สงครามหกวัน หรือที่เรียกอย่างเป็นทางการ สงครามอาหรับ-อิสราเอลครั้งที่สาม หรือ นาคซาห์ เป็นสมรภูมิสงครามสั้นๆ ที่เกิดขึ้นระหว่างวันที่ 5–10 มิถุนายน พ.ศ. 2510 สงครามครั้งที่สามของสงครามอาหรับ-อิสราเอล ส่งผลให้อิสราเอลได้ชัยชนะอย่างเด็ดขาดเหนือคาบสมุทรซีนาย ฉนวนกาซา เวสต์แบงก์ เมืองเก่าของเยรูซาเล็ม และโกลันไฮทส์ สถานะของดินแดนเหล่านี้ต่อมากลายเป็นประเด็นสําคัญของความขัดแย้งในความขัดแย้ง อาหรับ-อิสราเอล
สืบเนื่องจากเหตุกลุ่มฮามาสบุกโจมตีอิสราเอลครั้งล่าสุด เมื่อ 7 ตุลาคม 2566 มีแรงงานไทยอยู่เจ็บเป็นตัวประกันอย่างน้อย 11 ราย กระทรวงการต่างประเทศระบุว่า มีคนไทยเสียชีวิตแล้วอย่างไม่เป็นทางการ 12 ราย ทีมข่าวไทยเกอร์ขอพามาย้อนสรุปข้อมูลของหนึ่งในการต่อสู้ครั้งสำคัญระหว่างอิสราเอลกับชาติอาหรับ ที่ยังทิ้งรอยแผลและความขัดแย้งมาถึงปัจจุบัน
ก่อนจะเป็นประเทศอิสราเอลปัจจุบัน ดินแดนนี้เป็นของใครมาก่อน
ดินแดนที่ปัจจุบันเป็นประเทศอิสราเอลนั้น เดิมทีเป็นดินแดนของจักรวรรดิออตโตมัน ซึ่งปกครองดินแดนส่วนใหญ่ในตะวันออกกลางตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 16 จนกระทั่งสิ้นสุดลงในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 1 ในปี ค.ศ. 1918
หลังสงครามโลกครั้งที่ 1 จักรวรรดิออตโตมันล่มสลายลง อังกฤษได้รับมอบหมายจากสันนิบาตชาติให้เป็นผู้ดูแลดินแดนพื้นที่ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำจอร์แดน ดินแดนเรียกชื่อว่า ปาเลสไตน์ ต่อมาในปี ค.ศ. 1947 สหประชาชาติได้อนุมัติให้แบ่งดินแดนแห่งนี้ออกเป็นสองรัฐ รัฐหนึ่งเป็นของชาวยิว (อิสราเอล) และรัฐหนึ่งเป็นของชาวอาหรับ ชาวยิวยอมรับแผนนี้ แต่ชาวอาหรับปฏิเสธ ส่งผลให้เกิดการสู้รบระหว่างชาวยิวและชาวอาหรับ ในที่สุด อิสราเอลประกาศเอกราชในวันที่ 14 พฤษภาคม ค.ศ. 1948
ปาเลสไตน์ ซึ่งเป็นพื้นที่ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำจอร์แดน ขณะที่ชาวยิวเรียกดินแดนนี้ว่า แผ่นดินอิสราเอล (ต่อมาไม่นานก็ได้รับการรับรองจากองค์การสันนิบาตชาติ) โดยอ้างว่าเป็นดินแดนแห่งพันธสัญญาที่พระเจ้าสัญญาว่าจะมอบให้พวกเขา
