วันไหว้ครูปีนี้ ตรงกับวันที่ 16 มิถุนายน 2565 วันเดียวกับการประกาศรางวัลสลากกินแบ่งรัฐบาลงวด 16 6 65 โดยในวันนี้จะเป็นวันที่นักเรียน นักศีกษา หรือผู้ได้รับการสั่งสอน กราบไหว้ครูบาอาจารย์ของตนเอง ด้วยการจัดพิธีไหว้ครู ซึ่งเป็นกิจกรรมหลักของสถาบันการศึกษา โรงเรียน และมหาวิทยาลัยในประเทศไทย เดิมทีประเทศไทยมีพิธีไหว้ครูในศาสตร์แขนงต่าง ๆ ตั้งแต่อดีต เช่น การไหว้ครูมวย การไหว้ครูดนตรีไทย การไหว้ครูที่เกี่ยวข้องกับศิลปะต่าง ๆ ส่วนวันครู 16 มกราคม จะเป็นวันของครู ที่ให้ประชาชนตระหนักถึงภาระหน้าที่และความสำคัญของอาชีพครู ซึ่งเป็นอีกหนึ่งวันสำคัญประจำเดือนมกราคมอีกด้วย
พิธีไหว้ครู มีดอกไม้อะไรบ้าง
สำหรับวันไหว้ครู จะมีพิธีไหว้ครูด้วยพานดอกไม้ ประกอบด้วยดอกไม้ชนิดต่าง ๆ ดังนี้
1. หญ้าแพรก หมายถึง ขอให้เรียนได้เร็วเหมือนหญ้าแพรก ที่โตได้เร็วและทนต่อสภาพดินฟ้า อากาศ
2. ดอกเข็ม สื่อถึง ขอให้มีสติปัญญาเฉียบแหลม เหมือนชื่อของดอกเข็ม
3. ดอกมะเขือ คือ การเปรียบเทียบว่า มะเขือนั้น จะคว่ำดอกลงเสมอเมื่อจะออกลูก แสดงถึง นักเรียนที่จะเรียนให้ได้ผลดีนั้นต้องรู้จักอ่อนน้อม ถ่อมตน
4. ข้าวตอก เปรียบได้กับ สัญลักษณ์ของความมีระเบียบวินัย เหมือนข้าวตอกสีขาวที่ถูกคั่วออกจากข้าวเปลือก
เครื่องประกอบพิธีไหว้ครู
ประกอบด้วย โต๊ะหมู่บูชาที่จัดวางให้สูงบนเวทีชิดผนัง ข้างหน้าวางกระถางดอกไม้ ธูปเทียน และโต๊ะสำหรับวางพานดอกไม้ จากนั้นก็วางหนังสือ เป็นประธานเจิม วางไว้บนพาน สุดท้ายคือที่นั่งประธานและคณาจารย์ ที่ตั้งไว้ติด ๆ กับโต๊ะหมู่บูชาด้านข้าง
พิธีการในวันไหว้ครู
ก่อนจะยกพานไหว้ครูในวันนี้ จะต้องมีพิธีการตามประเพณีโบราณตามลำดับขั้นตอนต่าง ๆ ดังนี้
- กราบทำความเคารพประธานเมื่อมาถึง จนกว่าคุณครูทุกท่านจะผ่านไปหมดทุกคน
- จากนั้นให้ประธานจุดธูปเทียน นมัสการพระพุทธรูปที่แท่นหมู่บูชา
- เริ่มพิธีโดยการสวดมนต์ ตามด้วยเจิมหนังสือเพื่อความเป็นสิริมงคล
- หแล้วกล่าวคาถาไหว้ครู และวรรคแรกของคำไหว้ครู
- เมื่อกล่าวคำไหว้ครูเสร็จแล้ว ให้อ่านคาถาไหว้ครูตอนท้าย
- ตัวแทนนักเรียนกล่าวคำปฏิญาณตน
- ให้ตัวแทนของแต่ละห้องนำพานไปให้คุณครูแต่ละท่าน
- เสร็จสิ้นพิธีกรรมไหว้ครู
อ่านบทสวดมนต์วันไหว้ครู
โดยในวันไหว้ครู กับวันครู จะมีบทสวดคาถาสำหรับบูชาครูบาอาจารย์ ซึ่งมีให้เลือกสวดหลายบท ประกอบด้วย
บทสวด คาถาไหว้ครู
(ผู้นำสวด) ปาเจราจริยาโหนติ คุณุตตรานุสาสกา
สวดทานองสรภัญญะ
สวดพร้อมกัน ข้าขอประณตน้อมสักการ บูรพาคณาจารย์
ผู้กอรปประโยชน์ศึกษา
ทั้งท่านผู้ประสาทวิชา อบรมจริยา
แก่ข้าในกาลปัจจุบัน
ข้าขอเคารพอภิวันท์ ระลึกคุณอนันต์
ด้วยใจนิยมบูชา
ขอเดชกตเวทิตา อีกวิริยะพา
ปัญญาให้เกิดแตกฉาน
ศึกษาสาเร็จทุกประการ อายุยืนนาน
อยู่ในศีลธรรมอันดี
ให้ได้เป็นเกียรติเป็นศรี ประโยชน์ทวี
แก่ชาติและประเทศไทยเทอญฯ
(ผู้นำสวด) ปัญญาวุฒิกเร เต เต ทินโนวาเท นมามิหัง
คาถาไหว้ครู บูรพาจารย์
โองการพินทุนาถัง อุปปันนานัง พรหมาสะหะ ปะตินามัง อาทิกัปเป สุอาคะโต ปัญจะปทุมัง ทิสสะวา นะโมพุทธายะ วันทะนัง
วันทิตะวา อาจาริยัง ครูปาทัง อาคัจฉัยหิ สัพเพ ธัมมา ประสิทธิเม สัพพะ อันตรายัง วินาสสันติ สัพพะ สิทธิ ภะวันตุเม
เอหิคาถัง ปิยังกาโย ทิสาปาโมกขัง อาจะริยัง เอหิ เอหิ พุทธานุภาเวนะ เอหิธัมมานุภาเวนะ เอหิสังฆานุภาเวนะ
นะมัสสิตตะวา อิสี สิทธิโลกนาถัง อนุตตะรัง อิสีจะ พันธะนัง สาตราอะหัง วันทามิ ตัง อิสี สิทธิ เวสสะ
มะอะอุ อะทิกะมูลัง ตรีเทวานัง มหาสาตรา อุอุ อะอะ มะมะ มันสาตรา อุสาอาวา มหามนต์ตัง มะอะอุ โลปะเก เญยยัง อังการเส วาระชิโน ตรีนิ อักขะรานิ ชาตานิ อุณาโลมา ปะนะชายะเต นะโมพุทธายะ สัตถุโน พุทโธ
สิโรเม พุทธะเทวัญจะ นะลาเต พรหมเทวตา หะทะยัง นารายกัญเจวะ ทะเว หัตเถปะระเมสุรา ปาเทวิ สะณุกัญเจวะ สัพพะกัมมา ประสิทธิ์เม
พุทธัง วันทิตตะวา ข้าพเจ้าไหว้แล้วซึ่ง พระพุทธ คุณณัง
ธัมมัง วันทิตตะวา ข้าพเจ้าไหว้แล้วซึ่ง พระธรรม คุณณัง
สังฆัง วันทิตตะวา ข้าพเจ้าไหว้แล้วซึ่ง พระสงฆ์ คุณณัง
อ้างอิง : 1
