ในหลวง พระราชทานน้ำมหาสังข์ เจ้าคุณพระสินีนาถ ในวาระ เสด็จฯ เปลี่ยนเครื่องทรง ‘พระแก้วมรกต’ เข้าสู่ฤดูหนาว
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงเปลี่ยนเครื่องทรง ‘พระแก้วมรกต’ เข้าสู่ฤดูหนาว พร้อมด้วยสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี และพระบรมวงศานุวงศ์ พระราชทานน้ำมหาสังข์ เจ้าคุณพระสินีนาถ
เวลา 17:30 น. วานนี้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี เสด็จพระราชดำเนินพร้อมด้วย สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าทีปังกร รัศมีโชติ มหาวชิโรตมังกูร สิริวิบูลยราชกุมาร และ เจ้าคุณพระสินีนาถ พิลาสกัลยาณี ไปยังพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ในพระบรมมหาราชวัง
ทรงประกอบพระราชพิธีเปลี่ยนเครื่องทรงพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร (พระแก้วมรกต) จากเครื่องทรงฤดูฝน เป็นเครื่องทรงฤดูหนาว
ขั้นตอนพระราชพิธี ทรงพระดำเนินไปด้านหลังฐานชุกชี เสด็จขึ้นเกยไปยังบุษบกที่ประดิษฐานพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร ทรงถวายพวงมาลัยสักการะ ทรงกราบ ทรงถอดพระมงกุฎออกจากพระเศียรพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร มอบให้เจ้าพนักงานภูษามาลา
ทรงสรงพระสุคนธ์ทรงหยิบพระมหาสังข์ประจำองค์พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร ทรงสรงพระสุคนธ์ที่พระอังสา (บ่า) ซ้าย กับ ขวา เจ้าพนักงานประโคมฆ้องชัย สังข์ แตร ดุริยางค์ ทรงรับพระมหาสังขินาวัตจากเจ้าพนักงานภูษามาลา แล้วทรงสรงพระสุคนธ์ที่พระอังสาซ้าย กับ ขวา
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงรับผ้าขาวจากเจ้าพนักงานภูษามาลา ซับองค์พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร จากนั้นทรงสวมพระมงกุฎประจำฤดูหนาวถวายที่พระเศียร ทรงกราบ
พระราชทานน้ำพระมหาสังข์
เสด็จลงจากเกย ประทับพระราชอาสน์ข้างฐานชุกชี ทรงหยิบผ้าขาวที่ซับองค์พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร ชุบพระสุคนธ์ในโถแก้ว ทรงบีบลงในโถแก้ว กับ หม้อน้ำ ทรงวางกระทงดอกไม้บนพานหน้าฐานชุกชี ทรงจุดธูปเทียนนมัสการท้ายที่นั่ง ทรงจุดเทียนห่วงบูชาพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร ทรงกราบ
ทรงจุดธูปเทียนเครื่องนมัสการท้ายที่นั่ง บูชาพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก กับ พระพุทธเลิศหล้านภาลัย ทรงจุดธูปเทียนเครื่องทองใหญ่หน้าธรรมาสน์ศิลา สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี ทรงจุดธูปเทียนเครื่องนมัสการทองทิศหน้าธรรมาสน์ศิลา
เจ้าพนักงานภูษามาลาเชิญพระมหาสังข์เพชรน้อยทูลเกล้าฯ ถวาย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงรับพระมหาสังข์เพชรน้อย แล้วทรงสรงที่พระเศียร พระราชทานน้ำพระมหาสังข์เพชรน้อยแก่สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าทีปังกร รัศมีโชติฯ กับ เจ้าคุณพระสินีนาถ พิลาสกัลยาณี และพระราชทานน้ำสังข์นครแก่พระราชวงศ์ ทรงประพรมน้ำพระพุทธมนต์แก่ข้าราชการ กับ ประชาชน