ชาวอาหรับที่อาศัยอยู่ในดินแดนแห่งนี้ มองว่าดินแดนแห่งนี้เป็นดินแดนของพวกเขามาตั้งแต่สมัยโบราณ ชาวอาหรับจึงมองว่าอิสราเอลเป็นรัฐที่ก่อตั้งขึ้นบนดินแดนของพวกเขา และเรียกร้องให้มีการจัดตั้งรัฐปาเลสไตน์ขึ้นบนดินแดนแห่งนี้ ซึ่งความขัดแย้งระหว่างชาวยิวและชาวอาหรับในดินแดนแห่งนี้ก็ยังคงดำเนินมาจนถึงปัจจุบัน
สาเหตุก่อนเกิดสงครามหกวัน
ก่อนเริ่มสงคราม กลุ่มกองโจรปาเลสไตน์ที่เริ่มก่อตั้งองค์ ตั้งฐานที่มั่นอยู่ในซีเรีย เลบานอน และจอร์แดนได้ขยายตัว ปฏิบัติการโจมตีอิสราเอล นําไปสู่การตอบโต้ของอิสราเอลอย่างรุนแรง ในเดือนพฤศจิกายน 1966 การโจมตีหมู่บ้านชาวอิสราเอลในจอร์แดนเวสต์แบงก์ทําให้มีผู้เสียชีวิต 18 คนและบาดเจ็บ 54 คน
ระหว่างการสู้รบทางอากาศกับซีเรียในเดือนเมษายน 1967 กองทัพอากาศอิสราเอลได้ยิงเครื่องบินขับไล่ MiG ของซีเรียตก 6 หกลํา นอกจากนี้ รายงานข่าวกรองของโซเวียตในเดือนพฤษภาคมระบุว่าอิสราเอลกําลังวางแผนรณรงค์ต่อต้านซีเรีย และถึงแม้จะมีข้อมูลยืนยันภายหลังว่าเป็นข่าวเท็จ แต่ข้อมูลดังกล่าวก็เพิ่มความตึงเครียดระหว่างอิสราเอลและประเทศเพื่อนบ้านอาหรับ
เหตุการณ์สงครามอาหรับ-อิสราเอล
กามาล อับเดล นัสเซอร์ ประธานาธิบดีอียิปต์สมัยนั้น ถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างรุนแรงถึงความล้มเหลวในการช่วยเหลือซีเรียและจอร์แดนที่ต่อสู้อิสราเอล เขายังถูกกล่าวหาว่าซ่อนตัวอยู่หลังกองกําลังฉุกเฉินแห่งสหประชาชาติ (UNEF) ที่ประจําการอยู่ที่ชายแดนอียิปต์กับอิสราเอลในซีนาย
อย่างไรก็ตาม ประธานาธิบดีได้แสดงการสนับสนุนซีเรียอย่างชัดเจนในเวลาต่อมา : เมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม 1967 นัสเซอร์ได้ระดมกองกําลังอียิปต์ในซีนาย เขาร้องขออย่างเป็นทางการให้ถอดถอนกองกำลัง UNEF ที่ประจําการอยู่ที่นั่น และในวันที่ 22 พฤษภาคม เขาปิดอ่าวอควาบาขัดขวางการขนส่งของอิสราเอล ปิดล้อมเมืองท่า Elat ทางตอนใต้ของอิสราเอลประสิทธิภาพ
วันที่ 30 พฤษภาคม กษัตริย์ฮุสเซนแห่งจอร์แดนมาถึงกรุงไคโรเพื่อลงนามในสนธิสัญญาป้องกันร่วมกันกับอียิปต์ โดยให้กองกําลังจอร์แดนอยู่ภายใต้การบังคับบัญชาของอียิปต์ หลังจากนั้นไม่นาน อิรักก็เข้าร่วมเป็นพันธมิตรเช่นกัน
เหตุการณ์สําคัญของสงคราม
เพื่อตอบโต้การระดมพลของประเทศเพื่อนบ้านอาหรับ เช้าตรู่ของวันที่ 5 มิถุนายน อิสราเอลได้โจมตีทางอากาศอย่างกะทันหัน ทําลายกองทัพอากาศของอียิปต์ที่แอสฟัลต์ มากกว่า 90 เปอร์เซ็นต์
