วันอาทิตย์ที่ 24 กันยายน 2566 วันมหิดล วันคล้ายวันสวรรคต ของสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก พระบิดาแห่งการแพทย์แผนปัจจุบันและการสาธารณสุขของไทย
สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก เมื่อครั้นพระองค์ยังดำรงพระชนม์ชีพนั้น ทรงได้สร้างคุณูประการและประโยชน์แก่ประเทศชาติอย่างไพศาล โดยเฉพาะด้านการแพทย์และการสาธารณสุขของประเทศไทย ทรงทุ่มเททั้งกำลังพระวรกาย พระหฤทัย ตลอดจนทรัพย์สินส่วนพระองค์เพื่อให้กิจการแพทย์และสาธารณสุขของไทยเจริญก้าวหน้า เหล่าปวงชนจึงพร้อมใจถวายพระราชสมัญญาว่า “พระบิดาแห่งการแพทย์ไทย”
ทั้งนี้ เพื่อเป็นการรำลึกถึงพระมหาธิคุณแก่การแพทย์แผนปัจจุบันและการสาธารณสุขของไทย จึงได้มีการกำหนดให้ วันที่ 24 กันยายน ของทุกปีเป็น วันมหิดล (โดยในปีนี้ วันมหิดล จะตรงกับวันอาทิตย์ที่ 24 ก.ย. 66)
วันนี้ทีมงาน Thaiger จึงขอพาทุกท่านร่วมน้อมรำลึกถึงพระองค์อีกครั้ง โดยการนำเสนอพระราชประวัติ ประวัติและความสำคัญวันมหิดล กิจกรรมภายในวันมหิดล รวมถึงธงวันมหิดล
พระราชประวัติ สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก
สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ทรงเป็นพระราชโอรสใน พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ฯ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และ สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ทรงพระราชสมภพเมื่อวันศุกร์ เดือนยี่ ปีเถาะ ขึ้น 3 ค่ำ (ตรงกับวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2434 ตามปฏิทินเก่า หากนับตามปฏิทินสากล ต้องเป็น พ.ศ. 2435) และทรงสวรรคตเมื่อวันที่ 24 กันยายน พ.ศ. 2427 สิริรวมพระชนมายุ 37 พรรษา 8 เดือน 23 วัน
พระองค์ทรงเสด็จไปศึกษาต่อต่างประเทศที่ประเทศอังกฤษ และศึกษาวิชาทหารเรือในประเทศเยอรมนี เมื่อสำเร็จการศึกษา ได้รับพระราชอิสริยยศเป็น นายเรือตรีแห่งราชนาวีเยอรมันและสยาม ทรงเสด็จกลับมารับราชการในราชนาวีสยามอยู่ระยะหนึ่ง ต่อมาทรงลาออกจากกองทัพเรือ แล้วเสด็จไปศึกษาวิชาการสาธารณสุขและวิชาทางการแพทย์ ณ มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด สหรัฐอเมริกา ทรงสอบได้ประกาศนียบัตรการสาธารณสุข และ ปริญญาแพทยศาสตรบัณฑิตชั้น Cum Laude
พระราชกรณียกิจด้านการแพทย์และการสาธารณสุข
ทรงปรับปรุงการศึกษาแพทย์ พยาบาล และ ปรับปรุงโรงพยาบาลศิริราช ทรงเป็นผู้แทนสยามทำความตกลงกับ มูลนิธิร็อกกี้เฟลเลอร์ โดยทางมูลนิธิได้ส่งผู้เชี่ยวชาญมาจัดหลักสูตร รวมถึงให้ทุนอาจารย์ไทยไปศึกษาต่อ ณ ต่างประเทศ
ทรงพระราชทานทุนเพื่อสนับสนุนการศึกษาของแพทย์และพยาบาล, สร้าง “ตึกมหิดลบำเพ็ญ” ตึกอำนวยการ, ซื้อโรงเรียนกุลสตรีวังหลัง ทำเป็นที่อยู่ที่เรียนของพยาบาล, จ้างพยาบาลต่างประเทศมาช่วยสอนและปรับปรุงโรงเรียนพยาบาล และ สนับสนุนการสอนและค้นคว้า
ทรงร่วมพิจารณา พระราชบัญญัติการแพทย์ พ.ศ. 2466 ทรงแก้ไขข้อขัดแย้งและความขัดแย้งต่าง ๆ จนลุล่วงไปด้วยดี ทำให้กฎหมายฉบับนี้เป็น “กฎหมายทางการแพทย์ฉบับแรก” ที่ประกาศใช้
ทรงอุทิศเวลาส่วนใหญ่ในการรักษาผู้ป่วยด้วยพระองค์เอง
ภายหลัง พระองค์ทรงได้รับยกย่องจากองค์การ UNESCO ให้ทรงเป็น บุคคลสำคัญของโลกด้านการศึกษาวิทยาศาสตร์การแพทย์ การพยาบาลและการสาธารณสุข เนื่องในวาระฉลองครบรอบ 100 ปี วันคล้ายพระราชสมภพ เมื่อวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2535
