ถ้าเครื่องบินใกล้ตก กัปตันจะแจ้งให้ผู้โดยสารรู้ไหม? ไขข้อสงสัยจากประสบการณ์จริงของนักบิน เคส ยูไนเต็ดแอร์ไลน์ เที่ยวบินที่ 232 เจแปนแอร์ไลน์ส เที่ยวบิน 123
เคยสงสัยไหมว่า ถ้าหากเครื่องบินที่เรานั่งเกิดปัญหาร้ายแรงจน “อาจ” ถึงขั้นตก กัปตันจะบอกเรารึเปล่า? บางคนอาจจินตนาการว่านักบินจะปกปิดข้อมูลเพื่อไม่ให้ตื่นตระหนก หรืออาจรีบบอกข่าวร้ายเพื่อให้ทุกคนเตรียมตัว แล้วความจริงเป็นอย่างไร?
ในบรรดาเที่ยวบินที่ผู้โดยสารและลูกเรือทั้งหลายต้องจดจำ คงหนีไม่พ้น ยูไนเต็ดแอร์ไลน์ เที่ยวบินที่ 232 บนเครื่อง DC-10 จากเดนเวอร์ไปชิคาโก โอแฮร์ วันที่ 19 กรกฎาคม 1989 อุบัติเหตุเกิดขึ้นเมื่อใบพัดภายในเครื่องยนต์หมายเลข 2 หักกลางอากาศ ทำให้เกิดการระเบิดของเครื่องยนต์ (Uncontained Engine Failure) รุนแรงจนกระทบไปถึงระบบไฮดรอลิกส์ทั้งสามเส้น ส่งผลให้เครื่องบินสูญเสียการควบคุมหลักทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็นการปรับระดับขึ้นลง หมุนซ้ายขวา หรือเปลี่ยนทิศทางด้วยหางเสือ—เรียกได้ว่าเหลือแค่กำลังเครื่องยนต์ที่พอใช้เร่งหรือผ่อนเพื่อเปลี่ยนทิศเล็กน้อยเท่านั้น
ภารกิจที่เป็นไปไม่ได้ แต่ยังสู้อย่างไม่ย่อท้อ
กัปตัน “อัลเฟรด ซี. เฮนส์” พร้อมลูกเรืออีกสองท่านคือ นักบินผู้ช่วย (First Officer) “บิลล์ เรคคอร์ดส์” และวิศวกรการบิน (Flight Engineer) “ดัดลีย์ ดวอร์ซาค” ต้องพยายามประคองเครื่องบินด้วยวิธีที่แทบจะเป็นไปไม่ได้ นั่นคือ “บังคับเครื่องผ่านกำลังเครื่องยนต์” หวังใช้แรงขับไม่สมดุลกันในการหันไปยังสนามบินใกล้เคียง เพื่อนำเครื่องลงให้ได้ ก่อนจะได้ความช่วยเหลือจาก “เดนนี่ ฟิทช์” ครูฝึก DC-10 ที่บังเอิญโดยสารมาด้วยในไฟลต์เดียวกัน แต่ถึงแม้จะมีคนช่วยเพิ่ม เครื่องก็อยู่ในสภาพที่ควบคุมลำบากสุด ๆ
Aviate, Navigate, Communicate – บินก่อน, นำทางก่อน, แล้วค่อยสื่อสาร
ในวงการบินมีคำกล่าวที่เป็น “กฎเหล็ก” ของการจัดลำดับความสำคัญในสถานการณ์ฉุกเฉิน คือ
- Aviate: ต้องควบคุมเครื่องให้อยู่ในอากาศให้ได้ก่อน
- Navigate: กำหนดเส้นทางหรือจุดที่จะนำเครื่องลงฉุกเฉิน
- Communicate: สื่อสารกับหอควบคุมและผู้โดยสาร
เหตุนี้เอง ทำให้หลายครั้งกัปตันจะประกาศสถานการณ์ “จริงจัง” ออกไป เมื่อเขาเชื่อว่าทำข้อ 1 และ 2 ได้มากพอที่จะให้ผู้โดยสารทราบ และเตรียมตัวได้ทัน ยิ่งเครื่องมีปัญหามาก นักบินก็ยิ่งต้องทุ่มเทสมาธิทั้งหมดไปที่การประคองเครื่องและค้นหาทางลงฉุกเฉินอย่างเร่งด่วน
ตัวอย่างจาก Flight 232
ในเที่ยวบินนี้ หลังจากกัปตันกับลูกเรือพยายามควบคุมเครื่อง โดยตัดสินใจที่จะลงฉุกเฉินที่สนามบินซูซิตี้ กัปตัน อัลเฟรด ซี. เฮนส์ จึงประกาศกับผู้โดยสารในช่วงก่อนลงเพียงไม่กี่นาที โดยบอกสถานการณ์ไปตรง ๆ ว่า
“…นี่จะเป็นการลงจอดแบบกระแทก (Crash Landing)… มันจะรุนแรงกว่าที่คุณเคยเจอ เราจำเป็นต้องให้คุณเตรียมพร้อม…”
ที่บอกสถานการณ์ตามจริง เพราะนักบินต้องการให้ผู้โดยสารมีสติ ไม่ตื่นตระหนกจนเกินไป แต่ก็ต้องรู้ว่ามีโอกาสบาดเจ็บหรือเสียชีวิตได้มาก เพื่อให้คาดเข็มขัด ใส่อุปกรณ์นิรภัย และเตรียมท่ารับแรงกระแทกอย่างถูกวิธี
แล้วตกลงกัปตันจะแจ้งผู้โดยสารไหม ถ้าเครื่องบินจะตก?
