รู้จัก “ฤดูฝุ่น” คืออะไร หลัง กรมควบคุมมลพิษ แถลงข่าว ประกาศ ประเทศไทย เข้าฤดูฝุ่น ระหว่างวันที่ 5-12 มกราคม 2567
วันนี้ 5 มกราคม 2566 เป็นวันแรกที่ประเทศไทย เข้าสู่ฤดูฝุ่นอย่างเป็นทางการ นี่ไม่ใช่เรื่องล้อเล่น หรือการประชด แต่ช่วงเวลาที่กระทบปอดประชาชนเกิดขึ้นจริง
เมื่อช่วงบ่ายที่ผ่านมา กรมควบคุมมลพิษ ได้แถลงข่าว ประกาศเข้าฤดูฝุ่น PM2.5 ใน ปี 2567 ที่กระทบต่อสุขภาพและชีวิตของประชาชน
ในต้นปีนี้รัฐบาล ได้ปรับกลยุทธ์การสื่อสารด้วยการให้ข้อมูลที่ชัดเจน ตรงประเด็น กลไกการบริหารจัดการ โดยจัดตั้งศูนย์สื่อสารการแก้ไขปัญหามลพิษทางอากาศ จะสื่อสาร แจ้งเตือนสถานการณ์ฝุ่น และแนะนำการปฏิบัติตนให้แก่พี่น้องประชาชน ชี้เป้าต้นตอหรือแหล่งกำเนิดฝุ่นของพื้นที่ เช่น การเผาในพื้นที่ป่า นาข้าว อ้อย ข้าวโพด ซึ่งข้อมูลเหล่านี้จะถูกส่งให้กับศูนย์ปฏิบัติการระดับจังหวัด หน่วยงานที่กำกับดูแลแหล่งกำเนิด เพื่อการระงับ ยับยั้งต้นตอ แหล่งที่ก่อให้เกิดฝุ่น
ฤดูฝุ่นคืออะไร
- ฤดูฝุ่น คือ ช่วงเวลาที่สภาพอากาศไม่เอื้อต่อการระบายฝุ่นละออง ทำให้ฝุ่นละอองขนาดเล็ก (PM2.5) สะสมตัวอยู่ในอากาศเป็นจำนวนมาก ส่งผลให้คุณภาพอากาศแย่ลงและส่งผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชน
- ฤดูฝุ่นในประเทศไทยมักเริ่มขึ้นในช่วงปลายฤดูหนาว จนถึงต้นฤดูร้อน
- สาเหตุหลักของการเกิดฤดูฝุ่น คือ ปรากฏการณ์อุณหภูมิผกผัน (Temperature inversion) ในช่วงฤดูหนาว อุณหภูมิอากาศจะลดลงอย่างรวดเร็ว ทำให้อากาศบริเวณใกล้พื้นดินเย็นลงกว่าอากาศที่อยู่ด้านบน อากาศเย็นจะมีความหนาแน่นมากกว่าอากาศร้อน จึงจมตัวลงสู่พื้นดิน ทำให้อากาศบริเวณใกล้พื้นดินมีอุณหภูมิต่ำลงเรื่อยๆ ส่งผลให้การไหลเวียนของอากาศลดลง ฝุ่นละอองขนาดเล็กจึงลอยตัวอยู่ในอากาศได้นานขึ้นและสะสมตัวมากขึ้น
-
นอกจากปรากฏการณ์อุณหภูมิผกผันแล้ว ยังมีปัจจัยอื่นๆ ที่อาจทำให้เกิดฤดูฝุ่นได้ เช่น การเผาในที่โล่ง กิจกรรมทางอุตสาหกรรม การจราจร เป็นต้น
สาเหตุของการเกิดฤดูฝุ่น
นางสาวปรีญาพร สุวรรณเกษ อธิบดีกรมควบคุมมลพิษ(คพ.) กล่าวว่า สถานการณ์คุณภาพอากาศของประเทศไทย ขณะนี้กำลังเข้าสู่ฤดูฝุ่น ซึ่งมีผลมาจากความกดอากาศสูง อัตราการระบายฝุ่นต่ำ ลมสงบทำให้เกิดการสะสมของฝุ่น สถานการณ์วันที่ 5 มกราคม 2567
