สิ้นปูชนียบุคคลวงการแพทย์ไทย อาลัยยิ่ง “ศ.นพ.สงคราม ทรัพย์เจริญ” ผู้ริเริ่มการรณรงค์ไม่สูบบุหรี่ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญโรคปอดคนแรกๆ ของไทย ผู้อยู่เบื้องหลังคำเตือน “การสูบบุหรี่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ” บนซองบุหรี่
เฟซบุ๊ก มูลนิธิแพทย์ชนบท Rural Doctor Foundation แจ้งข่าวเศร้า ศาสตราจารย์นายแพทย์ สงคราม ทรัพย์เจริญ ปูชนียบุคคลผู้ทรงคุณวุฒิ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคระบบทางเดินหายใจคนแรกๆ ของประเทศไทย ได้ถึงแก่กรรมลงแล้ว ท่ามกลางความอาลัยจากครอบครัว ศิษยานุศิษย์ และบุคลากรทางการแพทย์ทั่วประเทศ
เพจเฟซบุ๊ก เขียนคำรำลึกถึงคุณูปการอันใหญ่หลวงของ ศ.นพ.สงคราม ที่มีต่อสังคมไทย ว่าเป็นผู้จุดประกาย “การรณรงค์ไม่สูบบุหรี่” ในประเทศไทย
ศ.นพ.สงคราม ทรัพย์เจริญ ได้รับการยกย่องในฐานะผู้ริเริ่มและผลักดันการควบคุมการบริโภคยาสูบในประเทศไทยอย่างจริงจัง ท่านเป็นผู้เสนอแนะให้โรงงานยาสูบพิมพ์คำเตือนบนซองบุหรี่เป็นครั้งแรกตั้งแต่ปี พ.ศ. 2510 ขณะดำรงตำแหน่งเลขาธิการแพทยสมาคมแห่งประเทศไทย แม้ในตอนแรกจะไม่ได้รับการตอบรับ แต่ท่านก็ไม่เคยละความพยายาม
ในปี พ.ศ. 2516 ท่านเป็นคนไทยคนแรกที่ได้รับเชิญให้เข้าร่วมการประชุมบุหรี่และสุขภาพนานาชาติที่นิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา และได้นำความรู้กลับมาผลักดันผ่านรัฐบาล จนกระทั่งในปี พ.ศ. 2517 โรงงานยาสูบได้ยอมพิมพ์คำเตือนบนซองบุหรี่เป็นครั้งแรกว่า “การสูบบุหรี่อาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพ”
นอกจากนี้ ท่านยังได้เสนอมาตรการสำคัญอีกหลายข้อต่อรัฐบาล ซึ่งล้วนเป็นรากฐานของการควบคุมยาสูบในปัจจุบัน ได้แก่
- การงดโฆษณาบุหรี่
- การห้ามสูบบุหรี่ในที่สาธารณะ เช่น โรงภาพยนตร์ รถโดยสาร
- การป้องกันเยาวชนไม่ให้เริ่มสูบบุหรี่
- การให้ความรู้ถึงอันตรายของการสูบบุหรี่
ข้อเสนอของท่านได้นำไปสู่การสำรวจสถิติการสูบบุหรี่ของคนไทยครั้งแรกโดยสำนักงานสถิติแห่งชาติ และการออกเทศบัญญัติห้ามสูบบุหรี่ในโรงภาพยนตร์และรถประจำทางของกรุงเทพมหานครในปี พ.ศ. 2519
อุทิศชีวิตให้กับการควบคุม “วัณโรค”
อีกหนึ่งภารกิจที่ ศ.นพ.สงคราม ได้อุทิศตนให้ตลอดชีวิตคือ การควบคุมวัณโรค โดยท่านได้ดำรงตำแหน่งนายกสมาคมปราบวัณโรคแห่งประเทศไทยติดต่อกันยาวนานหลายทศวรรษ และได้วางรากฐานสำคัญในการป้องกันและรักษาวัณโรคในประเทศไทย
