ประมวลภาพ “แสงเหนือ” งดงามสีแปลกตา จาก “พายุสุริยะ” ปี 2024 ที่ไม่เคยเห็นก็ได้เห็น

หลายประเทศซีกโลกเหนือ เห็นแสงเหนือจากพายุสุริยะ รุนแรงสุดในรอบ 20 ปี GISTDA เผย กระทบไทย ทำให้สนามแม่เหล็กรุนแรงระดับ 7

Aindravudhเผยแพร่: 11 พ.ค. 2567 23:47 น.| อัปเดต: 11 พ.ค. 2567 23:52 น.

914

พายุสุริยะที่มีความรุนแรงผิดปกติ รุนแรงสุดในรอบ 20 ปี พุ่งชนโลก ก่อให้เกิดปรากฏการณ์ ภาพแสงออโรร่า หรือ แสงเหนือ สีสวยงามบนท้องฟ้าทั่วซีกโลกเหนือเมื่อช่วงคืนวันเสาร์ที่ผ่านมา ตามเวลาประเทศไทย โดยยังไม่มีรายงานความเสียหายต่อระบบไฟฟ้าและการสื่อสาร

สำนักงานบริหารมหาสมุทรและชั้นบรรยากาศแห่งชาติของสหรัฐฯ (NOAA) ได้ออกคำเตือนเกี่ยวกับพายุแม่เหล็กโลกขั้นรุนแรง เมื่อการระเบิดของดวงอาทิตย์มาถึงโลกในช่วงบ่ายวันศุกร์ เร็วกว่าที่คาดการณ์ไว้หลายชั่วโมง ส่งผลกระทบจากพายุสุริยะอันรุนแรง ทำให้หลายพื้นที่เห็นแสงเหนือ ดังที่ไม่เคยปรากฎมาก่อน เช่น เซาต์ฟลอริด้า ในสหรัฐอเมริกา สหราชอาณาจักร และคาดว่าจะคงอยู่ตลอดช่วงสุดสัปดาห์และอาจยาวนานไปจนถึงสัปดาห์หน้า

มีหลายคนในประเทศอังกฤษได้แชร์ภาพถ่ายแสงเหนือบนโซเชียลมีเดียในช่วงเช้าวันเสาร์ โดยปรากฏการณ์นี้สามารถมองเห็นได้ไกลลงไปทางใต้ถึงลอนดอนและทางตอนใต้ของอังกฤษ ส่วนประเทศไทย อยู่ใกล้เส้นศูนย์สูตร ได้รับการปกป้องจากสนามแม่เหล็กเข้มข้นสูง ไม่มีโอกาสได้เห็นแสงเหนือ

Northern lights appear in the night sky over the Pferdskopf near Treisberg in the Hochtaunus district of Hesse, Germany, early Saturday, May 11, 2024. (Lando Hass/dpa via AP)

คริส สเนล นักอุตุนิยมวิทยาจาก Met Office ซึ่งเป็นหน่วยงานด้านสภาพอากาศของสหราชอาณาจักร กล่าวว่า มีรายงานการพบเห็นแสงเหนือ “จากเหนือจรดใต้ทั่วประเทศ” และสำนักงานฯ ได้รับภาพถ่ายและข้อมูลจากสถานที่อื่น ๆ ในยุโรป เช่น ปรากและบาร์เซโลนาด้วย

Aurora Borealis, or the Northern Lights, above the Forth Bridge at North Queensferry, Scotland Friday May 10, 2024. (Jane Barlow/PA via AP)

NOAA ได้แจ้งเตือนผู้ปฏิบัติงานโรงไฟฟ้าและยานอวกาศในวงโคจร รวมถึงสำนักงานจัดการเหตุฉุกเฉินกลาง (FEMA) ให้ใช้ความระมัดระวัง ร็อบ สตีเบิร์กห์ นักวิทยาศาสตร์จากศูนย์พยากรณ์อวกาศของ NOAA กล่าวว่า “สำหรับคนส่วนใหญ่บนโลก พวกเขาไม่จำเป็นต้องทำอะไร” ไม่ต้องกังวลถึงผลกระทบ