จังหวัดที่มีฤดูฝุ่น
- พื้นที่กรุงเทพมหานครและปริมณฑล ได้รับฝุ่นในระดับปานกลางไปจนถึงเริ่มมีผลกระทบต่อสุขภาพ
- ภาคเหนือ ภาคอีสานโดยรวมอยู่ในเกณฑ์ที่ดี
สำหรับแนวโน้มสถานการณ์ในกรุงเทพมหานครและปริมณฑล ภาคเหนือตอนล่าง ว่าต้องเฝ้าระวังช่วงระหว่างวันที่ 5-12 มกราคม 2567 เนื่องจากอัตราการระบายอากาศในพื้นที่ที่ค่อนข้างต่ำ ซึ่งแหล่งกำเนิดหลักที่มีผลต่อสถานการณ์ในพื้นที่กรุงเทพมหานคร ได้แก่ การจราจรในพื้นที่ และแหล่งกำเนิดจากนอกพื้นที่ ได้แก่ ฝุ่นจากการเผาในที่โล่งในจังหวัดปริมณฑลและโดยรอบ
รัฐบาลเร่งควบคุมฝุ่น PM 2.5
นางสาวปรีญาพร กล่าวว่า การควบคุมแหล่งกำเนิด ต้องกวดขันดูแลการตรวจวัดควันดำจากรถยนต์ดีเซล ฝุ่นจากเขตก่อสร้าง และการระบายอากาศเสียจากโรงงานอุตสาหกรรม รวมทั้ง อิทธิพลจากลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ ส่งผลให้การเผาในที่โล่งจากพื้นที่ต้นลม ส่งผลให้สถานการณ์ในพื้นที่ท้ายลมทวีความรุนแรงได้ยิ่งขึ้น
ระหว่างวันที่ 29 ธันวาคม 2566 ถึง 3 มกราคม 2567 พบจุดความร้อนสะสมในประเทศไทยทั้งสิ้น 1,207 จุด คิดเป็นสัดส่วนในพื้นที่นาข้าว 38% พื้นที่ไร่อ้อย 13% พื้นที่ไร่ข้าวโพด 6% พื้นที่ป่า 11% พื้นที่เกษตรอื่นๆ 17% และพื้นที่อื่น 17% ซึ่งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจะต้องควบคุมจัดการ
นอกจากนี้ คพ. ในฐานะศูนย์สื่อสารการแก้ไขปัญหามลพิษทางอากาศ ได้มีการซักซ้อมแนวปฏิบัติงานในระดับพื้นที่ 76 จังหวัด ถึงแนวปฏิบัติการด้านสื่อสารเพื่อให้ข้อมูลแก่ประชาชนผ่านช่องทางต่างๆและการประสานงานกับ ศูนย์ปฏิบัติการระดับจังหวัด หน่วยงานกำกับดูแลแหล่งกำเนิดในการกำกับดูแลกวดขันและเฝ้าระวังการเผาในที่โล่ง ทั้งนี้ เนื่องจากสถานการณ์ฝุ่นละอองมีค่าเกินมาตรฐานในหลายพื้นที่
ดังนั้น ในช่วงสถานการณ์ที่ค่าฝุ่นละอองมีค่าสูงนั้น ประชาชนควรฝ้าระวังสุขภาพ ลดเวลาการทำกิจกรรมกลางแจ้ง หรือใช้อุปกรณ์ป้องกันตนเอง ถ้ามีอาการทางสุขภาพ ควรปรึกษาแพทย์ตามแนะนำของกระทรวงสาธารณสุข โดยประชาชนสามารถติดตามสถานการณ์ จากแอปพลิเคชัน Air4thai และแฟนเพจศูนย์สื่อสารการแก้ไขปัญหามลพิษทางอากาศ เพื่อใช้ประกอบการดูแลตอนเอง และวางแผนการดำรงชีวิตโดยเฉพาะกิจกรรมกลางแจ้งต่อไป นางสาวปรีญาพร กล่าว