คำตอบสั้น ๆ คือ “ใช่” แต่ “เวลาและวิธีการบอก” อาจแตกต่างกันขึ้นกับสถานการณ์ หากนักบินมีเวลาพอและเห็นว่าจำเป็นต่อความปลอดภัย เขาหรือเธอจะสื่อสารออกมาอย่างตรงไปตรงมา เพื่อให้ผู้โดยสารเตรียมตัวอย่างถูกต้อง อย่างไรก็ดี ในบางสถานการณ์ที่เลวร้ายมาก นักบินอาจมีเวลาและสมาธิเพียงพอแค่ประคองเครื่อง เลยต้องทุ่มเททุกวินาทีไปกับการรักษาการบิน (Aviate) และหาทางลง (Navigate) ก่อน
อีกหนึ่งตัวอย่างคือเหตุการณ์ เจแปนแอร์ไลน์ส เที่ยวบิน 123 ที่เสียหางเสือจากความดันห้องโดยสารระเบิด ทำให้ระบบควบคุมหลักไม่ทำงาน นักบินต้องต่อสู้กับเครื่องกว่า 30 นาที สุดท้ายเครื่องบินชนภูเขา ซึ่งแม้จะจบลงอย่างเศร้า แต่ก็สะท้อนว่ามีหลายครั้งที่นักบินอาจทำอะไรได้ไม่มากนัก นอกจากพยายามประคองเครื่องจนวินาทีสุดท้าย
ดังนั้นนักบินมีหน้าที่หลักคือรักษาการบินและพยายามลงให้ปลอดภัยที่สุด นี่เป็นภารกิจอันดับหนึ่ง การสื่อสารเป็นสิ่งจำเป็น แต่จะเกิดขึ้นเมื่อสภาพอำนวยให้สามารถสื่อสารได้อย่างมีประสิทธิภาพ เมื่อมีโอกาสแจ้งผู้โดยสาร กัปตันจะบอกข้อมูลเท่าที่จำเป็น ชัดเจน ตรงไปตรงมา เพื่อให้ทุกคนเตรียมตัวรับมือกับเหตุสุดวิสัย
ไม่ว่าใครก็ไม่อยากให้เกิด “สถานการณ์เครื่องบินจะตก” แต่ถ้าเกิดขึ้นจริง จงเชื่อว่าเมื่อนักบินมีโอกาสและเห็นว่าจำเป็น เขาจะไม่ลังเลที่จะประกาศเพื่อความปลอดภัยของทุกคนแน่นอน
— เรียบเรียงโดย อินทราวุธ ห้ามคัดลอกโดยไม่ได้รับอนุญาต —
อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง
- นั่งตรงไหนของเครื่องบิน โอกาสรอดตายมากที่สุด? ถอดบทเรียนจากโศกนาฏกรรม
- สลด นักบินอาสา ช่วยหมาจรจัดหาบ้าน เครื่องบินตก เสียชีวิต น้องก็ไม่รอด
- วิธีเลือก “ที่นั่งบนเครื่องบิน” ตรงไหนโอกาสรอดสูง หากเกิดอุบัติเหตุ
ข่าวล่าสุด
