สภาฯ มีมติผ่านร่าง พ.ร.บ.อากาศสะอาด เห็นชอบ 309 เสียง เผยหลักผู้ก่อมลพิษต้องจ่าย มุ่งแก้ฝุ่น PM2.5 อย่างยั่งยืน พร้อมส่งต่อวุฒิสภา คาดแล้วเสร็จก่อนยุบสภา ม.ค. 69
วันที่ 21 ตุลาคม 2568 ที่ประชุมสภาผู้แทนราษฎรได้ลงมติผ่านร่างพระราชบัญญัติ (พ.ร.บ.) บริหารจัดการเพื่ออากาศสะอาด ในวาระที่ 3 ครบทุกมาตราแล้ว ถือเป็นความสำเร็จครั้งสำคัญของกฎหมายที่ริเริ่มจากภาคประชาชนตั้งแต่ปี 2562 มีเป้าหมายเพื่อต่อสู้กับปัญหาฝุ่นละอองพิษ PM2.5 ที่เกิดขึ้นซ้ำซากมาต่อเนื่องหลายปี
ร่าง พ.ร.บ.ฉบับนี้ ถูกออกแบบมาเพื่อจัดการกับการปล่อยมลพิษทางอากาศทั้งในประเทศและข้ามพรมแดน ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของฝุ่นพิษในไทย โดย พ.ร.บ.อากาศสะอาดเป็นหนึ่งในเครื่องมือที่สำคัญต่อการแก้ปัญหาฝุ่นพิษ PM2.5 แต่เครื่องมือทุกชนิด จะมีประสิทธิภาพหรือไม่ อยู่ที่ผู้ใช้ว่าจะสามารถใช้เครื่องมือนี้ได้อย่างเต็มที่ตอบโจทย์การแก้ปัญหาหรือไม่ด้วย
ล่าสุด พรรคประชาชน – People’s Party ออกมาโพสต์ข้อความร่วมแสดงความยินดี พร้อมเปิดเผยขั้นตอนการดำเนินการ ระบุว่า จากกฎหมายที่ริเริ่มโดยภาคประชาชนตั้งแต่ปี 2562 มาสู่การรับไม้ต่อโดยฝ่ายการเมือง โดยใช้ร่างของภาคประชาชนเป็นต้นแบบ พรรคประชาชนหรือพรรคก้าวไกลในเวลานั้น ได้เสนอร่าง พ.ร.บ.ฝุ่นพิษและการก่อมลพิษข้ามแดน เมื่อวันที่ 13 ธันวาคม 2566 ซึ่งนำมาสู่การออกแบบกฎหมายโดยฝ่ายนิติบัญญัติร่วมกันในชั้นกรรมาธิการระหว่างภาคประชาชน พรรคการเมือง และหน่วยงานของรัฐที่เกี่ยวข้อง
หลังจากนี้ ร่าง พ.ร.บ.อากาศสะอาด จะเข้าสู่วุฒิสภา หากวุฒิสภาพิจารณาภายในกรอบเวลา 30 วัน โดยไม่ขอขยายอีก 30 วัน คาดการณ์ว่ากฎหมายฉบับนี้จะแล้วเสร็จทุกกระบวนการก่อนยุบสภาในช่วงสิ้นเดือนมกราคม 2569 และมีผลบังคับใช้ในอีกไม่นานเกินรอ
พรรคประชาชนจะติดตามการทำงานของวุฒิสภา พร้อมชี้แจงข้อมูลที่เป็นประโยชน์เพื่อให้วุฒิสภาพิจารณาแล้วเสร็จตามกรอบเวลา หากมีการแก้ไขในส่วนของถ้อยคำที่ตกหล่นจะให้กลับมาสู่ชั้นสภาผู้แทนราษฎรลงมติอีกครั้งภายในเดือนธันวาคม เพื่อสามารถอธิบายให้วุฒิสภามีความเข้าใจกฎหมายฉบับนี้ ไม่แก้ไขในหลักการภาพใหญ่ที่ผ่านการพิจารณาจากทุกภาคส่วนมาอย่างถี่ถ้วน
อย่างไรก็ดี กฎหมายฉบับนี้จะเป็นตัวกำหนดสิทธิในอากาศสะอาดของประชาชน ควบคู่กับมิติสุขภาพ, ยึดหลักการ ผู้ก่อมลพิษต้องเป็นผู้จ่าย (Polluter Pays Principle) พร้อมมาตรการทางเศรษฐศาสตร์เพิ่มแรงจูงใจให้เกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของผู้ก่อมลพิษ ตามหลักการ Carrot and Stick ทั้งยังมีบทลงโทษที่ชัดเจนสำหรับผู้ก่อให้เกิดมลพิษทางอากาศ รวมถึงการบูรณาการข้อมูลทุกภาคส่วนระหว่างภาครัฐและภาคประชาชน