ศ.นพ.ประกิต วาทีสาธกกิจ ได้กล่าวทิ้งท้ายในคำอาลัยว่า “คุณูปการที่ท่านอาจารย์สงครามทำไว้ให้การแพทย์โรคระบบทางเดินหายใจ โดยเฉพาะการควบคุมวัณโรคและการควบคุมยาสูบ จะจารึกอยู่ในวงการแพทย์และแพทย์ระบบทางเดินหายใจตลอดไป”
แพทย์ประจำพระองค์ ในหลวงรัชกาลที่ 9 ผู้ถวายงานรับใช้ใต้เบื้องพระยุคลบาท
อ้างอิงข้อมูล เว็บไซต์ real-inspire เกียรติประวัติสูงสุดในชีวิตของ ศ.นพ.สงคราม คือการได้ถวายงานรับใช้เบื้องพระยุคลบาทในฐานะแพทย์ประจำพระองค์ในหลวงรัชกาลที่ 9 จุดเริ่มต้นมาจากการทำงานร่วมกับ ศาสตราจารย์ นายแพทย์ หม่อมราชวงศ์กัลยาณกิติ์ กิติยากร (พระเชษฐาในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง) ที่โรงพยาบาลโรคปอดกรุงเทพ
ศ.นพ.สงคราม เคยให้สัมภาษณ์ไว้ว่า เมื่อเดือนมกราคม พ.ศ. 2518 ในหลวงรัชกาลที่ 9 ทรงพระประชวรด้วยโรคพระปัปผาสะ (ปอด) อักเสบ ขณะประทับที่พระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์ ท่านและ ม.ร.ว.กัลยาณกิติ์ ได้ร่วมกันถวายการรักษา ได้วินิจฉัยว่าพระองค์ทรงติดเชื้อ “มัยโคพลาสมา นิวโมนิอี” ซึ่งไม่เคยพบมาก่อนในประเทศไทยในขณะนั้น
หลังทรงหายจากพระอาการพระประชวร ในหลวงรัชกาลที่ 9 ได้มีพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้าฯ ให้ ศ.นพ.สงคราม ตามเสด็จฯ แปรพระราชฐานไปยังจังหวัดต่างๆ และถวายงานฟื้นฟูพระวรกายเป็นประจำ จนกระทั่งก่อนเกษียณอายุราชการ ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เข้ารับราชการเป็นข้าราชการพลเรือนในพระองค์ ดำรงตำแหน่ง แพทย์ประจำพระองค์ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2535 เป็นต้นมา
ศ.นพ.สงคราม ได้ตามเสด็จฯ ไปทั่วทุกภูมิภาคของประเทศปีละประมาณ 7 เดือน ทำให้ได้มีโอกาสเห็นพระราชกรณียกิจในการพัฒนาพื้นที่ต่างๆ โดยเฉพาะด้านการสาธารณสุข พระองค์โปรดเกล้าฯ ให้ ‘คณะแพทย์ที่ตามเสด็จ’ ตรวจรักษาชาวบ้านในพื้นที่ห่างไกล หรือที่เรียกว่า “แพทย์พระราชทาน” และจะทรงรับผู้ป่วยที่อาการหนักไว้ในพระบรมราชานุเคราะห์
“ผมประทับใจพระองค์มากที่ทรงคิดถึงการดูแลรักษาสุขภาพของประชาชนตลอดเวลา” คือความรู้สึกที่ ศ.นพ.สงคราม มีต่อในหลวงรัชกาลที่ 9 ซึ่งสะท้อนผ่านพระราชกรณียกิจต่างๆ เช่น การสร้างสวนสาธารณะเพื่อประโยชน์ด้านสุขภาพของประชาชน ทั้งสวนจตุจักรและสวนหลวง ร.9
