Government Shutdown คืออะไร? ทำไมมหาอำนาจอย่างสหรัฐอเมริกาถึงปล่อยให้หน่วยงานรัฐหยุดทำงาน
การปิดหน่วยงานรัฐบาลกลางของสหรัฐอเมริกา คือภาวะที่หน่วยงานของรัฐบาลกลางบางส่วนต้องปิดทำการชั่วคราว สาเหตุหลักเกิดจากสภาคองเกรส ซึ่งประกอบด้วยวุฒิสภา (สว.) และสภาผู้แทนราษฎร (สส.) ไม่สามารถผ่านร่างกฎหมายงบประมาณประจำปีได้ทันกำหนดเส้นตาย ส่งผลให้รัฐบาลขาดเงินทุนในการบริหารประเทศตามกฎหมาย เมื่อไม่มีงบประมาณ หน่วยงานรัฐที่ไม่จำเป็นต่อความปลอดภัยและความมั่นคงของชาติจะต้องหยุดดำเนินการชั่วคราว เจ้าหน้าที่รัฐที่เกี่ยวข้องนับแสนคนจะต้องถูกพักงานโดยไม่ได้รับค่าจ้าง หรือบางส่วนที่ยังต้องทำงานในบริการที่จำเป็น เช่น การควบคุมการจราจรทางอากาศ การบังคับใช้กฎหมาย จะยังไม่ได้รับค่าจ้างจนกว่าสภาคองเกรสจะอนุมัติงบประมาณได้สำเร็จ
รัฐบาลกลางสหรัฐฯ ต้องเข้าสู่ภาวะปิดทำการ “ชัตดาวน์” เป็นครั้งแรกในรอบเกือบ 7 ปี เริ่มตั้งแต่เวลา 00:01 น. ของวันที่ 1 ตุลาคม ตามเวลาท้องถิ่น (ตรงกับ 11:00 น. ในไทย) สาเหตุหลักเกิดจากวุฒิสภาไม่สามารถผ่านร่างกฎหมายงบประมาณชั่วคราวเพื่อสนับสนุนการดำเนินงานของรัฐบาลต่อไปได้ โดยวุฒิสมาชิกพรรคเดโมแครตลงมติคัดค้านข้อเสนอของพรรครีพับลิกัน เนื่องจากไม่สามารถตกลงกันในประเด็นมาตรการดูแลสุขภาพได้
ตอนนี้ หน่วยงานรัฐบาลกลางบางส่วนต้องหยุดทำการชั่วคราว พนักงานจำนวนมากต้องถูกพักงาน เช่น พนักงานกว่า 11,000 คนของสำนักงานการบินแห่งชาติ (FAA) ขณะที่เจ้าหน้าที่สำคัญอย่างผู้ควบคุมการจราจรทางอากาศกว่า 13,000 คน ยังคงต้องทำงานต่อไปโดยไม่ได้รับค่าจ้างจนกว่าสถานการณ์จะคลี่คลาย อย่างไรก็ตาม ภารกิจสำคัญบางอย่าง เช่น ภารกิจอวกาศของนาซา ยังคงดำเนินต่อไปได้
กฎหมาย Antideficiency Act ห้ามใช้จ่ายเงินโดยไม่ได้รับอนุมัติจากรัฐสภา
เมื่อเงินหมด แต่กฎหมายยังไม่ผ่าน หน่วยงานจึง ไม่มีสิทธิ์จ่ายเงินเดือนหรือดำเนินโครงการใหม่ ส่งผลให้เกิดภาวะชัตดาวน์
กลไกงบประมาณของสหรัฐฯ เข้าใจง่ายๆ
- ประธานาธิบดีเสนอร่างงบประมาณ ต่อรัฐสภา
- สภาคองเกรสต้องอนุมัติร่างกฎหมายงบประมาณ 12 ฉบับ เพื่อจัดสรรเงินให้แต่ละหน่วยงาน
- ถ้าไม่ทันเส้นตาย → เกิด funding gap → ต้อง “ปิดหน่วยงาน”
ตรงนี้ต่างจากระบบรัฐสภาของไทยหรืออังกฤษ เพราะแม้ร่างงบฯ ไม่ผ่าน รัฐบาลสหรัฐฯ ก็ไม่จำเป็นต้องลาออก แต่ต้องปิดบางส่วนของระบบราชการแทน
ผลกระทบหลังจากนี้ ข้าราชการหลายแสนคนถูกพักงานไม่ได้เงินเดือน บริการสาธารณะหยุดชะงัก อุทยานแห่งชาติ, พิพิธภัณฑ์ Smithsonian, การตรวจสอบอาหาร, การออกหนังสือเดินทางหรือวีซ่า ฯลฯ ส่วนที่ถูกจัดว่าจำเป็น เช่น ทหาร, FBI, TSA ต้องทำงานต่อแต่ก็ไม่ได้รับเงินทันที
เศรษฐกิจ สูญเสีย GDP มูลค่าหลายพันล้านดอลลาร์ เช่น ปี 2013 ความเสียหายสูงถึง 24,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ประชาชนทั่วไป ครอบครัวยากจนที่พึ่งโครงการอาหาร (SNAP, WIC) หรือสวัสดิการบางส่วนอาจขาดการช่วยเหลือทันที
ชัตดาวน์อเมริกา ครั้งที่ผ่านมาในประวัติศาสตร์การเมือง
1. ปี 1995–96 ยุค บิล คลินตัน ศึกรัดเข็มขัดรัฐสวัสดิการ