The Northern Lights, or Aurora Borealis, illuminate the night sky over the mountains in Le Col des Mosses pass, Ormont-Dessous, Switzerland, during the early hours of Saturday, May 11, 2024. (Jean-Christophe Bott/Keystone via AP)

NOAA ระบุว่า พายุสุริยะครั้งนี้อาจก่อให้เกิดแสงเหนือทางตอนใต้ของสหรัฐฯ ไปจนถึงแอละแบมาและแคลิฟอร์เนียตอนเหนือ แต่ยากที่จะคาดการณ์ได้ และผู้เชี่ยวชาญเน้นว่าจะไม่ใช่แสงสีสันสวยงามเหมือนที่พบเห็นกันทั่วไป แต่จะคล้ายกับแสงสีเขียวมากกว่า

สตีเบิร์กห์ กล่าวว่า “แสงออโรร่าเป็นของขวัญจากสภาพอากาศในอวกาศ” เขาและเพื่อนร่วมงานกล่าวว่า ภาพถ่ายจากโทรศัพท์มือถืออาจจับภาพแสงออโรร่าได้ดีกว่าการมองด้วยตาเปล่า

A grain bin is silhouetted against the northern lights, or Aurora Borealis, Saturday, May 11, 2024, near Oregon, Mo. (AP Photo/Charlie Riedel)

พายุสุริยะที่รุนแรงที่สุดในประวัติศาสตร์ที่บันทึกไว้ เกิดปี 1859 ทำให้เห็นแสงออโรร่าในอเมริกากลางและอาจรวมถึงฮาวายด้วย Shawn Dahl ฌอน ดาห์ล นักพยากรณ์อวกาศของ NOAA กล่าวกับผู้สื่อข่าวว่า พายุครั้งนี้มีความเสี่ยงต่อสายส่งไฟฟ้าแรงสูงสำหรับโครงข่ายไฟฟ้า ไม่ใช่สายไฟฟ้าตามบ้านเรือนทั่วไป นอกจากนี้ ดาวเทียมก็อาจได้รับผลกระทบ ผลต่อการนำทางและการสื่อสารบนโลก

the northern lights, or Aurora Borealis, on Friday, May 10, 2024, in Estacada, (AP Photo/Jenny Kane)

ตัวอย่างเช่น พายุแม่เหล็กโลกครั้งใหญ่ในปี 2003 ทำให้ไฟฟ้าดับในสวีเดนและสร้างความเสียหายให้กับหม้อแปลงไฟฟ้าในแอฟริกาใต้

The Northern Lights, or Aurora Borealis, illuminate the night sky over the Lake Balaton, near Fonyod, Hungary, late Friday, May 10, 2024. (Gyorgy Varga//MTI via AP)

นักวิทยาศาสตร์กล่าวว่า แม้พายุจะสิ้นสุดลงแล้ว สัญญาณระหว่างดาวเทียม GPS และเครื่องรับสัญญาณภาคพื้นดินก็อาจถูกรบกวนหรือสูญหายได้ แต่มีดาวเทียมนำทางจำนวนมาก จึงไม่น่าจะเกิดปัญหาล่มนาน

ตั้งแต่วันพุธที่ผ่านมา ดวงอาทิตย์ได้ปล่อยเปลวสุริยะที่รุนแรง ส่งผลให้เกิดการระเบิดของพลาสมาอย่างน้อย 7 ครั้ง การปะทุแต่ละครั้ง หรือที่เรียกว่า coronal mass ejection (CME) สามารถบรรจุพลาสมาและสนามแม่เหล็กหลายพันล้านตันจากชั้นบรรยากาศรอบนอกของดวงอาทิตย์มายังโลก

The Aurora Borealis, also known as the Northern Lights, is visible over Ann Arbor, Mich., early Saturday, May, 11, 2024. (AP Photo/Dee-Ann Durbin)

