท
43. พระครูสัญญาบัตร เทียบเท่าผู้ช่วยเจ้าอาวาส พระอารามหลวงชั้นพิเศษ ได้รับนิตยภัต 3,400 บาท
44. พระครูสัญญาบัตร รองเจ้าอาวาส พระอารามหลวงชั้นเอก ได้รับนิตยภัต 3,400 บาท
45. เลขานุการเจ้าคณะภาค ได้รับนิตยภัต 3,400 บาท
46. พระครูปลัดรองสมเด็จพระราชาคณะ ชั้นหิรัณยบัฏ ได้รับนิตยภัต 3,400 บาท
47. พระครูสัญญาบัตร เจ้าคณะอําเภอชั้นโท / พระสังฆาธิการ เจ้าคณะอําเภอ ได้รับนิตยภัต 3,100 บาท
48. พระครูสัญญาบัตร เจ้าอาวาสพระอารามหลวงชั้นตรี ได้รับนิตยภัต 3,100 บาท
49. พระครูสัญญาบัตร รองเจ้าอาวาส พระอารามหลวงชั้นโท ได้รับนิตยภัต 3,100 บาท
50. พระครูสัญญาบัตร ผู้ช่วยเจ้าอาวาส พระอารามหลวงชั้นเอก ได้รับนิตยภัต 3,100 บาท
51. พระครูสัญญาบัตร เทียบเท่าผู้ช่วยเจ้าอาวาส พระอารามหลวงชั้นเอก ได้รับนิตยภัต 3,100 บาท
52. พระครูสัญญาบัตร รองเจ้าคณะอําเภอชั้นเอก ได้รับนิตยภัต 3,100 บาท
53. พระครูสัญญาบัตร เจ้าคณะตําบลชั้นเอก ได้รับนิตยภัต 3,100 บาท
54. เลขานุการรองเจ้าคณะภาค ได้รับนิตยภัต 3,100 บาท
55. เลขานุการเจ้าคณะจังหวัด ได้รับนิตยภัต 3,100 บาท
56. พระครูปลัดของเทียบรองสมเด็จพระราชาคณะ ได้รับนิตยภัต 3,100 บาท
57. พระครูฐานานุกรมของสมเด็จพระสังฆราช ชั้นเอก ได้รับนิตยภัต 3,100 บาท
58. พระครูสัญญาบัตร รองเจ้าคณะอําเภอชั้นโท/ พระสังฆาธิการ รองเจ้าคณะอําเภอ ได้รับนิตยภัต 2,700 บาท
59. พระครูสัญญาบัตร เจ้าคณะตําบลชั้นโท ได้รับนิตยภัต 2,700 บาท
60. พระครูสัญญาบัตร ผู้ช่วยเจ้าอาวาส พระอารามหลวงชั้นโท ได้รับนิตยภัต 2,700 บาท
61. พระครูสัญญาบัตร เทียบเท่าผู้ช่วยเจ้าอาวาส พระอารามหลวงชั้นโท ได้รับนิตยภัต 2,700 บาท
62. พระครูสัญญาบัตร เจ้าอาวาสวัดราษฎร์ชั้นเอก ได้รับนิตยภัต 2,700 บาท
63. พระครูสัญญาบัตร รองเจ้าอาวาส พระอารามหลวงชั้นตรี ได้รับนิตยภัต 2,700 บาทฃ
64. พระครูฐานานุกรมของสมเด็จพระสังฆราช ชั้นโท ได้รับนิตยภัต 2,700 บาท
65. พระครูปลัดของพระราชาคณะชั้นธรรม ได้รับนิตยภัต 2,700 บาท
66. เลขานุการรองเจ้าคณะจังหวัด ได้รับนิตยภัต 2,700 บาท
67. พระครูสัญญาบัตร เจ้าคณะตําบล ชั้นตรี ได้รับนิตยภัต 2,500 บาท
68. พระครูสัญญาบัตร เจ้าอาวาสวัดราษฎร์ ชั้นโท หรือฝ่ายวิปัสสนา ได้รับนิตยภัต 2,500 บาท
69. เจ้าอธิการ (เจ้าคณะตําบลที่ไม่เป็น พระครูสัญญาบัตร) ได้รับนิตยภัต 2,500 บาท
70. พระครูสัญญาบัตร เจ้าอาวาสวัดราษฎร์ ชั้นตรี ได้รับนิตยภัต 2,200 บาท
71. เลขานุการเจ้าคณะอําเภอ ได้รับนิตยภัต 2,200 บาท
72. พระครูสัญญาบัตร รองเจ้าอาวาสวัดราษฎร์ (รจร.) ได้รับนิตยภัต 1,800 บาท
73. พระครูสัญญาบัตร ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดราษฎร์ (ผจร.) ได้รับนิตยภัต 1,800 บาท
74. เลขานุการรองเจ้าคณะอําเภอ ได้รับนิตยภัต 1,800 บาท