ขณะเดียวกัน พรรคประชาชนและก้าวไกล นำเสนอผ่านร่าง พ.ร.บ.ฝุ่นพิษและการก่อมลพิษข้ามแดนและกรรมาธิการในสัดส่วนของพรรคทั้ง 6 คน โดยระบบตรวจสอบห่วงโซ่อุปทานของสินค้าที่มีความเสี่ยงต่อการก่อให้เกิดมลพิษข้ามแดน พร้อมระบบตรวจสอบย้อนกลับเพื่อยืนยันความถูกต้องของข้อมูล หลักการนี้เป็นการเสริมกำลังจากส่วนที่ยังขาดในกฎหมายมลพิษข้ามแดนของสิงคโปร์ ที่ขาดเครื่องมือการเอาผิดกับต้นตอที่มีบริษัทย่อยบังหน้า
1. บทบังคับโทษบุคคลหรือผู้ประกอบการ ในกรณีตรวจพบว่าเป็นต้นเหตุของมลพิษทางอากาศ หรือแจ้งเท็จ หรือส่งข้อมูลล่าช้า
2. หลักการกระจายอำนาจให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่มาจากการเลือกตั้ง มีบทบาทชัดเจนในการจัดการปัญหามลพิษทางอากาศ
3. ให้นายก อบจ. มาจากการเลือกตั้งของประชาชน เป็นประธานคณะกรรมการอากาศสะอาดจังหวัด มีอำนาจทั้งการประกาศเขตเฝ้าระวังและเขตประสบมลพิษ รวมทั้งอำนาจสั่งการต่างๆ
4. มีฐานข้อมูลกลางที่เปิดเผยให้ประชาชนเข้าถึงได้ง่าย โดยเฉพาะการประกาศรายชื่อผู้ก่อมลพิษและผลิตภัณฑ์ที่เป็นต้นเหตุ (Name and Shame)
5. จากนโยบายการตรวจมะเร็งปอด Low-dose CT scan มาสู่การออกกฎหมาย การกำหนดสิทธิกลุ่มเปราะบางในพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบจากมลพิษทางอากาศต่อเนื่อง สามารถเข้ารับบริการทางการแพทย์ได้อย่างทั่วถึง
6. หลักการจาก Clean Air Act ประเทศสหรัฐอเมริกาในการกำหนดพื้นที่ Attainment และ Non-attainment area เพื่อออกมาตรฐานและแนวทางปฏิบัติโดยเฉพาะสำหรับพื้นที่ประสบมลพิษทางอากาศอย่างหนักมาต่อเนื่อง
พรรคประชาชนมองว่า การปรับกฎหมายอาจไม่ได้แก้ปัญหาได้อย่างยั่งยืน หากรัฐบาลไม่จริงจังกับการบังคับใช้ เกรงใจต่อกลุ่มทุนหรือผู้ก่อมลพิษรายใหญ่ทั้งในประเทศและจากต่างประเทศ แต่อย่างน้อยจะเป็นเครื่องมือสำคัญที่ทำให้รัฐสามารถมีช่องทางในการจัดการป้องกัน และควบคุมต้นเหตุของมลพิษได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น
พร้อมทกันนั้นยังเผยว่า พรรคประชาชนมีความเชื่อมั่นว่าหากเราได้รับความไว้วางใจจากประชาชนให้เป็นรัฐบาล รัฐบาลประชาชนจะบังคับใช้กฎหมายฉบับนี้ให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด
ทั้งนี้ กฎหมายอากาศสะอาดผ่านได้ด้วยความริเริ่มของภาคประชาชนและความร่วมมือร่วมใจของฝ่ายการเมือง เรามีความหวังเป็นอย่างมากว่าความร่วมมือร่วมใจนี้จะดำเนินต่อไป แปรเป็นเจตนารมณ์ร่วมกันของสังคมไทยที่จะปกป้องลมหายใจของประชาชน ส่งต่ออากาศที่ดีให้ลูกหลานของเราต่อไป
ข้อมูลจาก : พรรคประชาชน – People’s Party
อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง
- “ร่างพ.ร.บ.อากาศสะอาด” มติที่ประชุมสภาฯ ถกมาราธอน ก่อนผ่านฉลุย 309 เสียง
- พ่อหมอกฤตไท ย้ำความตั้งใจลูกนายแพทย์ผู้ล่วงลับ อากาศสะอาด คือสิทธิ์ของทุกคน
- ทัวร์ลง เพื่อไทย สภาล่ม พ.ร.บ.อากาศสะอาด เป็นหมัน โบ้ย เป็นร่างของทุกพรรค
ติดตาม The Thaiger บน Google News:
ข่าวล่าสุด