ในช่วงนั้นพรรครีพับลิกันเพิ่งยึดสภาผู้แทนราษฎรได้เป็นครั้งแรกในรอบกว่า 40 ปี โดยมีนิวต์ กิงริชเป็นแกนนำ พรรคต้องการตัดงบโครงการสังคมต่าง ๆ เช่น การแพทย์ การศึกษา และสิ่งแวดล้อม เพื่อทำให้รัฐบาลมีงบสมดุล ขณะที่ประธานาธิบดีบิล คลินตันไม่เห็นด้วย การถกเถียงรุนแรงจนงบประมาณไม่ผ่าน รัฐบาลต้องปิดทำการสองรอบ รอบแรก 5 วัน และรอบ 2 ยาวถึง 21 วัน หลายหน่วยงานกลางปิดทำการ ข้าราชการถูกพักงานจำนวนมาก ผลสำรวจชี้ว่าประชาชนโทษรีพับลิกันมากกว่า สุดท้ายจบลงด้วยการประนีประนอมชั่วคราว คลินตันกลับได้คะแนนนิยมเพิ่มขึ้น
2. ปี 2013 ยุค บารัค โอบามา สงคราม Obamacare
ครั้งนี้เกิดจากความขัดแย้งเรื่องกฎหมายปฏิรูปประกันสุขภาพของโอบามาที่เรียกว่า Obamacare กลุ่มอนุรักษ์นิยม Tea Party ในพรรครีพับลิกันพยายามผูกเงื่อนไขให้งบประมาณผ่านได้ก็ต่อเมื่อชะลอหรือยกเลิกกฎหมายดังกล่าว โอบามาปฏิเสธ ทำให้ตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม 2013 รัฐบาลต้องปิดทำการยาว 16 วัน ข้าราชการราว 850,000 คนถูกพักงาน หลายบริการสำคัญหยุดชะงัก ตั้งแต่การวิจัยการแพทย์ไปจนถึงการตรวจสอบความปลอดภัยของอาหาร สถาบันจัดอันดับเครดิตประเมินว่าเศรษฐกิจสหรัฐฯ สูญเสียกว่า 24,000 ล้านดอลลาร์ สุดท้ายรีพับลิกันต้องถอยและเปิดทางให้ผ่านงบชั่วคราว โดย Obamacare ยังคงมีผลบังคับใช้
3. ปี 2018–19 ยุค โดนัลด์ ทรัมป์ ด่านงบ กำแพงชายแดน
ชัตดาวน์ยาวนานที่สุดในประวัติศาสตร์สหรัฐฯ ถึง 35 วัน ต้นเหตุคือประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ เรียกร้องงบประมาณหลายพันล้านดอลลาร์เพื่อสร้างกำแพงกั้นพรมแดนสหรัฐฯ–เม็กซิโก แต่พรรคเดโมแครตในสภาผู้แทนราษฎรคัดค้านอย่างหนัก งบประมาณบางส่วนจึงไม่ผ่าน เกิดเป็นการปิดหน่วยงานบางส่วน ข้าราชการกว่า 800,000 คนได้รับผลกระทบ บางส่วนถูกพักงาน บางส่วนทำงานต่อแต่ไม่ได้รับเงินเดือนทันที
ปัญหาลุกลามเมื่อเจ้าหน้าที่การบินและความปลอดภัยสนามบินหลายคนเริ่มหยุดงาน ทำให้เที่ยวบินล่าช้าอย่างหนัก ความกดดันจากสังคมและเศรษฐกิจที่สูญเสียกว่า 11,000 ล้านดอลลาร์ ทำให้ทรัมป์ต้องยอมเปิดหน่วยงานอีกครั้ง โดยไม่ได้งบสร้างกำแพงตามต้องการ ถือเป็นความพ่ายแพ้ทางการเมืองครั้งสำคัญ
Continuing Resolution (CR) เครื่องช่วยหายใจของรัฐบาล จากวิกฤติชัตดาวน์
เมื่อถึงจุดที่ยังหาข้อยุติไม่ได้ สภาคองเกรสมักใช้สิ่งที่เรียกว่า Continuing Resolution (CR) หรือ “กฎหมายงบชั่วคราว” เพื่อเลี่ยงไม่ให้ประเทศหยุดชะงัก โดย CR จะอนุญาตให้รัฐบาลใช้เงินในระดับเดิมต่อไปอีกช่วงสั้น ๆ เช่นไม่กี่สัปดาห์หรือไม่กี่เดือน เพื่อซื้อเวลาให้ทั้ง 2 ฝ่ายกลับไปเจรจางบเต็มปีอีกครั้ง
ข้อดีคือ CR ทำให้หน่วยงานไม่ต้องปิดบริการ ประชาชนยังคงได้รับบริการที่จำเป็น แต่ข้อเสียคือมันทำให้หน่วยงานวางแผนระยะยาวไม่ได้ โครงการใหม่เริ่มไม่ได้ การจัดซื้อจัดจ้างใหญ่ต้องชะงัก และสุดท้ายปัญหาก็ไม่ได้รับการแก้จริง เพียงแต่เลื่อนไปข้างหน้า พอ CR ใกล้หมดอายุ ก็กลับมาตึงเครียดอีกครั้ง วนลูปไปเรื่อย ๆ
ในทางปฏิบัติ ตั้งแต่ทศวรรษ 1990 เป็นต้นมา แทบทุกครั้งที่เกิดชัตดาวน์อเมริกา ก็มักจะจบลงด้วยการผ่าน CR นั่นหมายความว่าเครื่องมือนี้เป็นเหมือน “ปุ่มหยุดเลือด” ให้รัฐบาล แต่ไม่ใช่การรักษาโรคเรื้อรังของการเมืองอเมริกัน
ติดตาม The Thaiger บน Google News:
ข่าวล่าสุด