75. พระอธิการ (เจ้าอาวาสวัดราษฏร์ ที่ไม่เป็นพระครูสัญญาบัตร) ได้รับนิตยภัต 1,800 บาท
76. เลขานุการเจ้าคณะตําบล ได้รับนิตยภัต 1,200 บาท
นิตยภัตพิเศษตามพระบรมราชโองการ ในรัชกาลก่อน
1. พระปริต (พระสวดพระพุทธมนต์ ซึ่งเป็นเครื่องป้องกันสรรพอุปัทวันตราย) วัดชนะสงคราม รวม 20 รูป ได้รับนิตยภัต 1,800 บาท
2. พระพิธีธรรม ประจําวัดต่าง ๆ รวม 10 วัด วัดละ 4 รูป ได้รับนิตยภัต 1,800 บาท
3. พระอันดับประจําวัดจุฑาทิศธรรมสภา จังหวัดชลบุรี รวม 5 รูป ได้รับนิตยภัต 1,800 บาท
อัตรานิตยภัตบรรพชิตจีนนิกาย และบรรพชิตอนัมนิกาย
1. เจ้าคณะใหญ่จีนนิกาย / เจ้าคณะใหญ่อนัมนิกาย ได้รับนิตยภัต 10,300 บาท
2. รองเจ้าคณะใหญ่จีนนิกาย / รองเจ้าคณะใหญ่อนัมนิกาย ได้รับนิตยภัต 4,500 บาท
3. ผู้ช่วยเจ้าคณะใหญ่ฝ่ายขวาจีนนิกาย / ผู้ช่วยเจ้าคณะใหญ่ฝ่ายขวาอนัมนิกาย ได้รับนิตยภัต 3,100 บาท
4. ผู้ช่วยเจ้าคณะใหญ่ฝ่ายซ้ายจีนนิกาย / ผู้ช่วยเจ้าคณะใหญ่ฝ่ายซ้ายอนัมนิกาย ได้รับนิตยภัต 3,100 บาท
5. ปลัดขวาจีนนิกาย /ปลัดขวาอนัมนิกาย ได้รับนิตยภัต 2,700 บาท
6. ปลัดซ้ายจีนนิกาย /ปลัดซ้ายอนัมนิกาย ได้รับนิตยภัต 2,700 บาท
7. รองปลัดขวาจีนนิกาย / รองปลัดขวาอนัมนิกาย ได้รับนิตยภัต 2,500 บาท
8. รองปลัดซ้ายจีนนิกาย / รองปลัดซ้ายอนัมนิกาย ได้รับนิตยภัต 2,500 บาท
9. ผู้ช่วยปลัดขวาจีนนิกาย / ผู้ช่วยปลัดขวาอนัมนิกาย ได้รับนิตยภัต 2,200 บาท
10. ผู้ช่วยปลัดซ้ายจีนนิกาย / ผู้ช่วยปลัดซ้ายอนัมนิกาย ได้รับนิตยภัต 2,200 บาท
11. เลขานุการเจ้าคณะใหญ่จีนนิกาย / เลขานุการเจ้าคณะใหญ่อนัมนิกาย ได้รับนิตยภัต 3,100 บาท
ทั้งนี้ จากคำถามที่หลาย ๆ คนสงสัยว่าเหตุใดพระสงฆ์ถึงได้รับเงินเดือน สืบเนื่องจากธรรมเนียมปฏิบัติของพระมหากษัตริย์ตั้งแต่ในอดีต ที่เล็งเห็นถึงความสำคัญของการดำรงอยู่ของพระพุทธศาสนา อันได้สร้างคุณประโยชน์ให้แก่สังคมไทย รวมถึงเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจของประชาชนชาวไทยมาอย่างยาวนาน
เปิดที่มาเงินเดือนพระสงฆ์ในประเทศไทย
นิตยภัต หรือ เงินเดือนพระสงฆ์ เป็นค่าภัตตาหารที่พระมหากษัตริยถวายแก่ภิกษุสามเณร ในอดีตพระมหากษัตริย์จะพระราชศรัทธาถวายภัตตาหาร อัฐบริขาร รวมถึงพระราชทานเบี้ยหวัดเป็นรายปีแก่พระสงฆ์ ก่อนที่เบี้ยหวัดรายปีจะถูกยกเลิกในรัชสมัยการปกครองของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก
จากนั้นทรงเปลี่ยนเป็นเบี้ยหวัดรายเดือนแทน และทรงโปรดให้วางอัตรานิตยภัตตามลำดับชั้นสมณศักดิ์ ในปัจจุบันอัตรานิตยภัตได้ปรับเปลี่ยนไปตามความเหมาะสมของสภาวะสังคมและเศรษฐกิจในยุคสมัยนั้น ๆ ตามแต่อนุมัติจากคณะรัฐมนตรี
ข้อมูลจาก คู่มือการปฏิบัติงานนิตยภัต ส่วนกิจการคณะสงฆ์ สำนักเลขาธิการมหาเถรสมาคม