เปลวสุริยะเหล่านี้ดูเหมือนจะเกี่ยวข้องกับจุดดับบนดวงอาทิตย์ที่มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางใหญ่กว่าโลก 16 เท่า ทั้งหมดนี้เป็นส่วนหนึ่งของกิจกรรมสุริยะที่เพิ่มขึ้นเมื่อดวงอาทิตย์เข้าใกล้จุดสูงสุดของวัฏจักร 11 ปี

NASA กล่าวว่า พายุครั้งนี้ไม่ได้เป็นภัยคุกคามร้ายแรงต่อนักบินอวกาศทั้งเจ็ดคนที่อยู่บนสถานีอวกาศนานาชาติ ความกังวลที่ใหญ่ที่สุดคือระดับรังสีที่เพิ่มขึ้น และลูกเรือสามารถย้ายไปยังส่วนที่มีการป้องกันที่ดีกว่าของสถานีได้หากจำเป็น

The Aurora Borealis, also known as the Northern Lights, is visible over Lake Berryessa, Calif., early Saturday, May, 11, 2024. (Carlos Avila Gonzalez/San Francisco Chronicle via AP)

GISTDA สำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (องค์การมหาชน) ระบุว่า ครั้งนี้พายุสนามแม่เหล็กโลกกระทบโลกรุนแรงเป็นนับตั้งแต่มีการติดตามสภาพอวกาศ (space weather)ต้นเหตุมาจากบริเวณที่มีการประทุ (AR 3664) ของดวงอาทิตย์ ได้ปล่อยการปลดปล่อยก้อนมวลขนาดใหญ่จากโคโรนาของดวงอาทิตย์ (corona mass ejection : CME) เป็นระยะกว่า 6-7 ระลอก ส่งผลให้เกิดลมสุริยะ (Solar wind) กระทบโลกอย่างต่อเนื่อง ข้อมูลล่าสุดที่มีการรายงานจาก NOAA ลมสุริยะที่มีความเร็วสูงสุดที่ 835 km/s มีค่าสนามแม่เหล็กสูงสุด (Bt) 74 nT โดยมี Bz เท่ากับ -45 nT ซึ่งแสดงทิศทางมายังโลก

The blinking lights of a plane streak through the Aurora Borealis, also known as the Northern Lights, which is visible over Lake Berryessa, Calif., early Saturday, May 11, 2024. (Carlos Avila Gonzalez/San Francisco Chronicle via AP)

ทั้งนี้ ผลการวิเคราะห์ค่าสนามแม่เหล็กโลก โดยองค์การบริหารมหาสมุทรและชั้นบรรยากาศแห่งชาติ (อังกฤษ: National Oceanic and Atmospheric Administration : NOAA) ประเทศสหรัฐอเมริกา ผลการวิเคราะห์ค่ารุนแรงพายุสนามแม่เหล็กโลกของประเทศไทยอยู่ในระดับที่ 7 หรือระดับ G3 ซึ่งบ่งชี้ว่า ค่าสนามแม่เหล็กบริเวณไทยอยู่ในระดับรุนแรง (Strong level)

The Aurora Borealis, also known as the Northern Lights, is visible over Homestead, Iowa, early Saturday, May, 11, 2024.(Nick Rohlman/The Gazette via AP)

ผลกระทบที่มีโอกาสจะเกิดขึ้นมีอยู่ 2 อย่าง คือ

1. ประเทศที่อยู่ในเขตละติจูดที่สูง จะมีโอกาสได้รับชม “แสงเหนือ” หรือออโรร่าที่มีสีสันหลากหลายและพบได้เป็นบริเวณกว้างมากกว่าปกติ

2.ดาวเทียมที่ปฏิบัติภารกิจในอวกาศ ดาวเทียมนำทางและดาวเทียมสื่อสารอาจจะมีการถูกรบกวนหรือใช้งานไม่ได้ชั่วคราว รวมไปถึงสัญญาณวิทยุช่วงความถี่สูงในเครือข่าย HF/VHF/UHF และ ระบบไฟฟ้า