เกี่ยวกับพระแก้วมรกต และราชประเพณี
พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร หรือ พระแก้วมรกต เป็นพระพุทธรูปปางสมาธิ ศิลปะแบบล้านนาตอนปลาย องค์พระแกะสลักจากเนื้อหยกสีเขียวทึบ เป็นพระพุทธรูปสำคัญคู่บ้านคู่เมือง
เมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เสด็จขึ้นครองสิริราชสมบัติ ทรงสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์แล้ว จึงโปรดเกล้าฯ ให้อัญเชิญพระแก้วมรกตมาประดิษฐานที่พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ทรงโปรดเกล้าฯ ให้สร้างเครื่องทรงถวายสำหรับฤดูร้อน กับ ฤดูฝน
พระมหากษัตริย์แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์ทุกพระองค์จะทรงประกอบพระราชพิธีเปลี่ยนเครื่องทรงตามวาระอย่างต่อเนื่อง ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (พระมหาเจษฎาราชเจ้า) ทรงโปรดเกล้าฯ ให้สร้างเครื่องทรงสำหรับฤดูหนาวถวายอีกสำรับหนึ่ง
กำหนดพระราชพิธี ทรงบำเพ็ญพระราชกุศลเปลี่ยนเครื่องทรง ปีละ 3 ครั้ง คือ
วันแรม 1 ค่ำ เดือน 4 เปลี่ยนเครื่องสำหรับฤดูร้อน
วันแรม 1 ค่ำ เดือน 8 เปลี่ยนเครื่องสำหรับฤดูฝน
วันแรม 1 ค่ำ เดือน 12 เปลี่ยนเครื่องสำหรับฤดูหนาว
เครื่องทรงชุดปัจจุบัน กรมธนารักษ์ได้รับพระบรมราชานุญาตให้สร้างเครื่องทรงทั้ง 3 ฤดูขึ้นใหม่ สมัยพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศ มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีกาญจนาภิเษก ครบ 50 ปี โดยทำด้วยทองคำประดับนวรัตน์ ซึ่งใช้เครื่องทรงชุดนี้มาจนถึงปัจจุบัน
นอกจากนี้ มีรายงานข่าวว่า เจ้าคุณพระสินีนาถ พิลาสกัลยาณี มีกำหนดกลับประเทศเยอรมนี วันที่ 9 พฤศจิกายน 2568
รู้จัก น้ำพระมหาสังข์
พระมหาสังข์ หรือ สังข์ คือ 1 เครื่องประกอบการสรงพระมุรธาภิเษกและการถวายน้ำอภิเษก ในวาระข้างต้น เรียกว่า น้ำพระมหาสังข์เพชรน้อย คือน้ำพระพุทธมนต์ ที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงสรงถวายพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร จากนั้นทรงใช้ผ้าขาวซับตามองค์พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร แล้วทรงเปลี่ยนเครื่องทรงถวายพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร จากนั้นทรงใช้ผ้าขาวที่ซับพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากรนั้นชุบพระสุคนธ์ในโถแก้ว แล้วทรงบีบลงในโถแก้วและหม้อน้ำ เพื่อเป็นน้ำพระพุทธมนต์สำหรับพระราชทานแก่พระบรมวงศานุวงศ์ ข้าราชการ และประชาชนทั่วไปที่ไปเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทรับเสด็จ เพื่อความเป็นสิริมงคล
