พามารู้จัก ‘ทุ่งลาวามอส’ สิ่งมหัศจรรย์ทางธรรมชาติของประเทศไอซ์แลนด์ พืชจิ๋วที่ใช้ความพยายามเติบโตบนซากลาวาแห้ง สมบัติล้ำค่าที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์
จากกรณี คุณหญิงพรทิพย์ โรจนสุนันท์ หรือ หมอพรทิพย์ สมาชิกวุฒิสภา (สว.) นอนถ่ายภาพในทุ่งลาวามอสที่ประเทศไอซ์แลนด์ ทำให้เกิดเสียงวิพากษ์วิจารณ์ถึงความเหมาะสมทั่วโลกอินเทอร์เน็ต แม้ภายหลังคุณหญิงจะออกมายอมรับและขอโทษที่ตนไม่ได้ศึกษากฎระเบียบมาอย่างละเอียด แต่ตนได้แก้ไขทันทีที่ทราบ จึงลบภาพออกตั้งแต่ยังไม่กลับมาเมืองไทย
แม้จะเป็นดราม่ากันข้ามวัน แต่เชื่อว่าหลายคนคงอยากจะรู้จักทุ่งลาวามอสกันให้มากขึ้น และสงสัยกันอยู่ไม่น้อยว่าทำไมทุ่งลาวามอส สถานที่ท่องเที่ยวอันซีนของประเทศไอซ์แลนด์ จึงกลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่ชาวไอซ์แลนด์ทุกคนต่างหวงแหนและอนุรักษ์ไว้เป็นอย่างดี ถ้าอย่างนั้นเรามาทำความรู้จักกับทุ่งลาวามอส พร้อมศึกษาระบบนิเวศของประเทศไอซ์แลนด์ไปพร้อม ๆ กันเลยดีกว่า
รู้จัก ทุ่งลาวามอส สมบัติทางธรรมชาติของไอซ์แลนด์
ก่อนจะไปทำความรู้จักกับทุ่งลาวามอส เราต้องมารู้จักกับประเทศไอซ์แลนด์กันก่อน ไอซ์แลนด์ หรือวงแหวนทองคำ เป็นประเทศที่ตั้งอยู่ตรงกลางระหว่างแผ่นเปลือกโลกอเมริกาเหนือและแผ่นเปลือกโลกยูเรเซียน เป็นประเทศเดียวที่สามารถมองเห็นหุบเขาแนวแผ่นเปลือกโลกแยกตัว ที่นี่จึงมีทั้งภูเขาไฟและแผ่นดินไหว ถือเป็นอีกหนึ่งประเทศที่รวบรวมความมหัศจรรย์ทางธรรมชาติเอาไว้มากมาย
การแยกตัวออกจากกันของแผ่นเปลือกโลก ทำให้ไอซ์แลนด์มีภูเขาไฟจำนวนมาก และหลายลูกก็ยังเป็นภูเขาไฟที่ตื่นอยู่ พื้นที่ที่เคยมีการปะทุของลาวานั้น ก่อเกิดสิ่งมีชีวิตชนิดเดียวที่สามารถเจริญเติบโตได้ กระทั่งแพร่ขยายไปทั่วประเทศไอซ์แลนด์และได้กลายเป็น ‘ลาวามอส’ ความมหัศจรรย์ทางธรรมชาติที่แพร่ขยายออกไปเป็นทุ่งอันงดงาม กลายเป็นสถานที่ท่องเที่ยวเชิงธรรมชาติที่คนทั่วโลกต้องรู้จัก
ประเทศไอซ์แลนด์มีทุ่งลาวามอสชื่อดังทั้งสิ้น 5 แห่ง ในแต่ละแห่งจะมีอายุที่ต่างกันไป แต่ทุ่งลามามอสที่โด่งดังที่สุด ได้แก่ เอลธรอน (Eldhraun) ทุ่งลาวามอสที่ใหญ่ที่สุดในโลก มีพื้นที่ 565 ตร.กม. เกิดจากการปะทุของภูเขาไฟเมื่อ 20 กว่าปีที่แล้ว (ราวปี พ.ศ. 2326-2327) เมื่อลาวาแข็งตัว พื้นที่ถูกปล่อยรกร้างและปกคลุมไปด้วยมอสที่ใช้เวลาเกือบร้อยปีกว่าจะเติบโตเป็นแหล่งท่องเที่ยวสำคัญในทุกวันนี้ ถึงอย่างนั้นทุ่งลาวาแห่งนี้ ยังมีความเปราะบางมาก ทางการไอซ์แลนด์จึงไม่อนุญาตให้เดินบนลาวามอสนั่นเอง
ทุ่งลาวามอส มีความสำคัญต่อระบบนิเวศอย่างไร
