รู้จัก “ลูกมะเขือบ้า” คืออะไร ดอกสวยงาม ผลเป็นพิษ กินไม่ได้ ไม่ช่วยให้เลิกเหล้า
กรณีผัวเมียที่มหาสารคาม ฝ่ายชาายติดเหล้าหนัก เมียทนไม่ไหว นำมพเขือบาต้มให้ดื่ม หวังช่วยให้เลิกติดเหล้าตามความเชื่อคนโบราณ ปรากฎว่าตกบ่าย ผัวปากคล้ำ ตัวแดง น็อกหมดสติ เกือบตายถ้านำส่งโรงพยาบาลไม่ทัน
ลูกมะเขือบ้า รู้จักกันในชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Datura metel L. var. fastuosa พืชที่มีดอกสวยแต่แฝงไว้ด้วยพิษร้าย
ลูกมะเขือบ้าเป็นพืชในวงศ์ Solanaceae เช่นเดียวกับมะเขือเทศและมะเขือ แต่มีความแตกต่างอย่างสิ้นเชิงในแง่ของความปลอดภัย พืชชนิดนี้มีชื่อเรียกหลากหลาย เช่น ลำโพง ลำโพงขาว หรือกาสลัก ขึ้นอยู่กับลักษณะเฉพาะและถิ่นที่อยู่
ลักษณะเด่นของลูกมะเขือบ้าคือดอกรูปทรงลำโพงขนาดใหญ่ สีสันสวยงาม มักพบเป็นสีม่วงหรือขาว ออกดอกเดี่ยวตามซอกใบ ส่วนผลมีลักษณะกลมและมีหนามแหลมรอบผล เมื่อแห้งจะแตกออกเผยให้เห็นเมล็ดจำนวนมากภายใน
แม้จะมีรูปลักษณ์ภายนอกที่ชวนหลงใหล แต่ทุกส่วนของลูกมะเขือบ้าล้วนมีพิษ โดยเฉพาะผลและเมล็ด ซึ่งมีสารอัลคาลอยด์อันตราย เช่น hyoscine และ hyoscyamine ที่ส่งผลกระทบรุนแรงต่อระบบประสาท
เหตุผลสำคัญที่ห้ามรับประทานลูกมะเขือบ้าคือ อาการพิษที่รุนแรงและอันตรายถึงชีวิต เริ่มจากอาการเบื้องต้นอย่างตาพร่า ปากแห้ง กระหายน้ำ ม่านตาขยาย ไปจนถึงอาการรุนแรงเช่น ไข้สูง สับสน ประสาทหลอน หายใจลำบาก และอาจถึงขั้นเสียชีวิตได้ ที่น่ากลัวไปกว่านั้นคือ แม้รอดชีวิตแต่อาจเกิดอาการทางจิตที่รักษาไม่หายขาด นี่อาจเป็นเหตุผลว่าทำไมตั้งชื่อว่ามะเขือ “บ้า”
อย่างไรก็ตาม ในทางการแพทย์แผนไทย ลูกมะเขือบ้าถูกนำมาใช้เป็นสมุนไพรรักษาโรคบางชนิด เช่น แก้หอบหืด บรรเทาอาการปวด หรือรักษาโรคผิวหนัง แต่ต้องอยู่ภายใต้การควบคุมดูแลของผู้เชี่ยวชาญอย่างเคร่งครัด เนื่องจากความเสี่ยงสูงจากพิษของพืชชนิดนี้
ดังนั้น ลูกมะเขือบ้า สรรพคุณมีทั้งคุณและโทษ แม้จะมีประโยชน์ทางการแพทย์ แต่ก็แฝงไว้ด้วยอันตรายร้ายแรง การรู้จักและเข้าใจธรรมชาติของพืชชนิดนี้จึงเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อหลีกเลี่ยงอันตรายที่อาจเกิดขึ้นโดยไม่คาดคิด และเป็นการเตือนใจให้เราระมัดระวังในการบริโภคพืชที่ไม่คุ้นเคย แม้จะมีรูปลักษณ์ภายนอกที่สวยงามก็ตาม