ภายในสามวัน ชาวอิสราเอลได้รับชัยชนะอย่างเด็ดขาด โดยยึดฉนวนกาซาและคาบสมุทรซีนายทั้งหมดจนถึงฝั่งตะวันออกของคลองสุเอซ
ฝั่งแนวรบด้านตะวันออก ในวันที่ 5 มิถุนายน กองกําลังจอร์แดนเริ่มถล่มกรุงเยรูซาเล็มตะวันตก ไม่คํานึงถึงคําเตือนของอิสราเอลต่อกษัตริย์ฮุสเซนให้กันจอร์แดนออกจากการต่อสู้ วันที่ 7 มิถุนายน กองกําลังอิสราเอลจึงตอบโต้กลับอย่างรุนแรง ขับไล่กองกําลังจอร์แดนออกจากกรุงเยรูซาเล็มตะวันออกและเวสต์แบงก์ได้อย่างง่ายดาย
สงครามหกวันในที่ราบสูงโกลัน
คณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติเรียกร้องให้มีการหยุดยิงในวันที่ 7 มิถุนายน ซึ่งอิสราเอลและจอร์แดนยอมทันที อียิปต์ยอมตามในวันรุ่งขึ้น อย่างไรก็ตาม ซีเรียยังไม่ยอมแพ้ บุกทำลายมู่บ้านต่างๆ ทางตอนเหนือของอิสราเอล
วันที่ 9 มิถุนายน อิสราเอลได้เปิดฉากโจมตีที่ราบสูงโกลันที่มีป้อมปราการของซีเรีย หลังจากการโดนถล่มอย่างหนักหน่วงตลอดทั้งวัน ซีเรียยอมยุดยิงเมื่อวันที่ 10 มิถุนายน
ผลสืบเนื่องหลังสงคราม ยอดผู้เสียชีวิต
การสูญเสียของประเทศอาหรับในความขัดแย้งครั้งนี้ถือเป็นหายนะ จํานวนผู้เสียชีวิตมีดังนี้
- อียิปต์เสียชีวิตมากกว่า 11,000 คน
- จอร์แดนเสียชีวิต 6,000 คน
- ซีเรียเสียชีวิต 1,000 คน
เทียบกับอิสราเอลที่เสียชีวิตเพียง 700 คนเท่านั้น
หลังสงครามกองทัพอาหรับสูญเสียอาวุธและอุปกรณ์อย่างยับเยิน ความพ่ายแพ้ราบคาบทําให้ทั้งประชาชนชาวอาหรับและชนชั้นสูงทางการเมืองเสียขวัญ ประธานาธิบดีอียิปต์ประกาศลาออกเมื่อวันที่ 9 มิถุนายน 1967 แต่ยอมกลับมาดำรงตำแหน่งต่อจากการเรียกร้องของประชาชน
สงคราม 6 วัน ยังถือเป็นจุดเริ่มต้นของช่วงใหม่ของความขัดแย้งระหว่างอิสราเอลและชาวปาเลสไตน์ เนื่องจากความขัดแย้งดังกล่าวทำให้เกิดผู้ลี้ภัยหลายแสนคน ผลักดันชาวปาเลสไตน์มากกว่าหนึ่งล้านคนมาอยู่ในฉนวนกาซา ดินแดนที่ถูกยึดครองภายใต้การปกครองของอิสราเอล
หลายเดือนหลังสงคราม ในเดือนพฤศจิกายน สหประชาชาติได้ผ่านมติของสหประชาชาติ 242 ซึ่งเรียกร้องให้อิสราเอลถอนตัวจากดินแดนที่ยึดได้จากช่วงสงครามเพื่อแลกกับสันติภาพที่ยั่งยืน การแก้ปัญหาดังกล่าวกลายเป็นพื้นฐานสําหรับความพยายามทางการทูตระหว่างอิสราเอลและประเทศเพื่อนบ้าน รวมถึงข้อตกลงแคมป์เดวิดกับอียิปต์ และการผลักดันให้มีการแก้ปัญหาสองรัฐกับชาวปาเลสไตน์