ทุ่งลาวามอส มีความสำคัญต่อระบบนิเวศเป็นอย่างมาก เพราะมอสถือเป็นพืชเริ่มต้นที่ขึ้นมาทดแทนป่า เนื่องจากภูมิอากาศของประเทศไอซ์แลนด์มีความเย็นและสูงจากระดับน้ำทะเลมาก ต้นไม้ไม่สามารถขึ้นปกคลุมเป็นผืนป่าเหมือนกับประเทศไทยได้ และมอสเป็นพืชที่มีความเปราะบาง หากถูกเหยียบย่ำซ้ำ ๆ จะส่งผลต่อการงอกของลำต้นใหม่
แม้ว่าทุ่งลาวามอสจะกลายเป็นสถานที่ท่องเที่ยวอันซีนของประเทศไอซ์แลนด์ แต่ทางการได้มีการทำทางเดินและเชือกกั้นเอาไว้ เพื่อไม่ให้นักท่องเที่ยวลงไปเหยียบย่ำ ทำลายธรรมชาติ แต่ที่ผ่านมานักท่องเที่ยวยังคงฝ่าฝืนและรุกล้ำเดินเข้าไปถ่ายรูปอย่างใกล้ชิด ทางการไอซ์แลนด์จึงต้องออกมารณรงค์ไม่ให้นักท่องเที่ยวเหยียบย่ำผืนมอส เพราะถือเป็นการทำลายธรรมชาติและระบบนิเวศของไอซ์แลนด์
5 สิ่งที่ควรรู้ เมื่อไปเที่ยวทุ่งลาวามอส ประเทศไอซ์แลนด์
1. ห้ามสัมผัสหรือเหยียบมอสโดยเด็ดขาด เพราะมอสถือเป็นส่วนสำคัญของระบบนิเวศในประเทศไอซ์แลนด์ ต้องใช้ระยะเวลานานในการเติบโต และเป็นพืชชนิดเดียวที่เจริญเติบโตบนลาวาไว้ สำนักงานสิ่งแวดล้อมไอซ์แลนด์ จึงเขียนกฎหมายคุ้มครองพิเศษ มาตรา 16 ขึ้น เพื่อให้ประชาชนและนักท่องเที่ยวตระหนักรู้ถึงธรรมชาติที่ควรแก่การอนุรักษ์ไว้
2. ควรมองป้ายรอบ ๆ ทุ่งลาวามอส ตามสถานที่ท่องเที่ยวในไอซ์แลนด์ โดยเฉพาะทุ่งลาวามอส มักจะมีป้ายเตือนทุกประเภทให้นักท่องเที่ยวทุกคนเห็นอยู่เป็นระยะ เพื่อให้นักท่องเที่ยวเคารพระบบนิเวศน์ของประเทศไอซ์แลนด์ และร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการอนุรักษ์ธรรมชาติให้สืบต่อไป
3. อย่าเดินออกนอกเส้นทางที่กำหนด การเดินออกนอกเส้นทาง อาจสร้างความเสียหายให้แก่ระบบนิเวศ ทำลายพันธุ์พืชหรือสัตว์ รวมถึงทำลายธรรมชาติที่อยู่โดยรอบได้ ซึ่งเป็นกฎเหล็กที่นักท่องเที่ยวควรจำให้ขึ้นใจก่อนเดินทางไปเที่ยวไอซ์แลนด์
4. ห้ามก่อกองไฟเด็ดขาด เป็นที่ทราบกันดีว่าพืชพันธุ์ที่ปกคลุมประเทศไอซ์แลนด์มีความเปราะบางมาก การก่อกองไฟในที่สาธารณะจึงเป็นสิ่งที่ผิดกฎหมาย
5. ห้ามนำสิ่งของต่าง ๆ ที่อยู่ภายในทุ่งลาวามอสกลับบ้าน เนื่องจากทางการและประชาชนชาวไอซ์แลนด์พยายามปกป้องระบบนิเวศ ดังนั้น การนำสิ่งของที่อยู่ตามธรรมชาติ ไม่ว่าจะเป็นพืช ฟอสซิล แร่ธาตุ และหินลาวา หรือแม้กระทั่งมอส ถือเป็นการฝ่าฝืนขั้นร้ายแรง อาจมีโทษทางกฎหมายตามมา
นอกจากนี้ สิ่งหนึ่งที่นักท่องเที่ยวควรตระหนักคือ พื้นที่ส่วนใหญ่ของไอซ์แลนด์เป็นภูเขาไฟ พื้นที่ส่วนใหญ่ของไอซ์แลนด์เป็นภูเขาไฟ เป็นลาวาที่ร้อนมากจากในอดีต แม้ว่าจะเย็นตัวลงแล้วในปัจจุบัน แต่อาจมีลาวาร้อนที่ระอุอยู่ ลาวาชั้นบนสุดจะแตกหักได้ง่ายเมื่อถูกเหยียบ และการเดินบนลาวาอาจเป็นอันตรายต่อชีวิตและประวัติศาสตร์ทางธรณีวิทยาของประเทศไอซ์แลนด์