น้ำพระพุทธมนต์ ซึ่งอยู่ในพระมหาสังข์เพชรน้อย จะพระราชทานแก่พระบรมวงศ์ หรือผู้ที่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมพระราชทานเป็นกรณีพิเศษ ซึ่งเข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทในโอกาสนั้น จึงเรียกว่า “น้ำพระมหาสังข์เพชรน้อย” ส่วนพระราชวงศ์นั้น จะพระราชทานน้ำสังข์นครจากพระมหาสังข์เพชรน้อยแทน
สังข์ หรือ หอยสังข์ เป็นของที่คนไทยนับถือกันว่าอุดมมงคลอย่างสูงยิ่ง และมักใช้ในงานมงคลต่างๆ เช่น งานมงคลสมรส โดยเรามักจะเห็นการใช้สังข์เป็นที่หลั่งน้ำแก่คู่บ่าวสาว นอกจากนี้ยังมีการเป่าสังข์ เพื่อความเป็นสิริมงคลอีกด้วย
สังข์ แบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ สังข์ทักษิณาวัฏ (สังข์เวียนขวา) และสังข์อุตราวัฏ(สังข์เวียนซ้าย) และแบ่งออกตามการใช้งานในพระราชพิธีต่างๆ ดังนี้
1. พระมหาสังข์ทักษิณาวัฏ เป็นสังข์เวียนขวา ใช้สำหรับพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงหลั่งน้ำพระพุทธมนต์พระราชทานแก่พระราชวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าขึ้นไป และสรงพระพุทธรูปสำคัญ พระยาช้างต้น โขนเรือพระที่นั่ง ยอดธงชัยเฉลิมพล ส่วนมังสี หรือพานรองสำหรับพระมหาสังข์ทักษิณาวัฏ จะพิเศษกว่ามังสีของสังข์อื่นตรงที่มีที่บรรจุแป้งเจิมอยู่ภายในด้วย
2. พระมหาสังข์เพชรใหญ่ เป็นสังข์ที่มีขนาดใหญ่ ใช้สรงพระพักตร์และใช้ในการทรงพระเครื่องใหญ่
3. พระมหาสังข์เพชรน้อย เป็นสังข์ที่ทรงหลั่งน้ำพระพุทธมนต์ที่ได้จากการเปลี่ยนเครื่องทรงพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร พระราชทานแก่พระราชวงศ์ อีกทั้งเป็นสังข์สำหรับพระบรมวงศ์ผู้ทรงสัปตปฎลเศวตฉัตรทรงใช้หลั่งน้ำพระราชทานในพระราชพิธีสำคัญ
4. พระมหาสังข์ทอง พระมหาสังข์เงิน พระมหาสังข์นาก พระมหาสังข์งา พระมหาสังข์สัมฤทธิ์ ซึ่งพระมหาสังข์ในกลุ่มนี้จะเชิญออกใช้ครบทุกองค์ในการพระราชพิธีบรมราชาภิเษก
5. พระมหาสังข์เดิม ซึ่งทรงใช้รดน้ำพระพุทธมนต์พระราชทานแก่เชื้อพระวงศ์ ราชนิกุล ตลอดจนสมาชิกในราชสกุล เพราะเป็นสังข์เดิมของสมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก
6. สังข์นคร เป็นสังข์ที่เจ้าพระยานครศรีธรรมราชนำมาทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวายในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ต่อมาใช้รดน้ำพระราชทานขุนนาง
7. สังข์ข้างที่ ซึ่งเป็นสังข์ที่ใช้รดน้ำพระราชทานบุคคลทั่วไป
8. กลศสังข์ เป็นขวดมีพวยยาวสำหรับพราหมณ์บรรจุน้ำเทพมนตร์ เพื่อสรงถวายในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก หรือในพระราชพิธีที่มีพิธีพราหมณ์เกี่ยวข้อง
อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง
- สง่างาม เจ้าคุณพระสินีนาถฯ สักการะพระธาตุแช่แห้ง จ.น่าน คนตาดีเห็นเลขทะเบียนรถ
- โปรดเกล้าฯ พระราชทานเหรียญราชรุจิทอง แก่ เจ้าคุณพระสินีนาถ พิลาสกัลยาณี
- พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ฯ คุณหญิงปราณี อุ่นพรม แม่เจ้าคุณพระสินีนาถ
ติดตาม The Thaiger บน Google News:
ข่าวล่าสุด