พล.อ.อ.นพ.อิทธพร คณะเจริญ เลขาธิการแพทยสภา และ เลขาธิการมูลนิธิธรรมาภิบาลทางการแพทย์ ได้เขียนคำไว้อาลัยถึงผู้เป็นอาจารย์ไว้ว่า ศาสตราจารย์เกียรติยศ นายแพทย์ สงคราม ทรัพย์เจริญ
ขอแสดงความอาลัยเป็นอย่างยิ่งกับครอบครัวของ อาจารย์ ผู้เป็นที่รักของทุกคน อาจารย์ไม่เป็นเพียงครูผู้ถ่ายทอดวิชาแพทย์เท่านั้น แต่เป็นเสมือนแบบอย่างของชีวิต ที่สอนให้เห็นคุณค่าของความเมตตา ความเสียสละ และความเป็นแพทย์ที่แท้จริง ด้วยความสุขุมอารมณ์ดี และมีไมตรีจิต กับทุกคนที่ได้สัมผัส
ในราชวิทยาลัยอายุรแพทย์ แห่งแรกที่ผมได้ทำงานร่วมกับอาจารย์ อาจารย์เป็นทั้งอายุรแพทย์ต้นแบบผู้เปี่ยมด้วยความรู้ และเป็นผู้ที่มีหัวใจงดงาม ความใส่ใจในคนไข้ ความอ่อนโยนกับเพื่อนร่วมงาน และความห่วงใยต่อลูกศิษย์ ล้วนทำให้ทุกคนรู้สึกอบอุ่นและมีกำลังใจเสมอ
ในมูลนิธิธรรมาภิบาลทางการแพทย์ อาจารย์เป็นผู้ แนะนำ ให้แนวทางในการ จัดทำโครงการแพทย์อาสาเฉลิมพระเกียรติฯ ตั้งแต่ ครั้งที่ 2 ในปี 2556 ที่โรงพยาบาลหัวหิน ซึ่งทำถวายในหลวงรัชกาลที่ 9 และ ใช้ ดำเนินการมาถึงปัจจุบัน ล่าสุด โครงการที่ 89 ซึ่งจัดที่อุทัยธานีไปเมื่อวันอาทิตย์ที่ผ่านมา ทุกคำสอน ทุกคำแนะนำ และทุกรอยยิ้มของอาจารย์ จะยังคงเป็นพลังให้ แพทย์จิตอาสา ทุกคนดำเนินรอยตาม ไม่เพียงเพื่อเป็นแพทย์ที่เก่ง แต่เพื่อเป็น คนที่ดีและมีคุณค่า อ่อนน้อมถ่อมตน และเสียสละ ดังที่อาจารย์ได้เป็นแบบอย่างไว้ตลอดชีวิต
แม้อาจารย์จะจากไป แต่ คำสอนที่ลึกซึ้ง แนวทางจิตอาสา เสียสละเพื่อสังคม ตลอดจน ความทรงจำที่งดงามและมรดกทางน้ำใจ จะยังคงอยู่ในหัวใจของลูกศิษย์ ยึดถือ เป็นต้นแบบของชีวิต ตลอดไป
ขอให้ดวงวิญญาณของอาจารย์ไปสู่สุคติในสัมปรายภพ ด้วยเทอญ ด้วยความรัก ความเคารพ และความอาลัยยิ่ง
พลอากาศเอก นายแพทย์อิทธพร คณะเจริญ
8 กันยายน 2568
อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง
- อาลัย ‘ริก เดวีส์’ ผู้ร่วมก่อตั้ง-นักร้องนำวง Supertramp เสียชีวิตในวัย 81 ปี
- สิ้น ดีเจดัง เสียชีวิตด้วยโรคมะเร็ง คนบันเทิง-แฟนคลับร่วมอาลัย
- อาลัย ‘หมอโอม’ หมอรักษามะเร็งวัย 35 เสียชีวิต เปิดโพสต์สุดท้าย “อยากหายป่วย…”
ติดตาม The Thaiger บน Google News:
ข่าวล่าสุด