ประวัติและความสำคัญวันมหิดล
วันที่ 24 กันยายน เป็นวันคล้ายวันสวรรคตของสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก พระผู้ได้รับการถวายพระสมัญญาภิไธยจากแพทย์และประชาชนทั่วไปว่า “พระบิดาแห่งการแพทย์แผนปัจจุบันของไทย” คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาลได้ขนานนาม วันอันเป็นที่ระลึกสำคัญนี้ว่า “วันมหิดล” เพื่อเป็นการถวายสักการะ และแสดงกตัญญูกตเวทีต่อพระองค์ท่าน เพราะพระราชกรณียกิจที่ได้ทรงบำเพ็ญแก่วงการแพทย์ และการสาธารณสุข ของประเทศไทย
ตลอดระยะเวลา 12 ปีนั้นได้เสริมสร้างความเป็นปึกแผ่นให้แก่โรงเรียนแพทย์ และพัฒนาการเรียนการสอนตลอดจนการผลิตแพทย์ให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพอันเป็นการวางรากฐานแก่การแพทย์ และการสาธารณสุขให้เจริญพัฒนาก้าวหน้าทัดเทียมอารยะประเทศ ในกาลต่อมา
พิธีวันมหิดลเริ่มโดยสโมสรนักศึกษาแพทย์ศิริราช ภายหลังจากที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช เสด็จฯทรงเปิด พระบรมรูปสมเด็จพระราชบิดา เมื่อวันที่ 27 เมษายน พ.ศ. 2493 แล้ว ในวันที่ 24 กันยายน ปีเดียวกัน สโมสรนักศึกษาแพทย์ศิริราช และนักศึกษาพยาบาล โดยการนำของ นายบุญเริ่ม สิงหเนตร นายกสโมสรนักศึกษาแพทย์ และ นางสาวชายัญ ปรักกะมะกุล หัวหน้านักศึกษาพยาบาล นำนักศึกษาแพทย์และนักศึกษาพยาบาลตั้งแถวตามถนนจักรพงษ์ หน้าพระบรมรูปสมเด็จพระราชบิดา
จากนั้นหัวหน้านักศึกษาวางพวงมาลาแล้วผู้แทนนักศึกษาอ่านฉันท์ ทูลกระหม่อมสดุดีอศิรวาท ซึ่งประพันธ์โดย นายภูเก็ต วาจานนท์ หลังจากนั้น ศ.นพ.สุด แสงวิเชียร และ ศ.นพ.เติม บุนนาค วางพวงมาลาของคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล
ในเวลาต่อมาก็มีงานอื่น ๆ ประกอบอีก เช่น ระยะแรกมีการออกรายการสดุดีสมเด็จพระบรมราชชนกทางวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย โดยนักศึกษาแพทย์และแพทยสมาคมแห่งประเทศไทย มีการทำงานโยธาในวันมหิดล ต่อมาเมื่อมีโทรทัศน์ ก็เริ่มจัดรายการ โทรทัศน์วันมหิดล
กิจกรรมในวันมหิดล
- กิจกรรมรับบริจาคสมทบทุนศิริราชมูลนิธิ ในช่วงเดือนสิงหาคม – กันยายน ของทุกปี
- การจัดนิทรรศการ เช่น พระราชประวัติ และผลงานของสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก
- การจัดสัมมนาทางวิชาการ เช่น การแพทย์ใหม่ในประเทศไทย
- การอภิปรายตามแนวพระดำริ เกี่ยวกับการแพทย์ไทย
- การประกวด หรือการแข่งขันของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น การประกวดโรงพยาบาลดีเด่น
- อื่น ๆ เช่น การมอบรางวัลให้กับแพทย์ พยาบาล ดีเด่น และผู้เสียสละเพื่อชาวชนบท เพื่อสังคม
ธงมหิดล
ธงที่ระลึกวันมหิดล หรือ ธงมหิดล จัดทำขึ้นเพื่อสมนาคุณแด่ผู้บริจาคเงินช่วยเหลือผู้ป่วยยากไร้ของโรงพยาบาลศิริราช เริ่มต้นทำธงตั้งแต่วันมหิดล 24 กันยายน พ.ศ. 2503 โดยสีธงนั้นจะเปลี่ยนไปตามวันในสัปดาห์ของวันมหิดลปีนั้น ๆ (เช่น ใน พ.ศ. 2566 นี้วันมหิดล ตรงกับวันอาทิตย์ จึงใช้ธงสีแดง)
สำหรับท่านใดที่สนใจบริจาคทุนทรัพย์เพื่อนำไปซื้อเวชภัณฑ์และครุภัณฑ์ทางการแพทย์ เพื่อช่วยเหลือผู้ป่วยด้อยโอกาส พร้อมรับธงมหิดลเป็นที่ระลึก สามารถสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ Facebook Mahidolday
- เช็คปฏิทิน “วันหยุดเดือนตุลาคม” 2566 ปักหมุดวันสำคัญ ช่วงหยุดยาว
- วันหยุดเดือนกันยายน 2566 มีวันหยุดยาวไหม เช็กให้ชัวร์ ก่อนลาเก้อ
